Ras yr Wyddfa

Ras a gynhelir yn flynyddol o bentref Llanberis yng Ngwynedd i gopa'r Wyddfa ac yn ôl yw Ras yr Wyddfa neu Ras Ryngwladol yr Wyddfa.

Ras yr Wyddfa
Tim Davis yn 2005
Dyddiad	Gorffennaf
Lleoliad	Llanberis, Cymru
Math	Mynydd
Pellter	c. 10 milltir
Sefydlwyd	1976
Y cyflymaf hyd yma	1:02:29 (Kenny Stuart, 1985) 1:12:48 (Carol Greenwood, 1993)
Gwefan swyddogol	Ras yr Wyddfa; gwefan Gymraeg

Dechreuodd y ras pan awgrymodd Ken Jones o Lanberis ym mhwyllgor Carnifal Llanberis y dylid trefnu ras o'r pentref i gopa'r Wyddfa ac yn ôl. Cynhaliwyd y ras gyntaf ar 19 Gorffennaf 1976, pan enillodd Dave Francis o Fryste mewn 1 awr 12 munud 05 eiliad.

Mae'r ras yn awr yn cychwyn ger glannau Llyn Padarn. Y record hyd yma yw 1 awr 2 funud a 29 eiliad gan Kenny Stuart o Keswick yn 1985. Y record i gopa'r Wyddfa yw 39 munud a 47 eiliad gan Robin Bryson o Iwerddon. Recordiau'r merched yw 1a 12m 48e am y ras nôl a blaen, a 47m 07e i'r copa, y ddau record wedi'u cwblhau gan C. Greenwood ym 1993.

Mae Radio Cymru yn darlledu yn fyw o'r ras a mae S4C yn darlledu rhaglen o uchafbwyntiau y diwrnod canlynol. Yn y 2010au mae'r wefan swyddogol yn cynnwys traciwr byw o'r cystadleuwyr ac yn 2016 defnyddiwyd technoleg 'Facebook Live' i ffrydio'n fyw o linell derfyn y ras.

Canlyniadau

Yn 2025, roedd un rhedwr wedi rhedeg pob ras, yn flynyddol, ers dechrau'r rasys yn 1976, sef Malcolm Jones, brawd yr actor Mici Plwm.^[1][2]

