Юрый Аляксандравіч Нагорны

Юрый Аляксандравіч Нагорны (20 студзеня 1949, Мондзіна, Навагрудскі раён, БССР — 17 ліпеня 2020, Селішча, Аршанскі раён, Беларусь) — настаўнік, грамадскі дзеяч, абаронца беларускай мовы і культуры^[1].

Юрый Аляксандравіч Нагорны
Род дзейнасці	настаўнік, дырэктар школы, грамадскі дзеяч
Дата нараджэння	20 студзеня 1949(1949-01-20)
Месца нараджэння	Мондзіна, Валеўскі сельсавет, Валеўскі раён, Баранавіцкая вобласць, Беларуская ССР, СССР
Дата смерці	17 ліпеня 2020(2020-07-17) (71 год)
Месца смерці	Аршанскі раён, Віцебская вобласць, Беларусь або Селішча, Вусценскі сельсавет, Аршанскі раён, Віцебская вобласць, Беларусь
Месца пахавання	Селішча
Грамадзянства	СССР  Беларусь
Месца працы	Школа горада Барані, гімназія горада Барані, Баранскі гарвыканкам
Альма-матар	філалагічны факультэт БДУ (1971)
Член у	Таварыства беларускай мовы імя Францішка Скарыны

Біяграфія

Юрый Аляксандравіч Нагорны нарадзіўся ў 1949 годзе на хутары Мондзіна Навагрудскага раёна. У школьныя гады цікавіўся літаратурай — свой першы верш па-беларуску напісаў у пятым класе. Скончыў школу са срэбным медалём^[1].

Вучыўся на філалагічным факультэце БДУ на курсе разам з Алесем Разанавым, Яўгеніяй Янішчыц, Анатолем Бутэвічам, Віктарам Ярцам, Таццянай Шамякінай, Яўгенам Хвалеем^[2].

БДУ скончыў у 1971. Працаваў настаўнікам, потым дырэктарам гімназіі і школы ў Барані.

З 1985 па 1995 займаў пасаду старшыні Баранскага гарадскога выканаўчага камітэта, на пасяджэнняў выступаў па-беларуску.

Паспрыяў дэсаветызацыі мясцовых тапонімаў. Напрыклад, у Барані з’явілася вуліца Радзівілаўская, а прадпрыемства «Чырвоны кастрычнік» было пераназвана ў «Лёс»^[1].

Грамадская дзейнасць

У 1968 Нагорны быў адным з падпісантаў калектыўнага ліста студэнтаў філфака БДУ ў ЦК КПБ на імя Пятра Машэрава. Подпісы пад лістом паставіла большасць студэнтаў факультэта. У лісце патрабавалася перавесці выкладанне на беларускім аддзяленні філфака на беларускую мову. Ініцыятарамі ліста былі Алесь Разанаў, Віктар Ярац і Лявон Барташ. Ліст выклікаў вялікую незадаволенасць партыйнага начальства, ягоных ініцыятараў бэсцілі на партыйных і камсамольскіх сходах. Падпісанты, у тым ліку Юрый Нагорны, сутыкнуліся з абвінавачаннямі ў нацыяналізме і пагрозамі адлічэння, але не адмовіліся ад сваіх поглядаў^[1].

У часы незалежнай Беларусі Юрый Нагорны некалькі разоў узначальваў Аршанскую кааліцыю дэмакратычных арганізацый, а таксама мясцовае аддзяленне Таварыства беларускай мовы. Дапамог у вёсцы Пагосцішча Лёзненскага раёна аднавіць мемарыяльны крыж і камень на месцы бою аршанскіх паўстанцаў на чале з Ігнатам Будзіловічам падчас паўстання 1863—1864^[3][4].

Нагорны быў адным з арганізатараў Вандроўнага фэсту, прысвечанага 90-годдзю Уладзіміра Караткевіча^[3], а таксама ініцыятарам літаратурнага конкурсу, прысвечанага ўраджэнцу Барані байкапісцу Уладзіміру Корбану^[5], быў заснавальнікам літаратурна-этнаграфічнага музея ў школе № 15 горада Барані^[6].

Асабістае жыццё

Юрый Нагорны пражыў у Барані амаль 50 гадоў разам з жонкай Тамарай Іванаўнай. Яны выгадавалі двух сыноў. Тамара Іванаўна займалася музейнай справай, стварыла два музеі і марыла пра трэці, прысвечаны свайму роду. Пасля ейнай смерці ў 2017 Нагорны ўвасобіў ейную задуму — заснаваў у вёсцы Селішча Аршанскага раёна музей «Тамарына сядзіба», які быў адкрыты ў 2018^[2].

Апошнія гады жыцця Юрый Нагорны жыў у Селішчы, дзе і памёр 17 ліпеня 2020. Быў пахаваны побач з жонкай на мясцовых могілках^[1].