Францішак Палацкі

У Вікіпедыі ёсць артыкулы пра іншых асоб з прозвішчам Палацкі.

Фра́нцішак Па́лацкі (чэшск.: František Palacký; 14 чэрвеня 1798, Годславіцы, Маравія — 26 мая 1876, Прага) — чэшскі гісторык, філосаф і палітычны дзеяч. Часта мянуецца «бацькам чэшскай гістарыяграфіі». Бацька географа Яна Палацкага.

Францішак Палацкі
чэшск.: František Palacký
Дата нараджэння	14 чэрвеня 1798(1798-06-14)[1][2][…]
Месца нараджэння	Годславіцы[d], Аўстрыйская Сілезія, Каралеўства Багемія, Землі багемскай кароны, Свяшчэнная Рымская імперыя[3][4][…]
Дата смерці	26 мая 1876(1876-05-26)[1][2][…] (77 гадоў)
Месца смерці	Прага, Каралеўства Багемія, Цыслейтанія, Аўстра-Венгрыя[5][4][…]
Грамадзянства	Аўстра-Венгрыя  Аўстрыйская імперыя
Бацька	Jiří Palacký[d][6][7]
Жонка	Тэрэза Мехурава
Дзеці	Jan Palacký[d] і Marie Riegrová-Palacká[d]
Род дзейнасці	пісьменнік, архівіст, геральдыст, журналіст, палітык, філосаф, гісторык, паэт, эстэтык, літаратуразнавец, рэдактар, cultural worker, гісторык літаратуры, літаратурны тэарэтык, перакладчык, рэдактар
Партыя	Старачэхі
Член у	Сербскае навуковае таварыства[d] (26 мая 1876) Аўстрыйская акадэмія навук Баварская акадэмія навук Гётынгенская акадэмія навук Пецярбургская акадэмія навук Венгерская акадэмія навук Пруская акадэмія навук Q11993002?[8] Кракаўскае навуковае таварыства[d][9]
Узнагароды	honorary citizen of Chrudim[d] (27 сакавіка 1861) ганаровы грамадзянін Прагі[d] (1848) honorary citizen of Hradec Králové[d] (16 красавіка 1861) Honorary citizenship of Pardubice[d] Honorary citizenship of Kolín[d] (15 верасня 1861) Honorary citizenship of Adamov[d]
Подпіс
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Біяграфія

Вучыўся ў евангелічным ліцэі ў Браціславе (1812—1818). У 1818 годзе апублікаваў (у сааўтарстве з П. І. Шафарыкам) твор «Пачаткі чэшскай паэзіі», у якім абгрунтаваў неабходнасць адраджэння нацыянальнай культуры і навукі.

Палацкі быў першым загадчыкам гістарычнага аддзела Нацыянальнага музея (1818—1841), з 1827 года па яго ініцыятыве музей пачаў навуковыя публікацыі на чэшскай мове. Рэарганізацыя Нацыянальнага музея, ініцыятарам якой быў Палацкі, ператварыла яго ў цэнтр навуковага і культурнага жыцця краіны. У 1831 годзе заснаваў культурна-асветнага таварыства «Маціца чэшская». У 1840-я гг. ўзначальваў чэшскі нацыянальна-ліберальны рух.

У рэвалюцыю 1848—1849 выступіў з разгорнутай праграмай аўстраславізму, старшынстваваў у 1848 годзе на Славянскім з’ездзе, 1848 ў Празе.

У канцы 1840 — пачатку 1860-х гг. дэпутат аўстрыйскага рэйхсрата і чэшскага сейма  (чэшск.), з 1860-х гг. адзін з ідэйных лідараў кансерватыўнай партыі старачэхаў.

Творчасць

Аўтар эстэтыка-філасофскіх і гістарычных прац, у т.л. «Гісторыі чэшскага народа ў Чэхіі і Маравіі» (т. 1—5, 1848—1872), у якой паказаў барацьбу чэхаў за нацыянальную незалежнасць у Сярэднявеччы, высока ацэньваў гусіцкі рух. Публікаваў крыніцы па палітычнай, эканамічнай, культурнай гісторыі, літаратуры, мастацтве сярэдневяковай Чэхіі. Шмат зрабіў для падрыхтоўкі першай чэшскай энцыклапедыі. Як гістарыёграф прыналежыў да рамантычнай традыцыі.

Зноскі

1. Frantisek Palacky // Encyclopædia Britannica Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741'></a>
2. František Palacký // European Theatre Architecture — Arts and Theatre Institute. Праверана 9 кастрычніка 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q12021673'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q43003820'></a>
3. Палацкий Франтишек // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 26 лютага 2017.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
4. Czech National Authority Database Праверана 23 лістапада 2019.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
5. Палацкий Франтишек // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969. Праверана 28 верасня 2015.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135'></a>
6. Zemský archiv v Opavě, Matrika narozených N • inv. č. 2017 • sig. NJ III 1 • 1784 - 1845 • Hodslavice, s. 70 — 2002.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q10860553'></a>
7. Kryšpín V. Obraz činnosti literární učitelstva českoslovanského za posledních 100 let — 1885. — С. 199.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q90988770'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q96735938'></a>
8. Český bratr, Evangelický časopis Český bratr — ČR: 1924. — вып. 11. — С. 5. — ISSN 1211-6793

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q213'></a><a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q11292798'></a>
9. http://tnk.krakow.pl/czlonkowie/palacky-frantisek/ Праверана 30 жніўня 2022.

Літаратура

• Палацкі Францішак. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 11: Мугір — Паліклініка / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 11. — 560 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0188-5 (т. 11).

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Францішак Палацкі
• Бібліяграфія Францішка Палацкага Архівавана 6 кастрычніка 2007.