Павойнік прамы

Павойнік прамы, Жыгунец^[1][2] (Clematis recta) — від кветкавых раслін роду Павойнік (Clematis) сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae).

Павойнік прамы
Навуковая класіфікацыя
прамежныя рангі Дамен:  Эўкарыёты Царства:  Расліны Аддзел:  Кветкавыя Клас:  Двухдольныя Парадак:  Казяльцовакветныя Сямейства:  Казяльцовыя Падсямейства:  Казяльцовыя Трыба:  Anemoneae Род:  Павойнік Від:  Павойнік прамы
Міжнародная навуковая назва
Clematis recta L., 1753
Сістэматыка на Віківідах Выявы на Вікісховішчы ITIS   18709 NCBI   748711 EOL   594717 GRIN   t:108 IPNI   710023 TPL   kew-2726635

Гэты від занесены ў Чырвоную кнігу Беларусі і ахоўваецца законам. II катэгорыя (EN)

Распаўсюджванне і экалогія

У прыродзе арэал віду ахоплівае мацерыковую частку Еўропы — Паўднёвую, Цэнтральную Еўропу, поўдзень лясной, лесастэпавай і стэпавай зон Усходняй Еўропы, Перадкаўказзе і Усходняе Закаўказзе.

Натуралізаваўся паўсюдна^[3].

У Беларусі трапляецца толькі ва ўсходняй частцы. Адзначаны ўздоўж Дняпра ад Оршы да Лоева, на Мазырскай і Юравіцкай градах^[4].

Месцы росту: парослыя хмызняком схілы рачных далін і яроў, узлескі светлых лясоў, драбналессе, сухія лугі ў далінах рэк.

Батанічнае апісанне

Батанічная ілюстрацыя Якаба Штурма з кнігі «Deutschlands Flora in Abbildungen», 1796

Шматгадовая травяністая карэнішчавая расліна з прамым травяністым сцяблом вышынёй да 1,5 м, якое пакрыта тонкімі баразёнкамі, у верхняй частцы коратка апушанае, больш густа ў вузлах.

Лісце супраціўнае, блакітна- ці шыза-зялёнае, пёрыстае, з баразёнчатымі голымі або слаба апушанымі хвосцікамі; лісточкі у ліку 2—4 пар, больш менш адагнутыя, каротка-чарашковыя, яйкападобныя, буйныя, даўжынёй да 9 см, на вяршыні завостраныя, ля аснавання клінавата звужаныя або злёгку сэрцападобныя, па краі звычайна суцэльныя, знізу з выразнымі выступаючымі жылкамі, зверху голыя, больш цёмныя.

Кветкі шматлікія, дыяметрам да 2 см, белыя або жоўтыя, у складана шчыткападобных суквеццях. Чашалісцікі ў ліку 4, малочна-белыя, дробныя, даўжынёй 8—15 мм, вузка-яйкападобныя або даўгавата зваротна-клінаватыя, знізу з вузкай каротка-пухнатай аблямоўкай, зверху голыя. Пылавікі голыя.

Плод — шматарэшак. Плодзікі амаль голыя, сціснутыя, з кароткімі і пёрыста-апушанымі слупкамі.

Асаблівасці біялогіі

Расце асобнымі экземплярамі і невялікімі групамі, часам утварае папуляцыі з вялікай колькасцю раслін. Цвіце ў чэрвені—ліпені, пладаносіць у жніўні-верасні; размнажаецца вегетатыўна і насеннем.

Таксанамія

Від Павойнік прамы ўваходзіць у род Павойнік (Clematis) трыбы Anemoneae падсямейства Ranunculoideae сямейства Казяльцовыя (Ranunculaceae) парадку Казяльцовакветныя (Ranunculales).

яшчэ 4 падсямействы (згодна з Сістэмай APG II)

яшчэ 6 родаў

семейство Казяльцовыя

трыба Anemoneae

від Павойнік прамы

парадак Казяльцовакветныя

падсямейства Ranunculoideae

род Павойнік

яшчэ 9 сямействаў (згодна з Сістэмай APG II)

яшчэ 8 трыб (згодна з Сістэмай APG II)

яшчэ 230—250 відаў

Сінаніміка

Паводле The Plant List на 2013 год^[5], у сінаніміку віду ўваходзяць:

• Anemone recta (L.) K.Krause
• Clematis bracteosa Banks ex Steud.
• Clematis corymbosa Poir.
• Clematis erecta L.
• Clematis hispanica Mill.
• Clematis lathyrifolia Besser ex Rchb.
• Clematis lathyrifolia Bess. ex Reichenb.
• Clematis tenuiflora DC.
• Clematis umbraticola Schur
• Clematitis erecta (L.) Steud.

Выкарыстанне

Лекавая, дэкаратыўная і меданосная расліна.

Зноскі

1. Киселевский А. И. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. — Мн.: «Наука и техника», 1967. — С. 39. — 160 с. — 2 350 экз.
2. Анненков Н.  (руск.) Ботанический словарь, Спб, 1878
3. Паводле сайта GRIN (гл. картку расліны).
4. Дорофеев А. М., Сюборова С. Ф. Они не должы исчезнуть: Книга для учащихся — Мн.: Народная асвета, 1987. — С. 139—140. — 200 с.: ил. — 89 000 экз. (руск.)
5. Clematis recta L. is an accepted name (англ.)(недаступная спасылка). The Plant List (2013). Version 1.1. Published on the Internet; http://www.theplantlist.org/. Royal Botanic Gardens, Kew and Missouri Botanical Garden (13 кастрычніка 2013). Архівавана з першакрыніцы 5 чэрвеня 2019. Праверана 29 студзеня 2014.