Blwyddyn	Cyntaf[3]	Amser	Ail Safle	Amser	3ydd Safle	Amser	Y Ferch Gyntaf	Amser
1976	Dave Francis	1:12:05	Tacwyn Davies	1:13:31	Ray Rawlinson	1:14:38	Bridget Hogge	1:40:15
1977	Ricky Wilde	1:06:07	Jeff Norman	1:07:34	Mike Short	1:08:42	Joan Glass	1:39:46
1978	Ricky Wilde	1:04:28	Dave Francis	1:07:25	Jeff Norman	1:07:53	Joan Glass	1:31:24
1979	Jeff Norman	1:05:00	Ricky Wilde	1:07:07	Dave Francis	1:07:11	Joan Glass	1:29:02
1980	P. Pezzoli	1:06:53	Andy Darby	1:08:43	A. Giupponi	1:09:07	Pauline Haworth	1:25:18
1981	John Wild	1:05:18	G. Rovedati	1:05:31	S. Lazzaroni	1:08:08	Ros Coates	1:24:49
1982	John Wild	1:05:55	P. Pezzoli	1:06:36	F. Bonzi	1:06:41	R. Naish	1:24:10
1983	R. Keeney	1:08:39	M. Bishop	1:09:23	Jeff Norman	1:09:55	Bridget Hogge	1:39:32
1984	F. Bonzi	1:03:46		1:		1:	Pauline Haworth	1:24:03
1985	Kenny Stuart	1:02:29		1:		1:	Pauline Haworth	1:20:29
1986	L. Bortaluzzi	1:04:24		1:		1:	Carol Haigh	1:14:36
1987	M. May	1:03:43		1:		1:	Angela Carson	1:24:19
1988	Colin Donnelly	1:04:38		1:		1:	S. Dilnot	1:22:10
1989	John Lenihan	1:04:12		1:		1:	Angela Carson	1:22:38
1990	L. Fregona	1:03:43		1:		1:	T. Calder	1:17:25
1991	Mark Croasdale	1:04:48		1:		1:	A. Buckley	1:19:35
1992	Mark Croasdale	1:05:09		1:		1:	T. Calder	1:18:37
1993	Ian Holmes	1:04:14		1:		1:	Carol Greenwood	1:12:48
1994	Fabio Ciaponi	1:04:44		1:		1:	L. Wright	1:22:35
1995	Mark Kinch	1:02:58		1:		1:	P. Sloan	1:22:33
1996	Martin Roscoe	1:07:18		1:		1:	Lesley Leavesley	1:26:56
1997	Ian Holmes	1:04:50		1:		1:	Carol Greenwood	1:16:11
1998	Colin Jones	1:05:14		1:		1:	Angela Mudge	1:16:14
1999	Neil Wilkinson	1:05:51		1:		1:	Helen Jackson	1:25:12
2000	Neil Wilkinson	1:05:45	Fabio Ciaponi	1:07:24	Ian Holmes	1:07:48	Angela Mudge	1:20:28
2001	Marco De Gasperi	1:05:51		1:		1:	Izabela Zatorska	1:19:04
2002	Tim Davies	1:07:11	Ian Holmes	1:08:13	Fabrizio Triulzi	1:08:21	Tracey Brindley	1:20:37
2003	Tim Davies	1:05:57	Simon Bailey	1:06:41	Ian Holmes	1:07:11	Dawn Scott	1:25:40
2004	Ian Holmes	1:05:38	Julien Rancon	1:06:04	Alun Vaughn	1:06:12	Claire Whitehead	1:18:28
2005	Tim Davies	1:06:37	William Levett	1:07:20	Alessio Rinaldi	1:08:24	Mary Wilkinson	1:17:44
2006	Andi Jones	1:07:25	Tim Davies	1:07:57	Ian Holmes	1:09:10	Mary Wilkinson	1:19:38
2007	Andi Jones	1:05:38	Ian Holmes	1:08:16	Ben Bardsley	1:08:26	Mary Wilkinson	1:20:36
2008	Andi Jones	1:06:02	Morgan Donnelly	1:09:24	Ian Holmes	1:10:37	Katie Ingram	1:20:44
2009	Andi Jones	1:08:15	Ian Holmes	1:09:00	Murray Strain	1:09:43	Katie Ingram	1:15:34
2010	Robbie Simpson	1:07:59	Alex Baldaccini	1:09:11	Ian Holmes	1:09:11	Catriona Buchanan	1:21:19
2011	Andi Jones	1:05:57	Murray Strain	1:06:04	Robbie Simpson	1:07:36	Pippa Maddams	1:20:53
2012	Murray Strain	1:05:10	Robbie Simpson	1:06:43	Fabio Ruga	1:07:25	Tessa Hill	1:21:26
2013	Andi Jones	1:08:50	Murray Strain	1:10:14	Rob Hope	1:10:54	Sarah Mulligan	1:26:25
2014[4]	Cesare Maestri	0:47:20	Erik Rosaire	0:47:43	Tim O'Donoghue	0:47:51	Sarah McCormack	0:55:21
2015	Emanuele Manzi	1:10:18	Massimo Farcoz	1:11:29	Ben Mounsey	1:11:39	Sarah McCormack	1:20:56
2016	Chris Smith	1:05:48	Chris Farrell	1:07:14	Luca Cagnati	1:07:17	Sarah Mulligan	1:20:52
2017	Davide Magnini	1:06:42	Chris Farrell	1:07:46	Tom Adams	1:09:16	Annie Conway	1:20:15
2018	Alberto Vender	1:06:41	Chris Holdsworth	1:07:30	Rob Samuel	1:07:53	Bronwen Jenkinson	1:20:41
2019	Andy Douglas	1:04:04	Martin Dematteis	1:06:33	Bernard Dematteis	1:07:06	Sarah McCormack	1:14:49
2020	Wedi'i ohirio oherwydd am pandemig y Gofid Mawr (COVID-19)
2021	Wedi'i ohirio oherwydd am pandemig y Gofid Mawr (COVID-19)
2022	Ross Gollan	1:09:21	Luca Merli	1:10:04	Nathan Edmondson	1:10:19	Hannah Russell	1:18:48
2023[5]	Isacco Costa	38:59	Chris Richards	39:05	Andy Douglas	39:33	Holly Page	46:01
2024	Joe Steward	1:05:41	Lorenzo Cagnati	1:08:13	Grant Cunliffe	1:08:22	Naomi Lang	1:15:48
2025	Luca Magri	1:06:11	Michael Galassi	1:06:58	Roberto Giacomotti	1:07:39	Nancy Scott	1:20:31