Guadalajara (Espainia)

Guadalajara^[1] Espainiako izen bereko probintziako hiriburua da. Iberiarrek sortu zuten, eta Arriaca izena eman zioten (ibai harritsua adierazten duela esan ohi da, euskarazko Arriaga oinarri hartuta). Henares ibaiak gurutzatzen du hiria.

Guadalajara Guadalajara
Espainiako udalerria
Irudi gehiago
Administrazioa
Estatu burujabe	Espainia
Autonomia	Gaztela-Mantxa
Probintzia	Guadalajarako probintzia
Alkatea	Alberto Rojo Blas (en)
Izen ofiziala	Guadalajara
Jatorrizko izena	Guadalajara
Posta kodea	19001–19005
INEk ezarritako kodea	19130
Herriburua	Guadalajara City (en)
Geografia
Koordenatuak	40°38′N 3°10′W
Azalera	235,51 km²
Altitudea	708 m
Mugakideak	Aldeanueva de Guadalajara, Centenera, Lupiana, Horche, Yebes, Valdarachas, Aranzueque, Loranca de Tajuña, Pioz, Pozo de Guadalajara, Chiloeches, Cabanillas del Campo, Marchamalo, Fontanar, Tórtola de Henares, Ciruelas, Torija, Valdeaveruelo, Galápagos, Fuentelahiguera de Albatages, Málaga del Fresno, Yunquera de Henares, Atanzón, Valdeavellano eta Valfermoso de Tajuña
Demografia
Biztanleria	90.909 (2024)
44.599 (%49,1)   (%45,4) 41.272
Dentsitatea	386 bizt/km²
Informazio gehigarria
Telefono aurrizkia	949
Ordu eremua	UTC+01:00 eta UTC+02:00
Hiri senidetuak	Livorno, Roanne, Nitra, Parma, Nuneaton and Bedworth (en) , Guadalajara, Buga (en) eta Nuneaton
Matrikula	GU
guadalajara.es

Mugakideak

Guadalajarak honako udalerri mugakideak ditu: Fontanar eta Marchamalo ipar-mendebaldean, Cabanillas del Campo mendebaldean, Alovera hego-mendebaldean, Chiloeches, Pozo de Guadalajara, Pioz eta Loranca de Tajuña hegoaldean, Horche, Yebes, Valdarachas eta Aranzueque hego-ekialdean, Centenera eta Lupiana hegoaldean, Torija eta Aldeanueva de Guadalajara ipar-ekialdean, eta Tórtola de Henares iparraldean.

Garraioak

Errepideak

Guadalajarako errepide nagusiak honakoak dira:

Identifikatzailea	Ibilbidea
A-2	Madril - Guadalajara - Zaragoza - Lleida - Bartzelona - Girona - Frantzia
R-2	Madril - Guadalajara, ordainsariduna.
N-320	Venturada (Madril) - Albacete Cuencatik

Trenak

AVEren Guadalajara-Yebes geltokia

Renfe Operadorak bi tren geltoki ditu Guadalajarako hirian:

1. Renfe Aldirikoak

Madrilgo Aldirikoen C-2 linea Guadalajarako tren geltokitik pasatzen da.

2. Guadalajara-Yebes (AVE)

AVE abiadura handiko trena Guadalajaran ere gelditzen da. Honako ibilbidea du: Madril - Guadalajara - Calatayud - Zaragoza - Lleida - Tarragona - Bartzelona - Frantzia

Autobusak

TRAPSA autobus konpainiak kudeatzen ditu inguruko autobusak.

Klima

Datu klimatikoak (Guadalajara (1971 - 2000))
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	8.2	10.3	13.3	14.7	18.9	24.1	28.7	28.5	24.0	17.6	12.0	8.8	17.4
Batez besteko tenperatura (ºC)	2.4	3.8	5.8	7.8	11.8	16.1	19.5	19.4	15.5	10.5	5.8	3.4	10.2
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	-3.5	-2.7	-1.6	1.0	4.7	8.1	10.3	10.3	7.1	3.4	-0.5	-2.0	2.9
Pilatutako prezipitazioa (mm)	31	31	31	54	74	51	29	29	44	46	39	41	500
Euri egunak (≥ 1 mm)	6	6	6	9	10	7	4	4	5	7	6	8	78
Elur egunak (≥ 1 mm)	4	4	3	3	1	0	0	0	0	0	2	3	19
Eguzki orduak	137	150	196	186	219	270	328	307	228	178	136	112	2440
Iturria: [2]

Monumentuak

• Alcazar Real
• Harresien aztarnak
• San Francisco gotorlekua
• Infantadoren jauregia
• Antonio de Mendozaren jauregia
• Cotillaren jauregia
• Vega del Pozo kondesaren jauregia
• Santa María konkatedrala
• Jakue Nagusiaren eliza
• San Gil eliza
• San Gines eliza
• San Frantzizko komentua

Komunikabideak

Calle Mayor

Prentsa idatzia

• La Tribuna de Guadalajara
• Noticias de Guadalajara
• Nueva Alcarria
• Guadalajara Dos Mil
• El Día de Guadalajara
• Henares al día
• La Crónica de Guadalajara
• El Decano de Guadalajara

Telebista

• Televisión Guadalajara
• Tele Arriaca
• Popular TV Guadalajara

Irratia

• SER Guadalajara
• Onda Cero Guadalajara
• Radio Nacional de España
• Punto Radio Guadalajara
• COPE Guadalajara
• Radio Castilla-La Mancha
• Radio Marca Guadalajara
• Radio Arrebato

Hiri senidetuak

•  Livorno (Italia)
•  Roanne (Frantzia)
•  Parma (Italia)
•  Guadalajara (Mexiko)
•  Nitra (Eslovakia)
•  Nuneaton & Bedworth (Erresuma Batua)
•  Buga (Kolonbia)