(29) Амфітрыта

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Амфітрыта.

(29) Амфітрыта  — вельмі буйны астэроід галоўнага пояса, які ўваходзіць у колькасць 25 самых буйных астэроідаў галоўнага пояса і належыць да светлага спектральнага класа S^[7]. Ён быў адкрыты 1 сакавіка 1854 года нямецкім астраномам Альбертам Мартам у абсерваторыі Бішапа, Вялікабрытанія і названы ў гонар старажытнагрэчаскай нерэіды Амфітрыты, жонкі Пасейдона, маці Трытона і Роды^[8].

Арбіта астэроіда Амфітрыта і яго становішча ў Сонечнай сістэме

(29) Амфітрыта
Трохмерная мадэль астэроіда (29) Амфітрыта
Адкрыццё
Першаадкрывальнік	Альберт Март
Месца выяўлення	Абсерваторыя Бішапа
Дата выяўлення	1 сакавіка 1854
Эпанім	Амфітрыта
Альтэрнатыўныя абазначэнні	A899 NG
Катэгорыя	Галоўны пояс астэроідаў
Арбітальныя характарыстыкі
Эпоха 14 сакавіка 2012 года JD 2456000.5
Эксцэнтрысітэт (e)	0,0729798
Вялікая паўвось (a)	382,219 млн км (2,5549747 а.а.)
Перыгелій (q)	354,325 млн км (2,3685132 а.а.)
Афелій (Q)	410,113 млн км (2,7414362 а.а.)
Перыяд абарачэння (P)	1 491,689 сут (4,084 г)
Сярэдняя арбітальная скорасць	18,609 км/с
Схіленне (i)	6,09023°
Даўгата ўзыходнага вузла (Ω)	356,45146°
Аргумент перыгелія (ω)	61,87520°
Сярэдняя анамалія (M)	18,15471°
Фізічныя характарыстыкі[1]
Дыяметр	233 × 212 × 193 км[2] 212,22 ± 6,8 км (IRAS)
Маса	1,18×1019 кг[3]
Шчыльнасць	2,360 ± 0,260 г/см³
Паскарэнне свабоднага падзення на паверхні	0,0593 м/с²
2-я касмічная скорасць	0,1122 км/с
Перыяд вярчэння	5,3921 гадз[4]
Спектральны клас	S
Бачная зорная велічыня	8,65 — 11,46 m[5]
Абсалютная зорная велічыня	5,85m
Альбеда	0,1793[6]
Сярэдняя тэмпература паверхні	170 К (−103 °C)

Акрамя таго, адзін час ён разглядаўся як магчымая мэта касмічнай місіі апарата «Галілеа» і мог стаць першым астэроідам, даследаваным аўтаматычнай міжпланетнай станцыяй^[9].

Характарыстыкі

Дадзены астэроід размешчаны ў сярэдняй частцы галоўнага пояса на адлегласці 2,55 а.а. ад Сонца, зблізку арбітальнага рэзанансу з Юпітэрам 3:1. Арбіта Амфітрыты мае найменшыя значэнні эксцэнтрысітэту і нахілу да плоскасці экліптыкі сярод іншых буйных астэроідаў. Наогул, арбіта гэтага цела, з’яўляецца адной з самых кругавых сярод усіх выяўленых на сёння астэроідаў, яе эксцэнтрысітэт складае ўсяго 0,072, у сувязі з гэтым адлегласць астэроіда ад Сонца па меры руху па арбіце змяняецца даволі слаба, прыкладна ад 354,325 млн км у перыгеліі да 410,113 млн км у афеліі. Як следства, маючы (дзякуючы буйным памерам і адносна добраму альбеду) вялікае значэнне абсалютнай зорнай велічыні (5,85^m), ён нават у моманты найбольшых збліжэнняў з Зямлёй ніколі не стане гэтак жа яркім, як астэроіды (6) Геба і (7) Ірыда, хоць яны і маюць прыблізна аднолькавыя з Амфітрытай значэння памераў і альбеда. Максімальная бачная зорная велічыня гэтага астэроіда складае +8,65 ^m, але звычайна яна не перавышае значэнні + 9,5 ^m.

Даследаванні

У 1979 года, засноўваючыся на даных крывы бляску астэроіда, E. F. Tedesco выказаў здагадку наяўнасць спадарожніка ў Амфітрыты^[10][11][12], але ў выніку пазнейшых даследаванняў, праведзеных у 1986 году Універсітэтам Арызоны па пошуку патэнцыйных спадарожнікаў дыяметрам больш 3 кіламетраў, ніводнага спадарожніка выявіць так і не ўдалося^[13]. 27 снежня 1984 года дырэктар NASA Джэймс Бегс зацвердзіў пралёт АМС «Галілеа» недалёка ад Амфтриты (на адлегласці 10-20 тысяч кіламетраў), з мэтай фатаграфаванні яе паверхні і вызначэнні складу парод. Каб забяспечыць сустрэчу з Амфітрытай, «Галілеа» павінен быў здзейсніць дадатковы манеўр, з прычыны якога планаванае прыбыццё касмічнага апарата да Юпітэру ссоўвалася з жніўня на снежань 1988 года^[14]. Аднак, пасля катастрофы шатла «Чэленджэр» (28 студзеня 1985) запуск «Галілеа» быў адкладзены да 1989 года. А перанос тэрмінаў запуску і, як следства, змена траекторыі палёту да Юпітэра, зрабілі немагчымым збліжэнне «Галілеа» з Амфітрытай, таму замест яго ў якасці аб’екта даследавання быў выбраны астэроід (951) Гаспра^[15]. У 2005 годзе, засноўваючыся на гравітацыйных абурэннях, аказваемых Амфітрытай на астэроіды (987) Валія і (6904) Мак-гіл, навукоўцы змаглі вызначыць яе масу і шчыльнасць^[3]. Першапачаткова James Baer і Steven R. Chesley ацэньвалі масу 1,9×10¹⁹ кг^[16], але ў выніку апошніх вымярэнняў гэта адзнака была зніжана да 1,18×10¹⁹ кг^[2].

Гл. таксама

• Спіс астэроідаў (1—100)
• Класіфікацыі малых планет