Bariain

Bariain^[1][a] Orbaibarrako Oloritz udalerriko leku bat da, Euskal Herriko Nafarroa Garaia lurraldean kokatuta, Erdialdea eskualdean.

Bariain
Nafarroa Garaia, Euskal Herria
Herriko etxe bat
Kokapena
Herrialdea	Nafarroa Garaia
Eskualdea	Erdialdea
Udalerria	Oloritz
Administrazioa
Mota	leku
Izen ofiziala	Bariáin
Posta kodea	31395
Herritarra	bariaindar
Geografia
Koordenatuak	42°38′44″N 1°34′40″W
Garaiera	698 metro
Distantzia	29,8 km (Iruñetik)
Demografia
Biztanleria	6 (2021)

2021 urtean 6 biztanle zituen.

Bertako biztanleak bariaindarrak dira.

Izena

Bariain beste hizkuntza batzuetan ere ezagutzen da, hala nola:

• gaztelaniaz: Bariáin

Gainera, toponimoa hainbat modutan agertu da historian zehar:^[2]

• Barieyn (1268)
• Variayn (1268)
• Bariayn (1366)
• Barain (1534)
• Bariain (1802)
• Bariain (1945)
• Bariain (1990)

Geografia

Bariain Erdialdea eskualdean dago, Orbaibar ibarrean eta Oloritz udalerrian.

Inguru naturala eta kokapena

Oloritz udalerria Nafarroa erdialdean dago Erriberriko merindadean eta Nafarroako hiriburutik 24 kilometrora.

Klima eta landaredia

Altuera eta kokapenaren arabera aldaketak dauden arren, udalerriaren batez besteko balioak honakoak dira: Tenperatura 8 eta 13 gradu bitartekoa, prezipitazioa 600 eta 1.000mm bitartekoa, eta egun euritsuak 90 inguru. Udak nahiko lehorrak izaten dira, eta neguak euritsu eta hotzak, batez ere iparraldeko zierzo haizeak jotzen duenean. Klima, oro har, mediterraneoa edo azpimediterraneo kontinental motakoa da.

Udalerriko baso bakanetan, birlandaturiko pinuak, haritzak eta arteak daude, eta horrez gain, nahiko ondo kontserbatu diren 23 hektarea pago.

Estazio meteorologikoa

Oloritzen ez dago estazio meteorologikorik. Hala ere, Barasoain pareko udalerrian, estazio bat dagoen, itsasoaren mailatik 524 metrora, Nafarroako Gobernuak 1975ean jarritako estazio meteorologikoa dago.^[3]

Datu klimatikoak (Barasoain, 1975-2020)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	20.0	22.0	27.0	29.0	36.0	40.0	42.0	41.0	37.0	31.0	25.0	18.0	42.0
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	9.2	10.9	14.3	16.1	20.6	25.3	28.4	28.7	23.8	18.6	12.6	9.5	18.2
Batez besteko tenperatura (ºC)	5.4	6.4	9.1	10.7	14.7	18.8	21.4	21.8	17.9	13.8	8.6	5.7	12.9
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	1.6	1.9	3.9	5.3	8.7	12.2	14.4	15.0	12.0	8.9	4.6	2.0	7.5
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	-7.5	-9.0	-10.0	-3.0	0.0	2.0	7.0	7.0	2.0	-3.0	-7.0	-11.0	-11.0
Batez besteko prezipitazioa (mm)	44.2	34.6	41.8	66.6	55.1	42.6	25.3	28.8	43.9	54.3	59.9	51.7	548.8
Prezipitazio maximoa 24 ordutan (mm)	46.0	22.0	44.0	40.0	42.0	38.5	39.0	86.0	95.0	44.0	53.0	40.0	95.0
Prezipitazio egunak (≥ 1 mm)	10.5	9.0	8.0	10.7	10.5	6.4	5.1	4.9	5.4	9.8	11.4	10.9	102.5
Elur egunak (≥ 1 mm)	0.9	1.1	0.9	0.3	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.0	0.2	1.2	4.7
Iturria: Nafarroako klimatologia zerbitzua[4]

---

---

Historia

Tibalt II.a Nafarroakoa erregeak kaloñako bizilagunak askatu zituen ustekabeko hilketengatik 1264. urtean. 1435ean, Juan Rombalek, Karlos III.a Nafarroakoaren dontzeilak, Bertran Labetzi eta haren emazte Elvira Azkoieni saldu zien lekua, bere petxa eta errenta guztiekin. Joan II.ak eragozpenak jarri zizkion jaurerriari, baina erretiratu egin zuen, Labetzek eta emazteak betiko gozatu behar zutela adieraziz.

Orbaibarrena izan zen, nahiz eta Bariainek berezitasun administratiboak izan zituen Erregimen Zaharrean, XIX. mendearen hasierara arte, jaurerria zelako. 1802an Aianzko kondearena zen, 1801etik elizako agintariekin auzitan zebilena, parrokiako abade karguari buruzko patronatu eskubidea zuela baieztatzen zuelako. Jurisdikzio zibila Iruñeko merkatuko alkateari zegokion. Orduan 1802an hiru etxe zituen 31 arimarekin. Geroago, Orbaibar administratiboki banatu zenean, Oloritz udaletxean geratu zen Bariain. XX. mendean, bizilagun gehienek Aianzko kondearen kolono izaten jarraitzen zuten.

Demografia

2021 urteko erroldaren arabera 6 biztanle zituen Bariainek.^[5]

2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020
11	12	6	6	6	3	3	3	2	2	6	3	5	6	6	6	7	8	6	6	6

Kultura

Euskara

Ikus, gainera: «hegoaldeko goi-nafarrera»

Luis Luziano Bonapartek, 1869an, Oloritz udalerria sailkatu zituen, Orbaibarreko hainbat herriekin, hegoaldeko goi-nafarrera euskalkian.^[6]

Koldo Zuazok, 2010ean, Oloritz udalerria ez-euskal-eremuan sailkatu zen.^[7]

Nafarroako Gobernuak onartutako Euskararen Foru Legearen arabera, Oloritz eremu ez-euskalduneko udalerria da, eta hori dela eta, hizkuntza ofizial bakarra gaztelania da. 2001eko erroldaren arabera, herritarren %6,10k zekien euskaraz hitz egiten, 2010ean % 6,22k eta 2018n % 9,60k.

Ondasun nabarmenak

• Santa Barbara eliza, XIII. mendean eraikitako krisitiau eliza, erromaniko estiloan.

Oharrak

1. /baɾiáin/ ahoskatua (laguntza)
   Azentua: zorrotza bigarren silaban