Паказчык праламлення

Паказчык праламлення (абсалютны паказчык праламлення) рэчыва — велічыня, роўная адносінам фазавых скорасцей святла (электрамагнітных хваль) у вакууме і ў дадзеным асяроддзі ${\displaystyle n={\frac {c}{v}}}$. Таксама пра паказчык праламлення гавораць і для любых іншых хваль, напрыклад, гукавых.

Апісанне

Паказчык праламлення вызначаецца як адносіна сінуса вугла падзення к сінусу вугла праламлення і залежыць ад частаты электрамагнітных хваль ад нізкіх частот да аптычных і далей, а таксама можа яшчэ болей рэзка змяняцца ў вызначаных абласцях частотнай шкалы. Звычайна маецца на ўвазе аптычны дыяпазон ці дыяпазон, прадугледжаны кантэкстам.

Паказчык праламлення можна выразіць як корань са здабытку магнітнай і дыэлектрычнай пранікальнасцей рэчыва:

${\displaystyle n={\sqrt {\mu \varepsilon }}}$

У паглынаючых рэчывах дыэлектрычная пранікальнасць утрымвае ўяўную кампаненту ${\displaystyle {\boldsymbol {\hat {\varepsilon }}}=\varepsilon _{1}+i\varepsilon _{2}}$, таму паказчык праламлення ${\displaystyle {\boldsymbol {\hat {n}}}={\sqrt {\mu {\boldsymbol {\hat {\varepsilon }}}}}}$ робіцца камплексным: ${\displaystyle {\boldsymbol {\hat {n}}}=n+ik}$.

У вобласці аптычных частот, дзе ${\displaystyle \mu =1}$, рэчаісная частка паказчыка праламлення ${\displaystyle n={\sqrt {\frac {\varepsilon _{1}+{\sqrt {\varepsilon _{1}^{2}+\varepsilon _{2}^{2}}}}{2}}}}$ апісвае праламленне, а ўяўная частка ${\displaystyle k={\frac {\varepsilon _{2}}{2n}}}$ — паглынанне.

Прамень, які падае з вакууму на паверхню нейкага рэчыва, праламляецца мацней за падаючы на яе з другога рэчыва; паказчык праламлення рэчыва, адпаведны праменю, падаючаму на яе з вакууму, называецца абсалютным паказчыкам праламлення ці проста паказчыкам праламлення; гэта і ёсць паказчык праламлення, вызначэнне якога дадзена ў пачатку артыкула. Абсалютны паказчык праламлення ўсякага газу, у тым ліку і паветра, пры звычайных умовах мала адрозніваецца ад адзінкі, таму прыблізна абсалютны паказчык праламлення рэчыва можна вызначыць па яго паказчыку праламлення адносна паветра.

Для вымярэння паказчыка праламлення выкарыстоўваюць ручныя і аўтаматычныя рэфрактометры.

Прыклады

Паказчыкі праламлення некаторых асяроддзяў прыведзены ў табліцы.

Тып асяроддзя	Асяроддзе	Тэмпература, °С	Значэнне
Крышталі	LiF	20	1,3920
	NaCl	20	1,5442
	KCl	20	1,4870
	KBr	20	1,5552
Аптычнае шкло	ЛК3 (Лёгкі крон)	20	1,4874
	К8 (Крон)	20	1,5163
	ТК4 (Цяжкі крон)	20	1,6111
	СТК9 (Звышцяжкі крон)	20	1,7424
	Ф1 (Флінт)	20	1,6128
	ТФ10 (Цяжкі флінт)	20	1,8060
	СТФ3 (Звышцяжкі флінт)	20	2,1862[1]
Каштоўныя камяні	Алмаз белы	-	2,417
	Берыл	-	1,571—1,599
	Ізумруд	-	1,588—1,595
	Сапфір белы	-	1,768—1,771
	Сапфір зялёны	-	1,770—1,779
Вадкасці	Вада дыстыляваная	20	1,3330
	Бензол	20—25	1,5014
	Гліцэрына	20—25	1,4730
	Кіслата серная	20—25	1,4290
	Кіслата саляная	20—25	1,2540
	Алей анісавы	20—25	1,560
	Алей сланечнікавы	20—25	1,470
	Алей алівавы	20—25	1,467
	Спірт этылавы	20—25	1,3612

Паказчыкі праламления для даўжыні хвалі 589,3 нм