Ян Пётр Сапега

Ян Пётр Сапега (1569 — 15 кастрычніка 1611) — прадстаўнік роду Сапегаў, сын Паўла Сапегі.

Ян Пётр Сапега
Jan Piotr Sapieha
Ян Пётр Сапега. Гравюра В. Гандзіуса. 17 ст.
Ліс
староста ўсвяцкі[d] з 10 красавіка 1606
Папярэднік	Юрый Паўлавіч Друцкі-Сакалінскі
Нараджэнне	снежань 1569 ці 1569[1][2] мерк. Быхаў, Аршанскі павет, Віцебскае ваяводства, Вялікае Княства Літоўскае
Смерць	15 кастрычніка 1611(1611-10-15)[3][2] Масква, Маскоўская дзяржава[2]
Месца пахавання	Ляйпуны[2]
Род	Сапегі
Бацька	Павел Сапега[2]
Маці	Ганна з Хадкевічаў[d][2]
Жонка	Соф’я з Вейгераў[d][2]
Дзеці	Павел Ян Сапега[4], Андрэй Станіслаў Сапега[5], Ян Сапега[d][5], Фларыян Сапега[d][4], Ганна з Сапегаў[d][5], Сюзана Соф’я з Сапегаў[d][5], Крысціна з Сапегаў[d][5], Н з Сапегаў[d][4] і Н з Сапегаў[d][4]
Адукацыя	Віленская езуіцкая акадэмія (1587) Падуанскі ўніверсітэт
Дзейнасць	знаць[6], ваенная справа[6], палітыка[6] і дыпламатыя[6]
Званне	каралеўскі ротмістр[d][7][2]
Бітвы	Дымітрыяда[d] Battle of Rakvere[d] Бітва пад Белым Каменем 1604 Бітва пад Кірхгольмам бітва пад Калязінам[d]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Вучыўся ў Віленскай акадэміі, Падуанскім універсітэце. Удзельнічаў у баях з крымскімі татарамі. У час вайны са Швецыяй 1600-29 камандаваў гусарскай і казацкай харугвамі, 7.1.1601 удзельнічаў у пераможнай бітве пад Вендэнам (Цэсісам), 29.6.1601, пад Кокенгаўзенам (Кокнесе), 5.3.1603 пад Ракверэ, 13.4.1603 ва ўзяцці Дэрпта (Тарту); у Кірхгольмскай бітве 1605 камандаваў правым крылом. У час рокашу М. Зэбжыдоўскага прывёў да караля перад бітвай пад Гузавам 6.7.1607 гусарскую і казацкую харугвы. У жніўні 1607 са згоды канцлера Л. І. Сапегі прапанаваў Ілжэдзмітрыю II сваю дапамогу ў авалоданні маскоўскім тронам. У ліпені 1608 з войскам у 1720 жаўнераў перайшоў маскоўскую мяжу. 25.8.1608 заняў Вязьму, потым спаткаў Марыну Мнішак з яе бацькам (гл. арт. Мнішкі) і прывёз іх у Тушына да Лжэдзмітрыя II. 2.10.1608 разбіў войска І. Шуйскага пад Рахманавам, аблажыў Троіца-Сергіеў манастыр, падпарадкаваў Замаскварэцкі край. У лютым 1610 заняў Дзмітраў. 1.3.1610 пацярпеў паражэнне ад М. В. Скопіна-Шуйскага, у чэрвені 1610 далучыўся да Лжэдзмітрыя II у Калузе. 25.6.1610 абвешчаны сваімі жаўнерамі гетманам. У ліпені 1610 рушыў на Маскву. 27.7.1610, калі быў скінуты з трона цар Васіль Шуйскі і ўстанавілася сямібаяршчына, прыехаў у Маскву і вёў перагаворы пра перадачу ўлады Лжэдзмітрыю II (у войску Яна Пятра былі настроі абвясціць царом свайго гетмана). У ліпені 1611 заняў Аляксандраву Слабаду, аблажыў Пераяслаў-Залескі, 15.8.1611 штурмам узяў Белы Горад у Маскве. Памёр ад хваробы ў Крамлі, пахаваны ў Лепунах (Гродзенскі павет). Валодаў Вяйсеямі ў Гродзенскім павеце, з 1600 трымаў Усвяцкае стараства.

Зноскі

1. Národní autority České republiky Праверана 22 чэрвеня 2021.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
2. Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 53. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124'></a>
3. Jan Piotr Sapieha // Internetowy Polski Słownik Biograficzny

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q96022943'></a>
4. Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 60. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124'></a>
5. Гісторыя Сапегаў : жыццяпісы, маёнткі, фундацыі — Мн.: Віктар Хурсік, 2017. — С. 59. — 586 с. — ISBN 978-985-7025-75-6

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q122382124'></a>
6. Národní autority České republiky Праверана 7 лістапада 2022.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
7. Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku / пад рэд. J. Wolff — Warszawa: 1895. — С. 468.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q125352562'></a>