1 январь

1 январь — шеран 1-ра де Григорийн рузманца. Шо чекхдала дисина 364 де (365 де високосан шерашкахь).

← → Январь
Орш Шин Кха Йеар ПӀе Шот КӀи     1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
2025 шо

1582 шеран 15 октябрь кхачале — 1 январь юлианан рузманца, 1582 шеран 15 октябрера дуьйна — 1 январь кхаччалц григорийн рузманца.

XX а, XXI а бӀешераш догӀу 19 декабрехь юлианан рузманца^[1].

Ӏиданаш а, иэсан терхьаш

Хьажа кхин а: Категори:1 январан Ӏиданаш

Дуьненайукъара

• Керла шо григорийн рузманца.
• Дерригдуьненан машаран де (Дуьненайукъара машар бар доьху де).
• Йукъараллин рицкъан де.

Къоман

• Куба — Мукъайаларан де.
• Камерун — Маршонан де.
• Литва — Литван байракхан де.
• Словаки — Словакин республика кхоллайаларалан де.
• Чехи — Чехин пачхьалкх меттахӀотторан де.

Динан

Католицизм

— Сийлахь Марйаман даздар;

— сийлахь Агриппинан, Августодунан (Отёнан) епископан иэс;

— сийлахь Алмахи (Телемахан) Ӏазапхочун иэс;

— сийлахь Страмби Викентий Мария, епископан Мачератан а, Толентинан а иэс;

— сийлахь Дижонера Вильгельм (Гийоман) иэс;

— сийлахь Евфросини Искандатин, йоӀстеган иэс;

— сийлахь Здиславин Ӏазапхочун иэс;

— Фульгенций Руспийн иэс.

Католицизм; Православи^[2][3]

— Ӏазапхочун Вонифатийн Тарсийн иэс (290 шо);

— динехь нийса йолу Аглаидин Руман иэс (290 шо чекхдаьлча);

— динехь нийса йолу йоӀстеган Сусаннин иэс (вайн эрал VII бӀешо хьалха)

— Ӏазапхойн мисархойн Илиян, Прован, Арисан иэс (308 шо)^[4];

— Ӏазапхочун Полиевктан а, диаконан Тимофейн иэс (IV век)^[5];

— серладахархочун Григорийн, епископан Омиритан иэс (552 шо гергга);

— серладахархочун Вонифатий Къинхетамечун, епископан Ферентин иэс (VI бӀешо)^[6];

— Ӏазапхочун Трифонан пресвитеран;

— таррашца хедийна Евтихий, Фессалоника а, цаьрца 200 боьрша стаг а, 70 зуда а иэс;

— инзаре хӀума дечу ша саннарг воцучу Илия Муромец, Печерин иэс (1188 шо геррга).

Именинаш

Католикин: Агриппин, Алмахий, Бонфилий Мональд, Викентий-Мария Страмби, Вильгельм, Гуголин Евфросини, Здиславан, Иосиф Мария Томази, Клар, Конкорди, Кронан, Куан, Магн, Мартина, Мидвин, Мохуа, Одилон, Телемах, Устим, Фульгентий, Эвгенд, Эльван.

Православин: Аглаидин, Арисан, Вонифатийн, Григорийн, Ильян, Олтуфийн, Полиевктан, Прован, Сусаннин, Тимофейн, Трифонан, Фессалоникин.

Оцу динахь хилларг

• Соьлжа-ГӀала гӀала ю аьлла сацам бина. Цул хьалха иза гӀап лоруш яра (1870 шеран 1 январь);
• Хьайиллина 1-ра Пролетарски батальонан цӀарах йолу клуб (1923 шеран 1 январь).

Оцу динахь бинарш

Хьажа иштта категори: Бинарш 1 январехь

• Айдамирова, Марьям Ахмедовна (1924 шеран 1 январь — 1992 шеран 2 ноябрь) — нохчийн эшархо, пондарча, композитор, Нохч-ГӀалгӀай АССРн Халкъа артист, РСФСР Сийлахь артист;
• Халид Ошаев (1898 шеран 1 январь — 1977 шеран 3 сентябрь) — йаздархо, историк, публицист;
• Шаипов, Саид Эдилсултанович (1934 шеран 1 январь — 2009 шеран 2 январь) — Нохч-ГӀалгӀайн АССР Сийлахь артист, фольклорист;
• Сайд-Хьмзат Нунуев (1952 шеран 1 январь) — йаздархо, драматург.
• Цебиев, Ахмед Магомедович (1935 шеран 1 январь — 2000 шо) — нохчийн физик, техникин Ӏилманийн кандидат, радиоэлектроникехь а, радиозӀенехь а цхьана гучуяккхаран а, 26 кхоьллинарган а автор, 50 монографин автор.

Белларш

Хьажа иштта: Категори:Белларш 1 январехь

XX бӀешо

• 1995
  • Юджин Вигнер (в. 1902), америкин физик а, математик а, физикин Нобелан совгӀат (1963).
  • Фред Уэст (в. 1941), британин серийн нах байинарг.
• 1996 — Шехтман Эли (в. 1908), жуьгтийн йаздархо.
• 1998 — Сейфарт Оке (в. 1919), шведийн конкешхахкархо, олимпийн чемпион (1948).
• 2000 — Соловьёв Александр (в. 1952), советийн а, российн а актёр, кинорежиссёр.

XXI бӀешо

• 2004 — Евгений Мигунов (в. 1921), советийн а, российн а исбаьхьалча-мультипликатор, иллюстратор, карикатурист.
• 2009 — Хелен Сазман (в. 1917), къилбаафрикин политик, апартеидан дуьхьло йийриг.
• 2010 — Лхаса де Села (й. 1972), канадин беканча, эшарийн автор.
• 2012 — Киро Глигоров (в. 1917), югославин а, македонин а пачхьакхан гӀуллакххо, Республика Македонин хьалхара президент (1991—1999).
• 2015 — Бачурин Евгений (в. 1934), советийн а, российн а поэт, бард, исбаьхьалча.
• 2016 — Алиева Фазу (й. 1932), советийн а, российн а поэтесса а, прозаик а.
• 2017 — Энтони Аткинсон (в. 1944), британин экономист, Аткинсонан индекс йинарг.
• 2019 — Крис Кельми (в. 1955), советийн а, российн а беканча, композитор, «Рок-ателье» тоба йинарг.

Хьажа кхин а

1 январь