Factor V

O factor V (factor cinco) de coagulación é unha proteína do sistema de coagulación do sangue, que en raras ocasións pode aparecer co nome de proacelerina ou factor lábil. A diferenza da maioría dos factores de coagulación, esta proteína non é encimaticamente activa senón que funciona como cofactor. A deficiencia deste factor causa unha predisposición ás hemorraxias, mentres que algunhas mutacións (a principal é a mutación factor V de Leiden) predispón á trombose.

Non confundir co factor V utilizado para o cultivo da bacteria Haemophilus influenzae, que corresponde ao NAD⁺.

Factor de coagulación V
Estruturas dispoñibles
PDB	Buscar ortólogos: PDBe, RCSB  Lista de códigos PDB 3S9C, 1CZS, 1CZV, 3P6Z, 3P70
Identificadores
Identificadores externos	OMIM: 612309 MGI: 88382 HomoloGene: 104 EBI: F5 GeneCards: Xene F5 UniProt: F5
Locus	Cr. 1 924.2
Ontoloxía Xénica Referencias: AmiGO / QuickGO
Padrón de expresión de ARNm
Máis información
Ortólogos
Especies	Humano Rato
Entrez	2153 14067
Ensembl	Véxase HS Véxase MM
UniProt	P12259 O88783
RefSeq (ARNm)	NM_000130 NM_007976
RefSeq (proteína) NCBI	NP_000121 NP_032002
Localización (UCSC)	Cr. 1: 169.51 – 169.59 Mb Cr. 1: 164.15 – 164.22 Mb
PubMed (Busca)	2153 14067

Historicamente, á forma activada do factor V (hoxe factor Va) se lle dera o nome de factor VI, que se consideraba daquela un factor distinto, ata que se descubriu a súa identidade e o termo deixou de usarse.^[1]

Xenética

O xene do factor V está localizado no cromosoma 1 humano (1q23). Está xenomicamente relacionado coa familia das multicobre oxidases, e é homólogo do factor VIII de coagulación. O xene abrangue 70 kb, consta de 25 exóns, e a proteína resultante ten unha masa molecular relativa de aproximadamente 330 kDa.

Estrutura

A proteína factor V consta de seis dominios: A1-A2-B-A3-C1-C2.

Os dominios A son homólogos dos dominios A da proteína que se une ao cobre ceruloplasmina. Un ión cobre únese na interface A1-A3 e A3 interacciona co plasma.^[2]

Os dominios C pertencen á familia do dominio de discoidina de unión a fosfolípidos, e o dominio C2 media a unión a membranas. O dominio B C-terminal actúa como cofactor para a activación da proteína C anticoagulante pola proteína S.^{[3] [4]}

A activación do factor V xerando o factor Va faise por clivaxe e liberación do dominio B, despois do cal a proteína xa non axuda na activación da proteína C. A proteína factor V queda entón dividida nunha cadea pesada, que comprende os dominios A1-A2, e unha cadea lixeira, que consta dos dominios A3-C1-C2. Ambas forman entre si un complexo non covalente de maneira dependente do calcio. Este compleco é o factor Va procoagulante.^[3]

Fisioloxía

A síntese do factor V ocorre no fígado, principalmente. A molécla circula no plasma como unha molécula dunha soa cadea cunha vida media de 12–36 horas.^[5]

O factor V pode unirse a plaquetas activadas e é activada pola trombina. Na súa activación o factor V é dividido en dúas cadeas (pesada e lixeira, con masas moleculares de 110 000 e 73 000, respectivamente), que non están unidas de modo non covalente entre si polo calcio. O factor V activado (chamado FVa) é un cofactor do complexo da protrombinase: O encima factor X activado (FXa) require calcio e factor V activado para converter a protrombina en trombina na membrana da superficie celular.

O factor Va é degradado pola proteína C activada, un dos principais inhibidores fisiolóxicos da coagulación. En presenza de trombomodulina, a trombina actúa diminuíndo a coagulación ao activar a proteína C; por tanto, a concentración e a acción da proteína C son determinantes importantes no bucle de retroalimentación negativa por medio do cal a trombina limita a súa propia activación.

Papel en enfermidades

Coñécense varios trastornos hereditarios do factor V. A deficiencia está asociada cunha rara forma leve de hemofilia (denominada parahemofilia ou parahemofilia de Owren), cuxa incidencia é aproximadamente de 1:1 000 000 persoas. Hérdase de forma autosómica recesiva.

Outras mutacións do factor V están asociadas coa trombose venosa. Son a causa hereditaria máis común da trombofilia (unha tendencia a formar coágulos). A máis común destas é a mutación factor V de Leiden, que se debe á substitución dun residuo de arxinina por un de glutamina na posición aminoacídica 506 (R506Q). Todas as mutacións no factor V protrombóticas (factor V de Leiden, factor V de Cambridge, factor V de Hong Kong) fano resistente á clivaxe pola proteína C activada ("resistencia á proteína C activada"). Por tanto, o factor permanece activo e incrementa a taxa de xeración de trombina.

Historia

Ata o descubrimento do factor V, considerábase que a coagulación era causada por catro factores: calcio (IV) e tromboquinase (III) actuando xunto coa protrombina (II) para producir fibrinóxeno (I); este modelo fora ideado por Paul Morawitz en 1905.^[6]

A suxestión de que podería haber un factor adicional fíxoa o Dr. Paul Owren (1905–1990), un médico noruegués, durante as súas investigacións da tendencia a sufrir hemorraxias dunha muller que sufría de hemorraxias nasais e menorraxia (excesiva hemorraxia menstrual) durante a maior parte da súa vida, atopou que tiña un tempo de protrombina prolongado, o que aparentemente suxería ou ben que a deficiencia de vitamina K ou ben a enfermidade hepática crónica orixinaban unha deficiencia de protrombina. Porén, ningunha das posibilidades era a correcta, e Owren demostrou isto ao corrixir a anormalidade con plasma do que se extraera toda a protrombina. Usando o soro desta muller como índice, atopou que o factor "perdido", que el denominou V (os números do I ou IV xa foran usados no modelo de Morawitz), tiña características particulares. A maioría das investigacións foron realizadas durante a Segunda guerra mundial, e aínda que Owren publicou os seus resultados en Noruega en 1944, non puido publicalas internacionalmente ata que rematou a guerra. O artigo apareceu finalmente na revista The Lancet en 1947.^[6][7]

A posibilidade da existencia dun factor de coagulación extra foi contestada inicialmente sobre bases metodolóxicas polos Drs. Armand Quick e Walter Seegers, ambas autoridades no campo da coagulación. Porén, os estudos confirmatorios feitos por outros grupos levaron á aprobación final da existencia do factor varios anos despois.^[6]

Owren inicialmente pensou que o factor V (factor lábil ou proacelerina) activaba outro factor, ao cal el nomeou factor VI. O factor VI é o que aceleraba a conversión da protrombina en trombina. Descubriuse despois que o factor V era "convertido" (activado) pola propia trombina, e posteriormente viuse que o factor VI era simplemente a forma activada do factor V (hoxe chamada factor Va).^[6]

A secuencia de aminoácidos completa da proteína foi publicada en 1987.^[8] En 1994 describiuse o factor V de Leiden, resistente á inactivación pola proteína C, esta anormalidade é a causa xenética máis común da trombose.^[9]

Interaccións

O factor V presenta interaccións coa proteína S.^[10][11]