Эразм Ратэрдамскі

Эразм Ратэрдамскі (лац.: Erasmus Roterodamus, нідэрл.: Gerrit Gerritszoon; 27 кастрычніка 1467 — 12 ліпеня 1536) — нідэрландскі мысляр-гуманіст, пісьменнік, навуковец-філолаг. Буйнейшы прадстаўнік Паўночнага Адраджэння.

Эразм Ратэрдамскі
лац.: Desiderius Erasmus Roterodamus
Дата нараджэння	28 кастрычніка 1466[1][2][…]
Месца нараджэння	Ротэрдам, абшчына Ротэрдам[d], Паўднёвая Галандыя, Нідэрланды, Каралеўства Нідэрландаў[3][4]
Дата смерці	12 ліпеня 1536[5][6] (69 гадоў)
Месца смерці	Базель, кантон Базель-Штат, Швейцарыя[3]
Месца пахавання	Кафедральны сабор Базеля[d]
Грамадзянства	Сямнаццаць правінцый
Род дзейнасці	перакладчык, філосаф, багаслоў, эсэіст, перакладчык Бібліі, пісьменнік, лацініст, ксёндз, выкладчык універсітэта, Lady Margaret's Professor of Divinity
Навуковая сфера	Christian philosophy[d] і Гуманізм эпохі Адраджэння[d][7]
Месца працы	Стары Лёвенскі ўніверсітэт[d]
Навуковая ступень	доктар багаслоўя[d] (1506)
Альма-матар	Парыжскі ўніверсітэт Квінс-каледж[d] Кембрыджскі ўніверсітэт Турынскі ўніверсітэт калеж Мантэг'ю[d][8] City Gymnasium[d] College of Sorbonne[d]
Навуковы кіраўнік	Jan Standonck[d][9] і Alexander Hegius von Heek[d][9]
Кірунак	гуманізм
Перыяд	Адраджэнне
Вядомыя вучні	Gabriel Mudaeus[d], Richard Croke[d] і Nikolaus Bensrott[d][10]
Цытаты ў Вікіцытатніку
Творы ў Вікікрыніцах
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфічныя звесткі

Enchiridion militis Christiani (1503).

Адукацыю атрымаў у Парыжскім універсітэце, займаўся навуковай дзейнасцю ў Францыі, Італіі, Германіі, Швейцарыі, усталёўваючы ідэі гуманізму і вальнадумства. Яго літаратурная спадчына ўключае творы па філасофіі і багаслоўі, этычныя і педагагічныя трактаты, навучальныя дапаможнікі і анталогіі антычнай мудрасці, сатырычныя дыялогі і лірычныя вершы. Шмат часу Эразм Ратэрдамскі аддаў перакладчыцкай і выдавецкай дзейнасці.

«Пахвала Дурасці»

У «Пахвале Дурасці» (1509) выкрываліся і высмейваліся бязглуздыя звычкі і заганы, бессэнсоўныя правілы, што панавалі сярод людзей. Эразм Ратэрдамскі быў перакананы, што чалавек павінен жыць пад знакам высокіх маральных ідэалаў, у гармоніі з розумам, прыродай і прыгажосцю, але пакуль што ў поглядах і ўчынках людзей верх бярэ дурасць. Яе прысутнасць выяўляецца ў паўсядзённых жыццёвых справах, у норавах грамадства і ў псеўдамудрасці філасофскіх павучанняў. Дурасць, праслаўляючы сябе, імкнецца пераканаць, што ў гэтым свеце найбольшую карысць прыносяць менавіта тыя справы, у якія не ўмешваюцца розум, здаровы сэнс, развага, чым дурней, тым лепш. «Што датычыцца ганьбы, якую, па агульным меркаванні, наклікаюць на чалавека такія справы, то для маіх дурняў, — гаварыў мысляр, — яе быццам бы і не існуе: яны або яе не ўсведамляюць, або калі ўсведамляюць, то лёгка з ёю мірацца. Во калі на галаву ўпадзе камень — гэта сапраўдная бяда, а ганьба, знявага, зняслаўленне і дурная пагалоска прыносяць непрыемнасць у такой меры, у якой мы іх заўважаем. А калі не заўважаем — дык і няма ніякай бяды. Што табе да таго, калі ўсе вакол цябе свішчуць, а ты сам сабе пляскаеш у далоні? Але ўсё гэта становіцца магчымым толькі пры дапамозе Дурасці».

«Пахвала Дурасці» выяўляе сапраўдную каштоўнасць і схільнасць чалавечай асобы, дазваляючы ўбачыць у ёй уласныя слабасці і недасканаласць.

Беларускія пераклады

• Пахвала дурасці / Пер. з лац. У. Шатона. — Мн.: Колас, 2006. — 112 с. — (Галерэя чалавечай думкі).

Гл. таксама

• Эразмава чытанне

Зноскі

1. Эразм Роттердамский // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
2. http://webdept.fiu.edu/~mirandas/bios1535.htm#Erasmus
3. Эразм Роттердамский // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 27 лютага 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. Houbraken A. Desiderius Erasmus // De groote schouburgh der Nederlantsche konstschilders en schilderessen — 1 — Amsterdam: Arnold Houbraken, 1718. — С. 17.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q514276'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q7737966'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q727'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q65139175'></a>
5. Biografisch Portaal — 2009.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1868372'></a>
6. BeWeB Праверана 4 жніўня 2020.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q77541206'></a>
7. Эразм Роттердамский // Малая советская энциклопедия / под ред. Н. Л. Мещеряков — 2 — Советская энциклопедия, 1936.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1228391'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q66386517'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q87327097'></a>
8. Матэматычная генеалогія — 1997.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
9. Матэматычная генеалогія — 1997. Праверана 27 жніўня 2018.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984'></a>
10. Contemporaries of Erasmus: A Biographical Register of the Renaissance and Reformation — University of Toronto Press, 2003. — Т. 1.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q21243246'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q7896496'></a>