Якуб Наркевіч-Ёдка

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых людзей з прозвішчам Наркевіч.

Якуб Наркевіч-Ёдка (8 студзеня 1848, маёнтак Турын, цяпер аграгарадок^[2] Пухавіцкага раёна — 19 снежня 1905, Вена) — беларускі фізік, медык, біёлаг. Доктар медыцыны (1893), прафесар (1900), член-карэспандэнт Рускага геаграфічнага таварыства (1889).

Сармат Якуб Жыгімонт Наркевіч-Ёдка
герб «Ліс»
Нараджэнне	8 студзеня 1848(1848-01-08) ці 1848[1] Турын, Ігуменскі павет, Мінская губерня, Расійская імперыя
Смерць	6 (19) лютага 1905 ці 1905[1] Вена, Аўстра-Венгрыя
Месца пахавання	Наднёман
Род	Наркевічы-Ёдкі
Імя пры нараджэнні	польск.: Jakub Sarmat Zygmunt Jodko-Narkiewicz z Jodek
Бацька	Атон Наркевіч-Ёдка
Маці	Анэля (Ганна) Эстка
Веравызнанне	рыма-каталік
Член у	Мінскае таварыства сельскай гаспадаркі Рускае геаграфічнае таварыства
Адукацыя	Мінская мужчынская гімназія (1865) Парыжскі ўніверсітэт (1871)
Навуковая ступень	доктар медыцыны[d] (1893)
Навуковае званне	прафесар (1900)
Месца працы	Інстытут эксперыментальнай медыцыны[d]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Належаў да старажытнага шляхецкага роду Наркевічаў-Ёдкаў гербу «Ліс».

Біяграфія

Скончыў Мінскую гімназію (1865), працягваў навучанне ў Парыжы, Фларэнцыі, Вене.

У 1872 годзе ў маёнтку Атонава (сёння вёска Сінячова ў Капыльскім раёне) пабудаваў метэаралагічную станцыю (у 1888 годзе перанес яе ў маёнтак Наднёман, цяпер вёска Уздзенскага раёна). У 1881 годзе стаў членам Мінскага таварыства сельскай гаспадаркі^[3].

З 1890 года супрацоўнік Інстытута эксперыментальнай медыцыны ў Пецярбургу.

Вынайшаў спосаб бесправадной перадачы і прыёму злектрамагнітных хваляў на адлегласці (першы ў свеце правобраз радыёпрыёмніка, 1891), але не запатэнтаваў вынаходніцтва.^[4] Існуе дакумент, які пацвярджае прыярытет Я. Наркевіча-Ёдкі ў гэтым вынаходніцтве — пратакол паседжання Французскага фізічнага таварыства ў Парыжы (1898). У ім азначаецца, што О. Лоджу «належыць першая ідэя тэлеграфіі без правадоў, калі мы не пажадаем дайсці да Наркевіча-Ёдкі, …які двума-трыма гадамі раней выканаў у Вене вельмі цікавыя перадачы са шпуляй Румкарфа (праўда можа быць, без выразнага ўсведамлення ролі электрамагнітных хваляў у гэтых доследах)»^[5].

Апроч таго, зрабіў значныя адкрыцці ў галіне метэаралогіі (вымярэнне хуткасці руху аблокаў, вільготнасці глебы і інш.), за што ўзнагароджаны сярэбраным медалём Рускага геаграфічнага таварыства. Адкрыў у сваім маёнтку санаторый, распрацаваў метады лячэння нервовых захворванняў электрычным токам, метад электраграфіі для дыягностыкі захворванняў, выкарыстоўваў лячэнне кумысам, лячэнне святлом, гімнастыку, мясцовыя мінеральныя воды.

Зноскі

1. Deutsche Nationalbibliothek Record #1019440554 // Агульны нарматыўны кантроль — 2012—2016. Праверана 18 ліпеня 2025.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q27302'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q36578'></a>
2. Решение Пуховичского районного Совета депутатов от 23.01.2009 № 142 «О преобразовании деревни Турин Туринского сельсовета в агрогородок» (руск.)
3. Позабытые достижения науки
4. 160 гадоў з дня нараджэння Якуба Наркевіча-Ёдкі Архівавана 4 красавіка 2008. на Гідраметцэнтр Беларусі
5. Дасько, А. Д. Я. А. Наркевіч-Ёдка Архівавана 12 верасня 2007. // Асновы радыётэхнікі. Фізічны факультэт, кафедра інфарматыкі і асноў электронікі БДПУ імя Максіма Танка