Чысцік (род раслін)

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Чысцік.

Чы́сцік^[1][2] (Stachys) — род кветкавых раслін сямейства Ясноткавыя (Lamiaceae).

Чысцік
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Ясноткакветныя Сямейства:  Ясноткавыя Падсямейства:  Ясноткавыя Род:  Чысцік
Міжнародная навуковая назва
Stachys L., 1753
Наменклатурны тып
Чысцік лясны (Stachys sylvatica)
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   32310 NCBI   53171 EOL   38474 IPNI   325931-2

Батанічнае апісанне

Аднагадовыя і шматгадовыя травы і паўкусты з прамымі чатырохграннымі сцёбламі вышынёй 20—120 см. Лісце супраціўнае, на чаранках, простае, зрэдку перыстарассечанае, зубчастае. Кветкі сабраныя ў кальчакі ў пазушных або верхавінкавых суквеццях. Плод — арэшак.

Віды

Stachys annua — Чысцік аднагадовы. Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Род налічвае да 300^[2] (375^[3]) відаў. Сярод іх:

• Stachys annua — Чысцік аднагадовы, ці Чысцік непрыкметны
• Stachys alpina — Чысцік альпійскі
• Stachys germanica L. — Чысцік германскі
• Stachys palustris — Чысцік балотны, ці Зябра палявая, ці Чыстацел, ці Галавенька, ці Жывічка, ці Крапіва воўчая, ці Чысцік, ці Воўчая мята
• Stachys sylvatica — Чысцік лясны, ці Чысцік, ці Крапіва глухаяtypus
• Stachys recta — Чысцік прамы
• Stachys lanata — Чысцік шарсцісты

Гаспадарчае значэнне

Лекавыя, эфіраалейныя, меданосныя і дэкаратыўныя расліны. Патоўшчаныя карэнішчы некаторых відаў (т. зв. кітайскі артышок (Stachys affinis)) выкарыстоўваюцца ў ежу.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 126. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 17: Хвінявічы — Шчытні / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2003. — Т. 17.
3. Stachys // The Plant List (англ.)