Юджын Вігнер

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Вігнер.

Юджын Вігнер (венг.: Wigner Jenő Pál; 17 лістапада 1902, Будапешт — 1 студзеня 1995, Прынстан, ЗША) — амерыканскі фізік і матэматык вугорскага паходжання, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіцы (1963) «за ўклад у тэорыю атамнага ядра і элементарных часціц, асабліва з дапамогай адкрыцця і прыкладання фундаментальных прынцыпаў сіметрыі» (сумесна з Марыяй Гёперт-Маер і Гансам Енсенам). Часам Вігнера называюць ціхім геніем, бо некаторыя яго сучаснікі лічылі яго роўным Эйнштэйну, але не такім знакамітым. Вігнер знакаміты тым, што паклаў асновы тэорыі сіметрыі ў квантавай механіцы, сваімі даследаваннямі атамнага ядра, а таксама некаторымі сваімі тэарэмамі.

Юджын Вігнер
венг.: Wigner Jenő Pál
Дата нараджэння	17 лістапада 1902(1902-11-17)[1][2][…]
Месца нараджэння	МТК Будапешт, Каралеўства Венгрыя, Аўстра-Венгрыя
Дата смерці	1 студзеня 1995(1995-01-01)[3][1][…] (92 гады)
Месца смерці	Прынстан, акруга Мерсер[d], Нью-Джэрсі, ЗША[4]
Месца пахавання	Прынстанскія могілкі[d][5]
Грамадзянства	Венгрыя  ЗША[6][7]
Жонка	Amelia Frank[d], Mary Annette Wheeler[d] і Eileen Clare-Patton Hamilton[d]
Дзеці	David Wheeler Wigner[d]
Род дзейнасці	матэматык, фізік, выкладчык універсітэта, фізік-тэарэтык, вучоны-ядзершчык
Навуковая сфера	фізіка
Месца працы	Прынстанскі ўніверсітэт[8] Берлінскі тэхнічны ўніверсітэт[8] Вісконсінскі ўніверсітэт у Мадысане[8] Гётынгенскі ўніверсітэт[8] Лейдэнскі ўніверсітэт[9] Прынстанскі ўніверсітэт[8] Манхэтэнскі праект[8] Прынстанскі ўніверсітэт[8][10] Oak Ridge National Laboratory[d][11]
Альма-матар	Fasori Gimnázium[d] (1919)[8] Берлінскі тэхнічны ўніверсітэт (1925)[8]
Навуковы кіраўнік	Майкл Полані
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Венгерская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Амерыканскае філасофскае таварыства[12] Амерыканская асацыяцыя садзейнічання развіццю навукі[12] Амерыканскае фізічнае таварыства[12] Нідэрландская каралеўская акадэмія навук Нацыянальная акадэмія навук ЗША Гётынгенская акадэмія навук
Узнагароды	медаль імя Макса Планка[d] (1961) прэмія Эйнштэйна[d] (1972) медаль Вагнера[d] (1978) Гібсаўская лекцыя[d] (1968) медаль Франкліна[d] (1950) прэмія памяці Рыхтмаера[d] (1955) член Амерыканскага фізічнага таварыства[d] замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (1970) John von Neumann Prize[d] (1966) прэмія «Атамы для міру»[d] (1960)
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Зноскі

1. MacTutor History of Mathematics archive — 1994. Праверана 22 жніўня 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
2. Eugene Wigner // Nationalencyklopedin — 1999. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1165538'></a>
3. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/643423/Eugene-Paul-Wigner
4. Eugene Wigner (1903-1995) Праверана 30 студзеня 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q105123554'></a>
5. http://www.cemeteryregister.com/search.asp?id=NJ_PRINCETON
6. Eugene Wigner, 92, Quantum Theorist Who Helped Usher In Atomic Age, Dies // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1995. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X Праверана 30 студзеня 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q9684'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6284490'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11299'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q24743245'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2529982'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837'></a>
7. Budapest Journal; Hungarian Fingerprints All Over the 20th Century // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1998. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X Праверана 30 студзеня 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q9684'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q6284490'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11299'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q24743245'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q2529982'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837'></a>
8. MacTutor History of Mathematics archive — 1994.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q547473'></a>
9. Leidse Hoogleraren Праверана 19 чэрвеня 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q23667505'></a>
10. JSTOR — 1995. — С. 528.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1420342'></a>
11. JSTOR — 1995. — С. 527.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1420342'></a>
12. NNDB — 2002.

    <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q1373513'></a>