Паўладарская вобласць

Паўладарская вобласць (каз.: Павлодар облысы) — вобласць, размешчана на беразе Іртыша, самай буйнай ракі Казахстана. Утворана ў студзені 1938 года. Абласны цэнтр — горад Паўладар.

Паўладарская вобласць
каз.: Павлодар облысы
Герб
Краіна	Казахстан
Статус	вобласць
Уваходзіць у	Паўночны Казахстан
Адміністрацыйны цэнтр	Паўладар
Найбуйнейшыя гарады	Паўладар, Экібастуз, Аксу
Дата ўтварэння	15 студзеня 1938 года[1]
Акім вобласці	Булат Жумабекавіч Бакауаў
Насельніцтва (2014)	▲ 752 793 (4,8 %, 8-е месца)
Шчыльнасць	5,99 чал./км² (7-е месца)
Нацыянальны склад	казахі — 50,30%, рускія — 36,90% украінцы — 4,72% немцы — 2,80% татары — 1,87% (2015 г.)[2]
Плошча	124 755 км² (11-е месца)
Часавы пояс	UTC+6
Абрэвіятура	Паваў
Код ISO 3166-2	KZ-55
Тэлефонны код	+7 7182 xx-xx-xx
Паштовыя індэксы	14xxxx
Код аўтам. нумароў	S,14
Афіцыйны сайт
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Вобласць знаходзіцца на паўночным усходзе Рэспублікі Казахстан і мяжуе на поўначы — з Омскай, паўночным усходзе — з Новасібірскай, на ўсходзе — з Алтайскім краем Расійскай Федэрацыі, на поўдні — з Усходне-Казахстанскай і Карагандзінскай абласцямі, на захадзе з Акмолінскай і Паўночна-Казахстанскай абласцямі Рэспублікі Казахстан^[3].

Фізіка-геаграфічная характарыстыка

Геаграфічнае становішча

Вобласць размешчана на паўночным усходзе Казахстана. Вялікая частка тэрыторыі Паўладарскай вобласці знаходзіцца ў межах поўдня Заходнесібірскай раўніны у сярэдняй плыні ракі Іртыш, і ў наш час займае плошчу 127,5 тыс. км². З поўначы вобласць мяжуе з Расійскай Федэрацыяй (Омская вобласць), з поўдня — з Карагандзінскай вобласцю, з усходу — з Усходне-Казахстанскай, з захаду — з Акмолінскай і Паўночна-Казахстанскай абласцямі^[4].

Клімат

Клімат Паўладарскай вобласці рэзка-кантынентальны, які характарызуецца халоднай працяглай зімой (5,5 месяцаў), спякотным і кароткім летам (3 месяцы)^[3].

Рэльеф і гідраграфія

Від на раку Іртыш. Паўладар, май 2009 года.

Большая частка вобласці знаходзіцца ў межах поўдня Заходне-Сібірскай раўніны, якая з’яўляецца найбольшай раўнінай зямнога шара^[5]. Па тэрыторыі вобласці працякаюць больш 140 рэк. Адзіная буйная рака — Іртыш працякае з паўднёвага ўсходу на паўночны захад на працягу каля 500 км і мае шэраг праток-старыц і астравоў. У драбнасопачніку пачынаюцца рэкі Тундык, Ащысу, Шыдэрты, Аленты і інш., якія не дасягаюць Іртыша і сканчаюцца ў бяссцёкавых азёрах. Ад Іртыша пабудаваны канал Іртыш — Караганда, на якім збудаваны некалькі плацін і вадасховішчаў. У вобласці шмат азёр, галоўным чынам салёных: Селетытэніз, Кызылкак, Жалаулы, Шурэксор, Карасор, Жамантуз, Калкаман і інш. (на левабярэжжы); Маралы, Маілды, Вялікі Ажбулат і інш. (на правабярэжжы).

У Паўладарскай вобласці налічваецца 1200 малых азёр. Каля сотні з іх прэсныя, а астатнія салёныя. На тэрыторыі вобласці выведаны адзінаццаць радовішчаў падземных вод з эксплуатацыйнымі запасамі 3,8 мільёна кубічных метраў у суткі. Усе яны прыдатныя для пітва і абваднення^[6].

Экалогія

Паўладарская вобласць схільная да высокага тэхнагеннага забруджання, бо базавымі галінамі з'яўляецца горназдабыўная, нафтаперапрацоўчая, хімічная прамысловасць, чорная і колеравая металургія, энергетыка. Галоўнымі крыніцамі забруджання з'яўляюцца цеплавыя электрычныя станцыі, што выкарыстоўваюць тэхналогію спальвання высока-попельных экібастузскіх вуглёў у топках катло-агрэгатаў. Асноўная маса выкідаў даводзіцца на прамысловыя прадпрыемствы размешчаная ў гарадах Экібастуз (46 %), Аксу (26,5 %) і Паўладар (25,5 %), на долю усіх астатніх раёнаў вобласці даводзіцца толькі каля 2 % выкідаў.

Зноскі

1. День рождения Павлодарской области (руск.)(недаступная спасылка). pavlodar.gn.kz (14/01/2008). Архівавана з першакрыніцы 29 мая 2012. Праверана 15 студзеня 2008.
2. Агентство Республики Казахстан по статистике. Этнодемографический сборник Республики Казахстан 2015 (нявызн.)(недаступная спасылка). Архівавана з першакрыніцы 18 верасня 2020. Праверана 16 лістапада 2016.
3. Об области (руск.). Официальный сайт акимата Павлодарской области (2006-2009). Архівавана з першакрыніцы 1 чэрвеня 2012. Праверана 2 кастрычніка 2009.
4. Регионы Казахстана Архівавана 24 снежня 2016.
5. Общая информация о Павлодарской области / Портал visitkazakhstan.nur.kz(недаступная спасылка)
6. Регионы Казахстана : ALL.BIZ: Казахстан Архівавана 24 снежня 2016.

Літаратура

• Павлодарская область, А.-А., 1958; Казахстан, М., 1969 (Природные условия и естественные ресурсы СССР)