Балкарсем

Балкарсем (аланла) — тĕрĕк çемйинчи, карачайсене çывăх, вĕсемпе пĕр чĕдхепе калаçакан халăх^[8].

Балкарсем
Ӳкерчĕк:Abay Shakhanlany.jpg Ӳкерчĕк:Kazim Mechiev.jpg Абай Шаханов Казим Мечиев Ӳкерчĕк:Магомед Алиевич Энеев.jpg Магомет Энеев Хаджимурат Аккаев
Хальхи вырнаçăвĕ тата йышĕ
Пурӗ: ▲ 125 000 ях. (2010, хаклав) Раҫҫей Федерацийӗ Раҫҫей Федерацийӗ:  112 924 (2010)[1] Кабарда-Балкари Кабарда-Балкари:  108 577 (2010)[1] Ставрополь Ен Ставрополь Ен:   883 (2010)[1] Мускав Мускав:   666 (2010)[1] Карачай-Черкеси Карачай-Черкеси:   418 (2010)[1] Казахстан Казахстан: 2 300[2] Кăркăсстан Кăркăсстан: 1 900[3] АПШ АПШ:   3 542[4] (2010) Украина Украина: 206 [5] Ӳспекстан Ӳспекстан:  700 (хаклав, 2016)[6]
Чĕлхе	Карачай-палкар
Тĕн	ислам (суннизм)
Расă тĕсĕ	Европеоидсем[7]
Тăван халăхсем	карачайсем, крым тутарĕсем, кумыксем, нохайсем

Халăх йышĕ

Раççейре — 108 пин çын (2002) пурăнать, Кабарда-Балкари республикинче (кăнтăр тата кăнтăр-анăç енче) — 105 пин.

Этнос пайĕсем

Вырăнти ушкăнĕсем: балкарсем (малкъарлыла), пиçинкисем (бызынгычыла), холамсем (холамлыла), чегемсем (чегемлиле), урусбисем е баксансем (басханчыла).

Тĕн

Хăйсен йăлипе исламăн суннит тĕсне тытса пыраççĕ. Балкарсен авалхи тĕн йăли - танкăр.

Кун-çулĕ

XIII ĕмĕрте монголсем тапăнса килсе, палкарсене тӳремсенчен ту хушăкĕсене тĕртсе куçараççĕ; кунта вĕсем пилĕк пысăк «пĕрлĕх» йĕркелеççĕ: Палкар, Хулам, Пеçенке, Чекем тата Уруспи. XIX ĕмĕрĕн иккĕмĕш пайĕнче палкарсен пĕр ушкăнĕ айлăма анать, тепĕррисем Турцие куçса каяççĕ (махаджирлăх), несĕлĕсем халĕ те унтах пуранаççĕ.

1944 çулта балкарсене, нимĕç çарĕсемпе пĕр май пулнă тесе айăпласа, пĕтĕмпех Вăтам Азине ирĕксĕрех куçараççĕ. 1957 çулта тин халăхăн сахал пайĕ Кабарда-Палкара таврăнать; чылайăшĕ Казахстанпа Киргизире юлаççĕ.

Паллă балкарсем

• Кайсын Кулиев, паллă палкар сăвăçĕ.
• Казим Мечиев - палкар чĕлхин илемлĕхне никĕслекенĕ.

Литература

• Балкарцы // Этноатлас Красноярского края / Совет администрации Красноярского края. Управление общественных связей ; тĕп ред. Р. Г. Рафиков ; редкол.: В. П. Кривоногов, Р. Д. Цокаев. — 2-мқш кăл., тӳрл. хуш.. — Красноярск: Платина (PLATINA), 2008. — ISBN 978-5-98624-092-3
• Абаев М. К. Исторический очерк «Балкария» // Мусульманин. — Париж: 60.02.2011. — № 14—17.
• Батчаев В. М. Балкария в XV — начале XIX вв. — М.: ТАС-Издат, 2006.
• Балкарцы // Народы России. Атлас культур и религий. — М.: Дизайн. Информация. Картография, 2010. — ISBN 978-5-287-00718-8
• Балкарцы // Этноатлас Красноярского края / Совет администрации Красноярского края. Управление общественных связей ; гл. ред. Р. Г. Рафиков ; редкол.: В. П. Кривоногов, Р. Д. Цокаев. — 2-е изд., перераб. и доп. — Красноярск: Платина (PLATINA), 2008. — ISBN 978-5-98624-092-3
• Карачаевцы и балкарцы // Народы мира. Энциклопедия / под науч. ред. Л. М. Минца; науч.-ред.совет: А. О. Чубарьян, А. А. Фурсенко и др. — М.: ОЛМА Медиа Групп, 2007. — ISBN 978-5-373-01057-3
• Кипкеева З. Б. Карачаево-балкарская диаспора в Турции. — Ставрополь: Изд-во СГУ, 2000. — ISBN 5-88648-212-1 Архиври копи, 23 Авӑн уйӑхӗн 2015 Wayback Machine çинче
• Сабанчиев Х.-М. А. Депортация, жизнь в ссылке и реабилитация балкарского народа: 1940-е — начало XXI в / автореферат дис. ... доктора исторических наук : 07.00.02. — Ростов н/Д: Рост. пат. ун-чĕ, 2007.
• Сабанчиев Х.-М. А. Балкарцы : выселение и возвращение. — Нальчик: Эльбрус, 2008. — (Балкарская историческая серия). — ISBN 978-5-7680-2189-4