Трышынскія могілкі

Трышынскія могілкі — могілкі ў Брэсце, размешчаныя па Маскоўскай вуліцы. Узніклі да 1900 года. Плошча складае 5,7 га^[1]. Гісторыка-культурная каштоўнасць мясцовага значэння.

Трышынскія могілкі
52°05′28″ пн. ш. 23°43′32″ у. д.HGЯO
Ахоўны статус	Гісторыка-культурная каштоўнасць Беларусі, шыфр 113Д000743шыфр 113Д000743
Размяшчэнне
Краіна	Беларусь
Вобласць	Брэсцкая вобласць
Месцазнаходжанне	Брэст
Гісторыя
Дата заснавання	невядома
Першая згадка	XIX стагоддзе
Дата закрыцця	1969
Плошча	5,7 га
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Гісторыя

Могілкі былі заснаваны не пазней за XV стагоддзе. Першапачаткова тут хавалі жыхароў суседніх — Трышына, Крушыны, Гузняў і Шпановічаў. Пасля пераносу Брэст-Літоўска ў 1835 годзе за 2 км на ўсход Трышынскія могілкі сталі найбліжэйшымі да горада, і прадстаўнікі розных хрысціянскіх канфесій сталі стыхійна хаваць на іх сваіх нябожчыкаў. Аднак пасля адкрыцця рымска-каталіцкага некропаля на паўночна-ўсходняй ускраіне горада, колькасць каталіцкіх пахаванняў тут рэзка скарацілася, і могілкі сталі праваслаўным^[2].

Пастаўлены абеліскі на брацкай магіле савецкіх воінаў, што загінулі ў барацьбе супраць ворагаў Савецкай улады, на магіле 24 жыхароў Брэста, якія загінулі ў першы дзень Вялікай Айчыннай вайны, і на магіле савецкіх грамадзян, расстраляных нямецка-фашысцкімі акупантамі ў 1941—1944 гадах^[1].

Царква на могілках, пач. XX ст.

Да 1960-х гг. на могілках існавала драўляная Свята-Траецкая царква.

Закрыта для пахаванняў у 1969 годзе^[1].

Помнік на месцы перапахавання прыкладна 1 000 забітых яўрэяў, вязняў Брэсцкага гета. Іх рэшткі былі знойдзены ў час будаўнічых работ на вул. Куйбышава

80-гадовы плюшч звычайны на Трышынскіх могілках — батанічны помнік прыроды мясцовага значэння.

Вядомыя асобы, пахаваныя на могілках

• Аляксандр Міхайлавіч Базілевіч  (укр.) (1891—1932) — падпалкоўнік Арміі Украінскай Народнай Рэспублікі.

Магіла генерала Аляксандра Гельмерсена

• Мікалай Іванавіч В'юн  (укр.) (1897—1935) — сотнік Арміі УНР, грамадскі дзеяч.
• Аляксандр Пятровіч Гельмерсен (1797—1852) — генерал-лейтэнант, дырэктар Аляксандраўскага Брэсцкага кадэцкага корпуса.
• Андрэй Андрэевіч Гартанг (1800—1874) — расійскі военачальнік, генерал-лейтэнант.
• Мікола Засім (1908—1957) — беларускі савецкі паэт.
• Пётр Аскаравіч Патон  (укр.) (1872—?) — барон, дзяржаўны дзеяч перыяду ўкраінскага вызваленчага руху.
• Аляксей Барысавіч Рубцоў (1923—1963) — беларускі крытык, літаратуразнаўца.
• Уладзімір Васільевіч Старчакоў (1911—1968) — беларускі і ўкраінскі мастак.
• Аляксей Пятровіч Старажэнка (1805—1874) — украінскі пісьменнік.
• Адам Трыпус (1895—1965) — беларускі афіцэр і настаўнік, дзеяч Беларускай Народнай Рэспублікі.

Зноскі

1. Тришинское кладбище // Брест : Энциклопедический справочник (руск.) / Гл. редактор И. П. Шамякин. — Мн.: БелСЭ им. П. Бровки, 1987. — 408 с.
2. Гісторыя Трышынскіх могілак і канцэпцыя па яго ахове, кансервацыі і добраўпарадкаванню (нявызн.). Віртуальны Брэст (17 сакавіка 2016). Праверана 22 лютага 2021.

Літаратура

• Тришинское кладбище // Брест : Энциклопедический справочник (руск.) / Гл. редактор И. П. Шамякин. — Мн.: БелСЭ им. П. Бровки, 1987. — 408 с.

Спасылкі

Аб’ект Дзяржаўнага спіса гісторыка-культурных каштоўнасцей Рэспублікі Беларусь, шыфр 113Д000743

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Трышынскія могілкі
• История Тришинского кладбища и концепция по его охране, консервации и благоустройству
• Трышынскія могілкі на сайце «Архіварта»