Bolonia

Bolonia^[1] (italieraz eta ofizialki Bologna; emiliano-romagnoloz Bulåggna; latinez: Bononia) Italiako hiria da, Emilia-Romagna eskualdeko eta Boloniako metropoli-hiriko hiriburua. Po ibaiaren ertzean dago. 140,73 km²ko eremua du eta 2015ean 386.386 biztanle zituen^[2].

Artikulu hau Italiako hiriari buruzkoa da; Unibertsitateko prozesua gaitzat duena beste hau da: «Boloniako prozesua»

Bolonia Bologna
Italiako udalerria
Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Italia
Italiako eskualdeak	Emilia-Romagna
Italiako hiri metropolitarra	Boloniako metropoli-hiria
Alkatea	Matteo Lepore (en)
Izen ofiziala	Bologna
Jatorrizko izena	Bologna
Posta kodea	40121, 40122, 40123, 40124, 40125, 40126, 40127, 40128, 40129, 40131, 40132, 40133, 40134, 40135, 40136, 40137, 40138, 40139 eta 40141
ISTAT kodea	037006
Geografia
Koordenatuak	44°29′38″N 11°20′34″E
Azalera	140,86 km²
Altitudea	54 m
Mugakideak	Calderara di Reno, Casalecchio di Reno, Castenaso, Pianoro, Sasso Marconi, Zola Predosa, Anzola dell'Emilia, Castel Maggiore, Granarolo dell'Emilia eta San Lazzaro di Savena
Demografia
Biztanleria	387.971 (2023ko urtarrilaren 1a)
Dentsitatea	2.754 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	051
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Leipzig, Zagreb, Bari, Valentzia, Tesalonika, Saint Louis, Kharkiv, La Plata, San Fele, Pollica, Tuzla, Coventry, Hamamatsu eta Meknes
Katastro kodea	A944
Sailkapen sismikoa	3 (Txikia)
Matrikula	BO
comune.bologna.it

Boloniako Unibertsitatea Mendebaldeko Europako zaharrena da, 1088an sortu baitzuten. Hirigune historikoa Europako bigarren handiena da (handiena Veneziakoa da) eta hobekien kontserbatu direnetako bat.

Historia

Antzinako etruriar hiri hau (Felsina), erromatarren kolonia izan zen (Bononia). Hiri librea zen XII. mendean; zuzenbidean espezialduriko unibertsitatea sortu zuten bertan. XV. mendea arte Bentivogliotarren esku geratu zen. Julio II.ak Bolonia Aita Santuaren estatu egin zuen (1513). XIX. mendean zehar izandako askatasun higikundeak austriarrek zapaldu zituzten. 1860. urtean Bolonia Italiako erresumaren esku geratu zen. Bigarren Mundu Gerran amerikarrek askatu zuten (1945). 1980an Boloniako sarraskia gertatu zen.

Klima

Datu klimatikoak (Bologna)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	5	8	13	18	23	27	30	29	25	19	11	6	18
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-2	1	4	8	12	16	18	18	15	10	4	-0	9
Pilatutako prezipitazioa (mm)	43	46	61	66	66	53	43	58	61	71	81	61	711
Iturria: Intellicast[3]

Ekonomia

Italiako hiririk aberatsenetakoa eta ederrenetakoa da. Garrantzi handiko industria (metalurgia, kimika industria, janari industria, doikuntza mekanika, zapatagintza).

Ondarea

Eliza ospetsuak, Errenazimentuko jauregia, XII. mendeko Asinelli dorrea eta liburutegi zoragarria daude. Boloniako Unibertsitatea Europako zaharrena da, 1088an sortua.

Kirolak

• Bologna FC, futbol taldea.
• Virtus Pallacanestro Bologna, saskibaloikoa.

Hiri senidetuak

Coventry, Erresuma Batua Kharkiv, Ukraina La Plata, Argentina Leipzig, Alemania[4] St. Louis, Ameriketako Estatu Batuak Portland, Ameriketako Estatu Batuak Tesalonika, Grezia San Carlos, Nikaragua

Saint-Louis, Senegal Tolosa, Frantzia Tuzla, Bosnia-Herzegovina Valentzia, Espainia Itabashi, Japonia Zagreb, Kroazia[5] Praga, Txekiar Errepublika

Boloniar ospetsuak

• Guglielmo Marconi (1874-1937), asmatzailea.
• Pier Paolo Pasolini (1922-1975), idazle eta zinemagilea.
• Roberto Regazzi (1956), luthier.