Вічэнца

Вічэ́нца (італ.: Vicenza) — горад на паўночным усходзе Італіі, у вобласці Венецыя, адм. цэнтр прав. Вічэнца. Нас. 115 тыс. чал. (2008). Размешчаны ў падножжа Альпаў. Транспартны вузел на чыгунцы Венецыя — Мілан.

Горад Вічэнца Vicenza Герб Сцяг Краіна  Італія Каардынаты 45°33′ пн. ш. 11°33′ у. д.HGЯO Плошча 80 км² Вышыня цэнтра 39 м Насельніцтва 113 483 чалавек (2004) Шчыльнасць 1379,2 чал./км² Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Тэлефонны код 0444 Паштовы індэкс 36100 Аўтамабільны код VI Афіцыйны сайт comune.vicenza.it (італ.) Вічэнца на карце Італіі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Паселішча старажытных венетаў, з 49 да н.э. рымская Вікеція, ці Віцэція (лац.: Vicetia). З 1115 года вольны горад-камуна. У 12-13 стст. арэна суперніцтва гвельфаў і гібелінаў. З 1311 пад уладай веронскіх Скалігераў. З 1404 да канца 18 ст. пад заступніцтвам Венецыянскай рэспублікі. У 1796 годзе акупавана напалеонаўскімі войскамі. У 1806—1848 пад валадарствам Аўстрыі. У 1866 увайшла ў склад Італьянскага каралеўства.

Клімат

Клімат Вічэнца
Паказчык	Сту	Лют	Сак	Кра	Май	Чэр	Ліп	Жні	Вер	Кас	Ліс	Сне	Год
Абсалютны максімум, °C	15	21	25	27	31	35	37	37	32	27	20	16	37
Сярэдні максімум, °C	6	8	12	16	22	25	28	27	23	17	11	7	17
Сярэдняя тэмпература, °C	2	4	8	12	17	21	23	22	19	13	7	3	13
Сярэдні мінімум, °C	−1	0	3	7	12	16	18	17	14	9	3	0	8
Абсалютны мінімум, °C	−18	−13	−6	0	2	8	11	7	3	0	−6	−10	−18
Крыніца: www.weatherbase.com

Славутасці

Захаваліся: руіны рымскага тэатра  (італ.), крыптапорціка  (італ.), моста і акведука; раманская царква Санці-Фелічэ-э-Фартуната  (італ.) (10-12 стст.; мазаікі 4 ст.); гатычныя гадзіннікавая вежа Торэ-дзі-П'яцца  (італ.) (12 ст., надбудавана ў 14-15 стст.), цэрквы Сан-Ларэнца  (італ.) (1280—1344), Санта-Карона  (італ.) (13 ст., перабудавана ў рэнесансным стылі; алтарныя карціны Дж. Беліні і П. Веранезэ; цяпер Музей археалогіі  (італ.)) і Санта-Марыя-дэі-Серві  (італ.) (заснавана ў 1322, пабудавана ў 1407, пашырана ў 1490), сабор  (англ.) (14 ст., перабудаваны ў 16 ст., фасад — 1467; у адной з капэл — паліпціх Даменіка Венецыяна, 1356); гатычныя і рэнесансныя палацца: Калеоні-Порта (14 ст.), да-Скіа  (італ.) (пач. 15 ст., часткова перабудавана); Біскупскі палац  (італ.) (1494—1495).

• 
  Руіны рымскага акведука
• 
  Базіліка Санці-Фелічэ-э-Фартуната  (італ.)
• 
  Uадзіннікавая вежа Торэ-Бісара (Торэ-дзі-П'яцца)  (італ.)
• 
  Царква Сан-Ларэнца  (італ.)
• 
  Царква Санта-Карона  (італ.)
• 
  Царква Санта-Марыя-дэі-Серві  (італ.)
• 
  Вічэнцкі сабор  (англ.)
• 
  Палацца да-Скіа  (італ.)
• 
  Палацца Порта-Калеоні
• 
  Біскупскі палац  (італ.)

Аблічча Вічэнцы у значынай меры вызначаюць пабудовы А. Паладзіа (яго імем таксама названа цэнтральная артэрыя горада — Корса-Андрэа-Паладзіа  (італ.)): «Базіліка» (1548—1617; у аснове — палацца дэла-Раджонэ сярэдзіны 15 ст.); палацца — Цьенэ  (руск.) (з 1542, не завершана; у аснове — пабудова канца 15 ст.), К’ерыкаці  (італ.) (з 1550; цяпер Гарадскі музей з археалагічнай калекцыяй і пінакатэкай), Ізепа-да-Порта  (італ.) (з 1552, не дабудавана), Вальмарана  (італ.) (1566), Порта-Барбаран  (італ.) (1570), Порта-Брэганцэ  (італ.) (1571), Цьенэ-Банін  (італ.) (1590, дабудавана В. Скамоці); лоджыі Вальмарана (1570) і дэль-Капітаньята  (італ.) (пачата ў 1571); «Тэатра Алімпіка» (1580—1585, завершаны Скамоці).

• 
  Базіліка Паладыяна
• 
  Палацца Цьенэ  (руск.)
• 
  К’ерыкаці  (італ.)
• 
  Палацца Порта  (італ.)
• 
  Палацца Вальмарана  (італ.)
• 
  Палацца Барбаран-да-Порта  (італ.)
• 
  Палацца Порта-ін-П’яцца-Кастэла  (італ.)
• 
  Цьенэ-Банін  (італ.)
• 
  Лоджыя Вальмарана
• 
  дэль-Капітаньята  (італ.)
• 
  «Тэатра Алімпіка»

У наваколлях Вічэнцы — вілы, пабудаваныя А. Паладзіа: Годзі у Ланеда (1540), Ратонда (будавалася з 1565-66, завершана ў 1580-91 В. Скамоці), П’явенэ ў Ланеда (1553 — каля 1570), Барбара-Вольпі ў Мазеры (1560-70, роспісы П. Веранезэ, скульптурны дэкор А. Віторыі; круглая царква — 1580), Паяна (кан. 1560-х гг.), Кальдонья (1570), Тарньеры (1570; перабудавана ў 19 у.), а таксама віла Вальмарана-ак-нані (17-18 стст.; роспісы Дж. Б. і Джандаменіка Цьепала, 1757). В. і вілы Паладзіа ў вобл. Венецыя ўключаны ў спіс Сусветнай спадчыны.

Эканоміка

Гарады-пабрацімы

•  Ансі, Францыя (1995)
•  Бургас, Іспанія
•  Кліўленд, ЗША
•  Осіек, Харватыя
•  Пфорцгайм, Германія (1991)

Вядомыя асобы

• Бенвенута Кампезані
• Агастына Маркета
• Антоніа Пігафета

Зноскі

Літаратура

• Горяинов В. В. Падуя. Виченца. Верона. М., 1978;
• Vicenza e provincia / A cura di A. Pranovi. Venezia, 1995;
• Barbieri F., Cevese R. Vicenza: ritratto di una città: guida storico-artistica. Vicenza, 2004.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Вічэнца