Amed

Amed^[1] —kurdueraz— edo Diyarbakır^[1] —turkieraz— (antzinako grezieraz: Άμιδα; asirieraz: ܐܡܝܕ, Amid; armenieraz: Տիգրանակերտ, translit.: Tigranakert) Turkiako hego-ekialdean dagoen hiririk populatuena da, baita izen bereko probintziaren hiri nagusia eta Kurdistango hiriburu ez ofiziala ere. Izan ere, hiritar gehienak kurduak dira, eta azken udal hauteskundeetan Gizarte Demokratikoaren Alderdia (DTP) garailea izan zen, nazionalismo kurduaren ordezkaria izanik.

Amed Diyarbakır Amed
metropolitan municipality in Turkey (en)
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Turkia
Turkiako probintzia	Diyarbakir probintzia
Izen ofiziala	Diyarbakır
Jatorrizko izena	Diyarbakır Amed
Geografia
Koordenatuak	37°54′39″N 40°14′12″E
Altitudea	675 m
Demografia
Biztanleria	1.732.396 (2018)
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC+03:00
Matrikula	21
diyarbakir.bel.tr

675 metroko altueran dago itsas mailatik gora eta 2007an ia 600.000 biztanle zituen; 1930eko hamarkadan, 30.000; 1956an, 65.000; eta 1970ean, 140.000.

Izena

Antzina Amida zuen izena; gero, musulmanak etortzean, «Bakir-en egoitza» (hau da, Diyarbakir arabieraz) bihurtu zen eskualde hori.

Klima

Datu klimatikoak (Diyarbakır)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	6.6	9.1	14.5	20.3	26.5	33.7	38.5	38.1	33.2	25.1	15.9	9.0	22.5
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-2.3	-1.1	2.4	6.8	11.0	16.8	21.6	20.8	15.7	10.0	3.5	-0.3	8.7
Pilatutako prezipitazioa (mm)	63.4	68.2	67.8	64.3	38.7	9.3	0.9	0.8	6.0	32.6	53.2	69.7	474.9
Euri egunak (≥ 1 mm)	12	12	11	11	9	3	0	0	1	6	9	11	85
Eguzki orduak	120.9	134.4	173.6	207.0	300.7	366.0	387.5	362.7	297.0	229.4	162.0	117.8	2859
Hezetasuna (%)	75	72	67	65	59	43	31	31	35	51	69	75	56.1
Iturria (1): Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü
Iturria (2): Weatherbase [2]

Ondarea

Mendebaldeko harresiak.

Ikustekoak dira hainbat Erdi Aroko eraikin eta monumentu, hiriko harresiekin batera. Besteak beste, aipatzekoak dira Ulu Camii, Fatihpaşa Camii, İskender Paşa Camii, Beharampaşa Camii eta Melek Ahmet Camii izeneko meskitak, bai eta Meryemana kilisesi izeneko eliza ortodoxo siriarra ere.

Harresiei dagokienez, 5,5 kilometro inguruko luzera, lau ate eta 82 dorre dauzkate, eta Erromatar Inperioan berriztatu eta luzatu zituzten IV. mendean, zaharragoak baitira.