Маўзалей шэйха Сефі ад-Дзіна

Ханака і свяцілішча шэйха Сафі ад-Дзін у Ардэбілі (перс.: مجموعه آرامگاه و خانقاه شیخ صفی الدین) — мемарыяльны комплекс у Ардэбілі, пабудаваны для шэйха Сефі ад-Дзіна^[4][5]. У 2010 годзе абвешчаны адным з помнікаў Сусветнай спадчыны^[6].

Славутасць
Маўзалей шэйха Сефі ад-Дзіна
перс.: مجموعه آرامگاه و خانقاه شیخ صفی الدین
38°14′55″ пн. ш. 48°17′29″ у. д.HGЯO
Краіна	Іран[1][2][…]
Месцазнаходжанне	Ardabil County[d][1]
Канфесія	суфізм[2][3] і шыіты[2][3]
Архітэктурны стыль	Ilkhanid architecture[d][2][3][…], Цімурыдская архітэктура[d][2][3][…] і Сефевідская архітэктура[d][2][3][…]
Матэрыял	камень[d][2][3], цэгла[2][3], тынкоўка[2][3] і кафля[2][3]
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Ханака і свяцілішча шэйха Сафі ад-Дзін у Ардэбілі*
Sheikh Safi al-Din Khānegāh and Shrine Ensemble**
Сусветная спадчына ЮНЕСКА
Краіна	Іран
Тып	Культурны
Крытэрыі	i, ii, iv
Спасылка	1345
Рэгіён***	Аб'екты ЮНЕСКА ў Азіі
Гісторыя ўключэння
Уключэнне	2010  (34 сесія)
* Міжнародная канвенцыя «ЮНЕСКА» ** Назва ў афіцыйным англ. спісе *** Рэгіён па класіфікацыі ЮНЕСКА

Шэйх Сефі ад-Дзін — заснавальнік ісламскага суфійска-дэрвішскага ордэна і прадстаўнік дынастыі Сефевідаў, быў родам з Ардэбіля. Грабніца шэйха, малітоўная зала і мячэць утвараюць разам адзіны комплекс — маўзалей-мячэць. Складовай часткай комплексу з’яўляецца невялікі ўнутраны двор (31 метр у даўжыню і 16 у шырыню). Перад уваходам распасціраюцца сады і доўгая алея.

Унутраны двор

План комплексу

Будынак маўзалея пабудаваў сын шэйха Сефі ад-Дзіна — Садр ад-Дзін шэйх Муса, пасля смерці бацькі ў 1334 годзе^[7]. Пазней, у перыяд з канца XVI да пачатку XVIII стагоддзя ўключна падчас кіравання дынастыі Сефевідаў комплекс зведаў мноства змен. Паступова ўзводзіліся новыя прыбудовы, ствараліся новыя памяшканні. Тут хавалі прадстаўнікоў кіруючай дынастыі і іх жонак, а таксама воінаў, якія загінулі падчас кровапралітных бітваў, у прыватнасці Чалдыранскай бітвы. Цяпер будынак маўзалея мае ў вышыню 17 метраў і ўяўляе сабой круглую, купалападобную вежу. Знешні бок сцен і купал аздоблены каляровай пліткай розных адценняў. Будаўнікі комплексу змаглі рацыянальна выкарыстаць большую частку абмежаванай прасторы, размясціўшы там бібліятэку, мячэць, школу, маўзалей, водны рэзервуар, шпіталь, кухні, булачную і рабочыя памяшканні. Шлях, які вядзе да свяцілішча шэйха, падзелены на 7 сегментаў, якія адлюстроўваюць сем этапаў суфійскага містыцызму, і падзелены 8 брамамі, якія сімвалізуюць восем палажэнняў суфізму^[8]. Багата ўпрыгожаныя фасады і інтэр’еры ўяўляюць сабой найрэдкі ўзор сярэдневяковай ісламскай архітэктуры.

Зноскі

1. Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q28563569'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q4580425'></a>
2. https://www.iranicaonline.org/articles/ardabil
3. https://www.archnet.org/sites/1595
4. У розных крыніцах у тым ліку як Сафі аль-Дзін
5. Sheikh Safi al-din Khānegāh and Shrine Ensemble in Ardabil - UNESCO World Heritage Centre (нявызн.)(недаступная спасылка). Whc.unesco.org (29 ліпеня 2010). Архівавана з першакрыніцы 26 снежня 2018. Праверана 2 жніўня 2010.
6. Source: Unescopress. World Heritage Committee inscribes seven cultural sites on World Heritage List | United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (нявызн.)(недаступная спасылка). Unesco.org. Архівавана з першакрыніцы 10 кастрычніка 2012. Праверана 2 жніўня 2010.
7. Square Kufic
8. Sheikh Safi al-din Khānegāh and Shrine Ensemble in Ardabil — UNESCO World Heritage Centre