Нівянік звычайны

Нівя́нік звычайны^[1], Папоўнік^[2], Цюцюпан^[3] (Leucanthemum vulgare) — від кветкавых раслін з роду Нівянік (Leucanthemum) сямейства Астравыя (Asteraceae).

Нівянік звычайны
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Астракветныя Сямейства:  Астравыя Падсямейства:  Астравыя Трыба:  Anthemideae Падтрыба:  Leucantheminae Род:  Нівянік Від:  Нівянік звычайны
Міжнародная навуковая назва
Leucanthemum vulgare Lam. (1779)
Сінонімы
Chrysanthemum leucanthemum L. Chrysanthemum vulgare (Lam.) Gaterau Leucanthemum leucanthemum (L.) Rydb. Matricaria leucanthemum Desv. ex Lam. Pyrethrum leucanthemum Franch.
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   37903 NCBI   99072 EOL   482333 GRIN   t:104402 IPNI   230103-1 TPL   gcc-135712

Назва

Беларускія народныя назвы расліны: белая ляхаўка, лугавы рамонак, пастрэл, румянак лясны^[2][4], папоўка палявая^[1], белаквят, кукішня, папкі, пароман, рамон^[5], папы^[6][7].

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя з кнігі К. А. М. Ліндмана «Bilder ur Nordens Flora», 1917—1926

Шматгадовая травяністая расліна з кароткім карэнішчам (са стрыжнёвым коранем даўжынёй 6—10 см^[8]). Сцябло прамое, простае або разгалінаванае ўверсе, крыху апушанае, вышынёй 30—60 (да 80) см. Лісце чаргаванае, суцэльнае. Прыкаранёвае лісце з доўгімі чарашкамі, сцябловае — амаль сядзячае. Суквецце — кошык дыяметрам 3—5 см. Краявыя кветкі кошыка (каля 20) белыя, унутраныя — жоўтага колеру. Плод — сямянка.

Распаўсюджанне і экалогія

Нівянік сапраўдны распаўсюджаны ў лясной, лесастэпавай зонах і на альпійскіх лугах на тэрыторыі Еўропы (за выключэннем арктычнай зоны) і большай часткі Азіі. Святлолюбівая расліна. Расце ў светлых лясах, лясных палянах, на лугах, каля дарог, ускрайках палёў, на пасевах і пашах. Можа засмечваць адкрытыя ўчасткі, асабліва на ўрадлівай глебе^[8]. Цвіце ў чэрвені—верасні.

Выкарыстанне

Маладыя сцёблы расліны можна ўжываць як салату^[2]. Адвар кветак ёсць мачагонным сродкам^[2]. Ёсць некалькі садовых форм і сартоў расліны, якія выкарыстоўваюць як дэкаратыўныя^[2].

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 74. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Энцыклапедыя прыроды Беларусі. У 5-і т. Т. 4. Недалька — Стаўраліт / Рэдкал. І. П. Шамякін (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелСЭ імя Петруся Броўкі, 1985. — 599 с., іл. — 10 000 экз.
3. Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 1996. ISBN 985-11-0057-9
4. Анненков Н.  (руск.) Ботанический словарь, Спб, 1878
5. Чоловский К. Опыт описания Могилевской губернии. По программе и под редакцией А. С. Дембовецкого, кн. I. Могілев.
6. Ганчарык М. М. Беларускія назвы раслін. Праца навуковага таварыства па вывучэнню Беларусі, т. II і IV. Горы-Горки, 1927
7. Добровольский В. Н. Смоленский областной словарь. Смоленск, 1914
8. Сорные растения. Leucanthemum vulgare Lam. — Нивяник обыкновенный, поповник луговой // Агроэкологический атлас России и сопредельных стран: экономически значимые растения, их болезни, вредители и сорные растения (руск.)