Navaridas

Navaridas^[5] edo Nabaridas Arabako hegoaldeko udalerria da, Arabako Errioxako Kuadrillakoa. Gasteiztik 43 bat kilometrora dago. 2008ko urtarrilaren 1eko erroldaren arabera, herriak 219 biztanle ditu. Izen bereko herria udalerriaren erdialdean dago.

Navaridas
Araba, Euskal Herria
Navaridaseko ikuspegi orokorra
Administrazioa
Estatua	Espainia
Erkidegoa	Euskal Autonomia Erkidegoa
Lurraldea	Araba
Eskualdea	Arabako Errioxa
Izen ofiziala	Navaridas
Alkatea	Mikel Fernandez Calleja (Euzko Alderdi Jeltzalea)
Posta kodea	01309
INE kodea	01041
Herritarra	navaridastar
Kokapena
Koordenatuak	42°32′46″N 2°37′24″W
Azalera	8,92 km²
Garaiera	530 metro
Distantzia	43 km Gasteiza
Demografia
Biztanleria	192 (2025:  1)
88 (%45,8)   (%58,3) 112
Dentsitatea	24,66 bizt/km²
Hazkundea (2003-2013)[1]	% 7,73
Zahartze tasa[1]	% 20,53
Ugalkortasun tasa[1]	‰ 47,62
Ekonomia
Jarduera tasa[1]	% 78,57 (2011)
Genero desoreka[1]	% 14,58 (2011)
Langabezia erregistratua[1]	% 3,6 (2013)
Euskara
Euskaldunak[2]	% 21.92 + % 11.42 hartzaile (2021)
Kaleko erabilera [3]	%  (2021)
Etxeko erabilera[4]	% 5.48 (2021)
Datu gehigarriak

Geografia

Ingurune naturala

Mayor ibaiak iparretik hego-ekialdera ureztatzen du Navaridas udalerria. Herriburua eskuineko bazterrean dago.

Udalerri mugakideak

• Iparraldean: Leza.
• Hegoaldean: Eltziego.
• Ekialdean: Guardia.
• Mendebaldean: Villabuena Araba.

Historia

Antzina bi herrigune zeuden: Navaridas de Yuso eta Navaridas de Suso. Bigarrenak dokumentatua dagoen sute bat izan zuen 1366an, eta 1427rako desagertua omen zen. Guardiako jurisdikziokoa izan zen Navaridas, Nafarroako Erresumaren pean. Guardiatik 1668an banandu zen, Karlos II.a Espainiakoak hiribildu-titulu bat eman zionean.

Demografia

Honako hau Wikidata bidez sortutako biztanleria grafiko automatiko bat da. Aldaketa bat egin beharrez gero, bertan egin dezakezu.

Politika

Sakontzeko, irakurri: «Hauteskundeak Navaridasen»

2023-2027 legegintzaldia

2023ko hauteskundeen ondorengo Navaridasko udalbatza
Alderdia		2023ko maiatzak 28
		Zinegotziak	Boto kopurua
	Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ)	3 / 5	58 (% 47,15)
	Alderdi Popularra (PP)	2 / 5	54 (% 43,90)
	Euskadiko Alderdi Sozialista-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE)	0 / 5	6 (% 4,88)
*250 biztanle baino gutxiagoko udalerrietan, hautagai zerrenda irekiekin bozkatzen denez, boto guztien ehuneko totala ez da zergaitik 100 izan behar.
Datuen iturria: Hauteskunde emaitzak. Eusko Jaurlaritza

Alkateak

Hauek izan dira Navaridasko azken alkateak:

Alkatea	Agintaldi hasiera	Agintaldi amaiera	Alderdia[6]
Jose Luis Aldazabal[7] Beitia[8]/Echeita[6][9]	1979	1983		Zentro Demokratikoaren Batasuna
Jose Luis Fernandez Saenz de Navarrete[6][7]	1983	1987		Euzko Alderdi Jeltzalea
Basilio Blanco Mauleon[6]	1987	1991		Euzko Alderdi Jeltzalea
Isaac Maria Majuelo Martinez de Bujo[6]	1991	1995		Euzko Alderdi Jeltzalea
Isaac Maria Majuelo Martinez de Bujo[6]	1995	1999		Euzko Alderdi Jeltzalea
Felix Martinez Aguiriano[6]	1999	2003		Alderdi Popularra
Felix Martinez Aguiriano[6]	2003	2007		Alderdi Popularra
Emilio Ramos Martinez de la Piscina[6][10]	2007	2011		Euzko Alderdi Jeltzalea
Miguel Angel Fernandez Gonzalez[6][10][11]	2011	2015		Alderdi Popularra
Miguel Angel Fernandez Gonzalez[6][11]	2015	2019		Alderdi Popularra
Miguel Angel Fernandez Gonzalez[6][12][13][14][11]	2019	2023		Alderdi Popularra
Mikel Fernandez Calleja[15][16][17][18]	2023	Jardunean		Euzko Alderdi Jeltzalea

Garraioa

Araba Bus sareko lineak zerbitzua ematen dio udalerri honi:

Araba Bus  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 10 Logroño (geltokia) Logroño (Portales) • Casablanca • Serna • Asa • Guardia (hotel-gasolindegia) • Guardia • Paganos • Nabaridas • Leza • Leza (ospitalea) • Samaniego • Abalose • Donebikendi Zuntzerra • Bastida Haro

Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak linea bat ditu udalerrian:

Eskualdeko Garraioa  Zerbitzua   Hasiera   Ibilbidea   Amaiera ⁠ 22 Guardia Leza Osp. Oion • Ekora • Binasperi • Lantziego • Kripan • Bilar • Serna • Asa • Campillar • Mañueta • Eskuernaga • Samaniego • Lapuebla de Labarca • Eltziego • Paganos • Nabaridas • Leza Guardia Leza Osp.

Kultura

Jaiak eta ospakizunak

Herriko jai nagusiak ekainaren 2an ospatzen dira Ortegako San Joanen omenez. Abenduaren 7tik abenduaren 8ra, bestalde, Mañasko jaia antolatzen da.

Ondasun nabarmenak

• Sortze Garbiaren eliza, harlanduz eraikia. Atari barrokoa du.
• Ortegako San Joanen baseliza, XVIII. mendekoa.
• Donejakueren baseliza gotiko berantiarra (XVI. mende ingurukoa), Eltziegorako bidean.
• Sodupetarren jauregia, XVIII. mendekoa.
• Santa Eulaliako nekropolia, X. mende ingurukoa.
• Alto de Castejón edo Kastejon Gainako aztarnategia

Navaridastar ospetsuak

• Alvaro Sodupe Santander (1843-1889), militar eta kazetari karlista^[19].