Мінскае пагадненне

У паняцця ёсць і іншыя значэнні, гл. Мінскія пагадненні.

Мінскае пагадненне — пагадненне аб спыненні агню паміж украінскім урадам і самаабвешчанымі рэспублікамі Данбаса (ДНР і ЛНР), якое было дасягнута ў Мінску 5 верасня 2014 года. Рэжым спынення агню ўступіў у сілу з 18:00 па мясцовым часе^[1]. Таксама пагадненне ўключала ў сябе абмен палоннымі, захопленымі абедзвюма бакамі канфлікту. Агулам пратакол пагаднення змяшчаў 12 пунктаў.

Мінскі пратакол
Пратакол па выніках кансультацый Трохбаковай кантактнай групы адносна сумесных крокаў, накіраваных на імплементацыю мірнага плана
Тып дагавора	пагадненне пра спыненне агню
Дата падрыхтоўкі	1 верасня 2014
Дата падпісання	5 верасня 2014
Месца падпісання	Мінск
Увайшоў у сілу	5 верасня 2014
Страціў сілу	21 лютага 2022
Падпісалі	Хайдзі Тальявіні (пасярэднік), Леанід Кучма, Міхаіл Зурабаў
Бакі	(АБСЕ) Украіна, Расія
Умовы	Вызваленне закладнікаў; вывад з Украіны расійскіх вайсковых злучэнняў і ўзбраення, таксама баевікоў і наймітаў; амністыя расійскіх пасобнікаў
Мова	руская

22 лютага 2022 года Уладзімір Пуцін заявіў, што пасля прызнання Масквой Данецкай і Луганскай народных рэспублік Мінскіх пагадненняў больш не існуе.

Перадгісторыя

23 чэрвеня 2014 г. у Данецку прайшла першая сустрэча трохбаковай камісіі, у якой удзельнічалі Леанід Кучма, Міхаіл Зурабаў, Хайдзі Тальявіні, а таксама Віктар Медзвядчук, Алег Цароў і Аляксандр Барадай^[2]. Бакі змаглі дамовіцца толькі аб спыненні агню да 27 чэрвеня^[3]. На той перыяд прадстаўлены мірны план прэзідэнта П. Парашэнкі, які складаўся з 15 пунктаў і прадугледжваў вывад незаконных узброеных фарміраванняў з тэрыторыі Украіны, раззбраенне сепаратыстаў, частковую амністыю, аднаўленне работы мясцовых органаў улады пры абмежаванай дэцэнтралізацыі і захаванні правоў рускай мовы^[4]. П. Парашэнка паведаміў, што звярнуўся да прэзідэнта Беларусі Аляксандра Лукашэнкі з просьбай садзейнічаць у правядзенні ў Мінску 31 ліпеня пасяджэння трохбаковай кантактнай групы па ўрэгуляванні сітуацыі на Данбасе пры ўдзеле экс-прэзідэнта Украіны Леаніда Кучмы, пасла Расіі Міхаіла Зурабава і прадстаўніка АБСЕ. Украінскі бок прапанаваў украінскі бок прапануе вынесці на абмеркаванне кантактнай групы два пытанні: аб вызваленні ўсіх заложнікаў, якія застаюцца ў сепаратыстаў і аб забеспячэнні допуску міжнародных экспертаў на месца падзення самалёта Boeing 777^[5].

Удзельнікі кантактнай групы

• АБСЕ: Хайдзі Тальявіні ^[6].
•  Расія: Міхаіл Зурабаў^[6].
•  Украіна: Леанід Кучма^[6].
•  ДНР: Аляксандр Захарчанка^[6], Андрэй Пургін^[6].
•  ЛНР: Ігар Платніцкі^[6], Аляксей Каракін^[6][7].

Склад пратакола

1. Забяспечыць неадкладнае двухбаковае спыненне прымянення зброі.
2. Забяспечыць маніторынг і верыфікацыю з боку АБСЕ рэжыму непрымянення зброі.
3. Ажыццявіць дэцэнтралізацыю ўлады, у тым ліку шляхам прыняцця Закона Украіны «Аб часовым парадку мясцовага самакіравання ў асобных раёнах Данецкай і Луганскай абласцей» (Закон аб асаблівым статусе).
4. Забяспечыць пастаянны маніторынг на расійска-ўкраінскай дзяржаўнай мяжы і верыфікацыю з боку АБСЕ са стварэннем зоны бяспекі ў памежных раёнах Украіны і Расійскай Федэрацыі.
5. Неадкладна вызваліць усіх закладнікаў і асоб, якія незаконна ўтрымліваюцца.
6. Прыняць закон аб недапушчэнні пераследу і пакарання асоб у сувязі з падзеямі, якія адбыліся ў асобных раёнах Данецкай і Луганскай абласцях Украіны.
7. Працягнуць інклюзіўны агульнанацыянальны дыялог.
8. Прыняць меры для паляпшэння гуманітарнай сітуацыі на Данбасе.
9. Забяспечыць правядзенне датэрміновых мясцовых выбараў у адпаведнасці з Законам Украіны «Аб часовым парадку мясцовага самакіравання ў асобных раёнах Данецкай і Луганскай абласцей» (Закон аб асаблівым статусе).
10. Вывесці незаконныя ўзброеныя фармаванні, ваенную тэхніку, а таксама баевікоў і наймітаў з тэрыторыі Украіны.
11. Прыняць праграму эканамічнага адраджэння Данбаса і аднаўлення жыццядзейнасці рэгіёна.
12. Даць гарантыі асабістай бяспекі для ўдзельнікаў кансультацый^[8].

Скасаванне пагаднення

У лютым 2022 года на фоне вострага крызісу паміж Расіяй і шэрагам краін Захаду з-за патэнцыяльнай пагрозы тэрытарыяльнай цэласнасці Украіны, звязанай з нарошчваннем расійскіх войскаў і ўзбраенняў паблізу расійска-ўкраінскай мяжы, кіраўнікі самаабвешчаных ДНР і ЛНР звярнуліся да Уладзіміра Пуціна з просьбай прызнаць незалежнасць рэспублік. Звароты падтрымалі ўсе члены Савета бяспекі, а 21 лютага 2022 года Уладзімір Пуцін падпісаў указы пра прызнанне незалежнасці і суверэнітэту рэспублік. 22 лютага 2022 года У. Пуцін заявіў, што пасля прызнання Расіяй Данецкай і Луганскай народных рэспублік Мінскіх пагадненняў больш не існуе. Паводле словаў У. Пуціна, Расія была вымушана прыняць рашэнне пра прызнанне ДНР і ЛНР з-за нібыта нежадання Украіны выконваць Мінскія пагадненні, якія фактычна былі «забітыя» задоўга да прызнання народных рэспублік Данбаса.

Гл. таксама

• Мінскі саміт