Urizaharra
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Urizaharra (ofizialki Peñacerrada / Urizaharra) Arabako hegoaldeko udalerri bat da, Mendialdeko eskualdekoa. Gasteiztik 25 bat kilometrora dago, Trebiñu eta Errioxa artean. Izen bereko herria udalerriaren erdialdeko eremuan dago, Jugalez ibaiaren ezker bazterrean.
Remove ads
Izena
Urizaharra izenaren amaierako -a artikulua da, eta deklinatzean honela egin behar da: Urizaharra, Urizaharrarekin..., baina Urizaharrean, Urizaharreko, Urizaharretik, Urizaharrera... Era berean, izen honek bere azken -a galtzen du ondoan beste determinatzaile bat edo adjektiboa daramanean; adibidez: Urizahar maitea, Urizahar osoan, Gure Urizahar hau...[5]
Geografia
Urizaharra mugatzen dute Trebiñuko Konderriko mendiek iparraldean, eta Kantabria mendilerroak hegoaldean. Udalerrian Artxabal mendia dago, 1.172 metroko garaiera duena.
Herrera mendateak udalerria lotzen du Errioxarekin.
754 metroko garaieran kokaturik dago.[6]
Udalerri mugakideak
Historia
Urizaharreko Erdi aroko hiribildua XIII. mendean sortu zen[7].
Herritik gertu lau gazteluren hondarrak daude: Urizaharreko, Mendiluzeko, Herrerako eta Villamonteko gazteluenak, hain zuzen ere.
1838ko ekainaren 20 eta 22 artean, Lehen Karlistaldian, Urizaharreko gudua gertatu zen.
Banaketa administratiboa
Urizaharreko udalerria 7 herriz osatua dago:
Horiek guztiek dute kontzejua. Barojak eta Zumentuk kontzeju bakarra osatzen dute. Besteek herri bakar bateko kontzejuak osatzen dituzte.[6]
Demografia
2022ko erroldaren arabera, Urizaharra herriak 144 biztanle zituen.[6]
2023ko urtarrilaren 1eko Eustateko datuen arabera, 151 biztanle horietatik, 88 gizonezko eta 63 emakumezko ziren. Adin taldeei dagokionez, biztanleen % 17,2 0 eta 19 urte bitartekoa zen; % 62,9, 20 eta 64 urte bitartekoa; eta % 19,9, 65 urte baino gehiagokoa.[8]
Remove ads
Politika
Sakontzeko, irakurri: «Hauteskundeak Urizaharrean»
2023-2027 legegintzaldia
2023ko hauteskundeen ondorengo Urizaharreko udalbatza | |||||
Alderdia |
2023ko maiatzak 28 | ||||
| Zinegotziak | Boto kopurua | ||||
| Agrupacion Municipal Independiente (AMI) | 5 / 7 |
124 (% 65,96) | |||
| Euzko Alderdi Jeltzalea (EAJ) | 2 / 7 |
49 (% 26,06) | |||
| Euskadiko Alderdi Sozialista-Euskadiko Ezkerra (PSE-EE) | 0 / 7 |
11 (% 5,85) | |||
| Alderdi Popularra (PP) | 0 / 7 |
4 (% 2,13) | |||
| Datuen iturria: Hauteskunde emaitzak. Eusko Jaurlaritza
Boletin Oficial del Territorio Historico de Alava (Gaztelaniaz) | |||||
Alkateak
Hauek izan dira Urizaharreko azken alkateak:
| Alkatea | Agintaldi hasiera | Agintaldi amaiera | Alderdia[9] | |
| Adolfo Samaniego Samaniego[9][10] | 1979 | 1983 | Zentro Demokratikoaren Batasuna | |
| Jose Luis Alonso Fernandez[9][10] | 1983 | 1987 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Jose Luis Salazar Roa[9] | 1987 | 1991 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Jose Luis Alonso Fernandez[9][10] | 1991 | 1995 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Eduardo Gonzalez Lopez de Lacalle[9] | 1995 | 1999 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Domingo Luis Montoya Campo[9] | 1999 | 2003 | Euzko Alderdi Jeltzalea | |
| Luisa Maria Alonso Pinedo[9] | 2003 | 2007 | Agrupacion Municipal Independiente | |
| Luisa Maria Alonso Pinedo[9][11][12][13] | 2007 | 2011 | Agrupacion Municipal Independiente | |
| Edorta Alonso Pinedo[9][14] | 2011 | 2015 | Agrupacion Municipal Independiente | |
| Juan Jose Betolaza Pinedo[9][15][16] | 2015 | 2019 | Agrupacion Municipal Independiente[16] | |
| Juan Jose Betolaza Pinedo[9][16][17][18] | 2019 | 2023 | Agrupacion Municipal Independiente[16] | |
| Juan Jose Betolaza Pinedo[17][18][19] | 2023 | Jardunean | Agrupacion Municipal Independiente[20] | |
Remove ads
Garraioa
Araba Bus sareko 
lineak zerbitzua ematen dio udalerri honi:
|
Gainera, Eskualdeko Garraioa sareak 2 linea ditu udalerrian:
|
Remove ads
Azpiegiturak
Kultura
Jaiak
- Urriaren 6a: Arrosarioko Andre Mariaren eguna
Ondasun nabarmenak
- Hiribilduaren harresiaren hegoaldeko atari ikusgarria, herriaren kutsu militarra azpimarratzen duena.
- Jasokundeko Andre Mariaren eliza, XIII. mendekoa.
- Haitzeko Andre Mariaren eliza, Faidun.
Urizahartar ezagunak
- Diego Lorenzo Prestamero Sodupe (1733-1817), Ilustrazioko apaiz, kulturzale eta Euskalerriaren Adiskideen Elkartearen kide nabarmena[21].
- Pedro Manuel Ramirez de la Piscina (?-1835), Ciudad Rodrigoko apezpikua[22].
- Haizea Alonso "Haizeatxo" (2001- ), rap abeslaria[23].
Argazki galeria
Harresiko hego-ataria.
Plaza Nagusia. Ezkerrean, Jasokundeko Andre Mariaren eliza.
Hijarko Dukearen etxea.
Museo Etnografikoa.
Erreferentziak
Ikus, gainera
Kanpo estekak
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads