Юрбарк

Юрбарк^[2] або Юрбарг^{[2][заўв 1]}, таксама Юрбаркас (літ.: Jurbarkas, жам. Jorbarks) — горад у заходняй Літве, на рацэ Нёман. Адміністрацыйны цэнтр Юрбаркскага раёна Таўрогскага павета. Горад адносіцца да этнаграфічнага рэгіёну Жамойць.

Горад Юрбарк літ.: Jurbarkas Герб Сцяг Краіна  Літва Павет Таўрагскі Раён Юрбаркаскі Каардынаты 55°05′00″ пн. ш. 22°46′00″ у. д.HGЯO Першая згадка 1259 Плошча 13,28 км² Вышыня цэнтра 29 м Насельніцтва ▲10 571 чал. (1 студзеня 2023)[1] Часавы пояс UTC+2, летам UTC+3 Паштовыя індэксы LT-74001 Афіцыйны сайт jurbarkas.lt Юрбарк на карце Літвы

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Упершыню згаданы пад 1259 годам як крыжацкі замак Георгенбург. Замак месціўся прыкладна за 3 км на захад ад сучаснага горада, на ўзвышшы Біспілукаі. Крыжакі пакінулі замак толькі пасля Грунвальдскай бітвы ў 1410 годзе, ён перайшоў пад уладу Вялікага Княства Літоўскага, стаўшы памежным паселішчам з мытнай заставай (ст.-бел. Юрборк і Юрборг^[2]).

У 1611 годзе Юрбарк атрымаў ад вялікага князя Жыгімонта Вазы магдэбургскае права. У 1795 годзе, пасля падзелаў Рэчы Паспалітай Юрбарк трапіў у склад Расійскай імперыі і быў уключаны ў склад Ковенскай губерні (1795—1915 гады). У складзе Расійскай імперыі Юрбург належаў фаварыту імператрыцы Кацярыны — Платону Зубаву, які прадаў горад ураду ў 1840 годзе. У 1846 годзе расійскі імператар Мікалай I падараваў Юрбарк князю Іларыёну Васільчыкаву. Горад развіваўся разам з ростам гандлёвага абароту на Нёмане, але пасля пракладкі чыгуначных ліній прыйшоў у заняпад. У 1831 годзе, падчас паўстання 1830—1831 гадоў, горад быў часова заняты войскам паўстанцаў.

У 1909 годзе ў Юрбарку была тэлеграфная станцыя, прыстань, мытная застава і аптэка. Большасцю насельніцтва былі яўрэі.

З 1918 года Юрбарк у складзе Літвы, каля паловы насельніцтва былі яўрэямі. Пасля 1940 года Юрбарк у Літоўскай ССР.

У час Другой сусветнай вайны большасць насельніцтва Юрбарка — яўрэі — была забіта нямецкімі войскамі і літоўскімі калабарацыяністамі, таксама загінулі сотні літоўцаў, у тым ліку скульптар Вінцас Грыбас.

З 1950 года Юрбарк стаў раённым цэнтрам. З 1990 года ў складзе адноўленай незалежнай Літвы.

Насельніцтва

Год Колькасць 1885 2 869 1904 6 490 1923 4 409 [4] 1959 4 412 [4] 1970 6 575 [4] 1979 10 793 [4] 1989 14 364 [4] 2001 13 792 [1] 2001 13 797 [4] 2002 13 600 [1] Год Колькасць 2003 13 489 [1] 2004 13 305 [1] 2005 13 625 [4] 2005 13 101 [1] 2006 13 522 [4] 2006 12 756 [1] 2007 13 364 [4] 2007 12 478 [1] 2008 13 307 [4] 2008 12 299 [1] Год Колькасць 2009 13 115 [4] 2009 12 033 [1] 2010 12 968 [4] 2010 11 778 [1] 2011 11 232 [4] 2011 11 293 [1] 2012 11 075 [4][1] 2013 10 944 [4][1] 2014 10 878 [4][1] 2015 10 747 [4][1] Год Колькасць 2016 10 609 [4][1] 2017 10 358 [5] 2018 10 079 [1] 2019 9 846 [6] 2020 9 720 [6] 2021 10 186 [1] 2022 10 051 [6] 2023 10 571 [1]

Гарады-пабрацімы

•  Богенсэ^[d], Данія^[7]
•  Вейл-оф-Гламарган^[d], Вялікабрытанія^[7]
•  Гайнаўка, Польшча^[7]
•  Крайльсгайм, Германія
•  Крыулень^[d], Малдова^[7]
•  Лаакдаль^[d], Бельгія^[7]
•  Ліхтэнберг, Германія
•  Рын, Польшча^[7]

Заўвагі

1. Сустракаецца русіфікаваная назва Юрбург^[3].