Placentuloj

Placentuloj (Placentalia aŭ Eutheria) estas ege diversa grupo de animaloj, kiujn nuntempe oni konsideras la plej sukcesaj mamuloj el la planedo (escepte eble en Aŭstralio).

Oni sugestas disigi ĉi tiun artikolon Bonvolu diskuti en la diskutpaĝo por organizi la disigadon.

Kiel legi la taksonomion Placentuloj
Troveblo de fosilioj: Meza kretaceo - ĉi-epoke
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia Filumo: Ĥorduloj Chordata Klaso: Mamuloj Mammalia Subklaso: Vivonaskuloj Theria Klado: Placentuloj Eutheria
Ordoj[1]
Infraklaso Edentata: Superordo Ksenartroj Xenarthra: Pilosa Cingulata Infraklaso Epitheria: Superordo Afrotheria: Afrosoricida Makrosceliduloj Macroscelidea Tubetodentuloj Tubulidentata Prokaviuloj Hyracoidea Rostruloj Proboscidea Sirenoj Sirenia Superordo Laurasiatheria: Ĥiropteroj Chiroptera Insektovoruloj Insectivora Cetacoj Cetacea Parhufuloj Artiodactyla Neparhufuloj Perissodactyla Manisuloj Pholidota Karnomanĝuloj Carnivora Superordo Euarchontoglires: Ronĝuloj Rodentia Leporuloj Lagomorpha Dermopteroj Dermoptera Tupajuloj Scandentia Primatoj Primates
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Placentuloj
v • d • r

La plej ĝenerala eco de placentuloj estas la ekzisto de placento en la gravedaj inoj, taŭga por longe subteni la idojn antaŭ la nasko. Marsupiuloj, kvankam tradicie priskribitaj senplacentaj, havas ian placenton, sed malsaman kaj sufiĉan nur por pli mallonga subteno.^[2]

Taksonomio

subklaso

PLACENTULOJ - Placentalia (Eutheria)^[3]

Ordoj kun ankoraŭ vivantaj membroj:

• Infraklaso Edentata:
  • Superordo Ksenartroj Xenarthra:
    • Pilosa
    • Cingulata
• Infraklaso Epitheria:
  • Superordo Afrotheria:
    • Afrosoricida
    • Makrosceliduloj Macroscelidea
    • Tubetodentuloj Tubulidentata
    • Prokaviuloj Hyracoidea
    • Rostruloj Proboscidea
    • Sirenoj Sirenia
  • Superordo Laurasiatheria:
    • Ĥiropteroj Chiroptera
    • Insektovoruloj Insectivora
    • Cetacoj Cetacea
    • Parhufuloj Artiodactyla
    • Neparhufuloj Perissodactyla
    • Manisuloj Pholidota
    • Karnomanĝuloj Carnivora
  • Superordo Euarchontoglires:
    • Ronĝuloj Rodentia
    • Leporuloj Lagomorpha
    • Dermopteroj Dermoptera
    • Tupajuloj Scandentia
    • Primatoj Primates

Formortintaj ordoj:

Hiendentuloj †

Teniodonoj †

Kondilartroj †

Tiloduloj †

Litopternoj †

Notounguloj †

Astrapoterioj †

Pantodontoj †

Dinoceratoj †

Piroterioj †

Desmostilioj †

Embritopodoj †

Jen la ĉefaj grupoj kun ekzemplaj membroj:

• Edentuloj (malmult-dentuloj- formik-manĝuloj, bradipoj, dazipoj/armadeloj);
• Foliduloj (skvamo-mamuloj - pangolinoj, manisoj);
• Lagomorfuloj (kunikloj, leporoj);
• Ronĝuloj musoj, ratoj, hamstroj, sciuroj, histrikoj aŭ pik-porkoj, Gvineo-porkido, patagonia leporo, tukuoj, pakaranoj, pakaoj, agutioj, ĉinĉiloj, hutioj, zizeloj, marmotoj, kastoroj);
• Makroscelideoj (elefant-sorikoj);
• Primatoj (prosimioj- lemuroj, lorisoj, galagoj, ktp kaj antropoidoj- simioj, goriloj, ĉimpanzoj, homoj);
• Skandencoj (preskaŭ-simioj - tupajoj;
• Kiropteroj (vespertoj, flugantaj-hundoj, vampiroj);
• Dermopteroj (galeopiteko);
• Insektmanĝuloj (talpoj, erinacoj, tenrakoj, sorikoj, almikoj);
• Karnomanĝuloj (feliformoj - felisedoj, civetoj, genotoj, linsangoj, mungoj, mangustoj, surikatoj, hienoj; kaj kaniformoj - kanisedoj, ursoj, pandoj, musteloj, vizonoj, putoroj, foinoj, meloj, skunkoj, lustroj, fokoj, mar-leonoj, rosmaroj, mar-elefantoj);
• Parhufuloj porkoj, hipopotamoj, kalo-pieduloj, kameloj, ljamoj, kanĉiloj, cervoj, munĝakoj, akvo-kapreoloj, alkoj, rangiferoj, ĝirafoj, antilopoj, bovoj, bubaloj, bizonoj, dukeroj, antilopetoj, bov-antilopoj, gazeloj, sajgoj, kaproj, ŝafoj, ovibovoj);
• Cetacoj (rorkvaloj, veraj balenoj, dentcetacoj - delfenoj, kaĉalotoj, orkoj, marporkoj);
• Tubulidentatoj (tubeto-dentuloj - terporkoj);
• Neparhufuloj (aŭ: Perisodaktiloj) - tapiroj, rinoceroj, ekvedoj - ĉevalo, zebro, azeno);
• Hiraksoidoj (klif-meloj);
• Sirenoj (mar-bovoj- dugongoj, manatoj);
• Proboscedoj (elefantoj)