Moldova
país sen saída ó mar da Europa do Leste From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Moldova[1][2][3] ou República Moldova,[4][5] (en romanés: Republica Moldova) é un país sen saída ó mar da Europa do Leste, que limita con Romanía polo Oeste e con Ucraína polo Leste. Foi unha das repúblicas constituíntes da Unión Soviética ata 1991.
- Non confundir co Río Moldova, romanés, afluente do Río Siret.
- Non confundir co Río Moldava ou Vltava, checo, afluente do Río Elba.
Remove ads
Toponimia
O nome deriva do río Moldova. Antes da decisión do Seminario de Lexicografía da RAG[6] tamén era común en galego a forma Moldavia.[1][7][8][9][10][11][12][13][14][15]
Historia
Na súa historia, Moldova está fortemente vencellada a Romanía. O territorio da actual Moldova foi habitado na Antigüidade polos dacios. Emprazada sobre unha ruta estratéxica entre Asia e Europa, Moldova foi vítima de numerosas invasións, incluíndo o Principado de Kíiv e os mongois.
A fins da Idade Media a Moldova comprendía todo o territorio poboado maioritariamente por romaneses emprazado entre os Montes Cárpatos ó oeste e o río Nistru ó leste. No século XIV tendo por núcleo a Bucovina constituíuse o principado de Moldova que foi invadido e ocupado polos turcos en 1512, a familia de "beŷs" (especie) de "vicerreis" apelidada Besarab ó servizo da chamada "Sublime Porta" (Imperio Otomán) deu o nome ó sector de Moldova emprazado ó nordeste do río Codrii, así xurdiu a provincia de Besarabia, que incluía case a totalidade da actual República Moldova aínda que tamén algúns distritos cara ó sur (que tras 1947 pasaron a Ucraína), deste modo se conformou a parte oriental do principado de Moldova. Este volveuse tributario do Imperio Otomán tendo como límite oriental o Xedisán e setentrional a Podolia, aínda que en 1812 o Tratado de Bucarest transferiu Besarabia a Rusia como un dos "Principados Danubianos". A parte occidental de Moldova converteuse máis tarde en parte de Romanía. A Guerra de Crimea fixo retroceder as fronteiras rusas na rexión, aínda que a Besarabia (cuxo territorio é o que constitúe xunto á Transnistria a maior parte da actual república de Moldova) mantívose baixo control ruso.
Trala Revolución Rusa de 1917, Besarabia foi rapidamente convertida nunha república independente en 1918, pero uniuse a Romanía ese mesmo ano, quedando só a pequena franxa da Transnistria dentro da URSS. O pacto Molotov-Ribbentrop permitiu á Unión Soviética tomar Besarabia en xuño de 1940 e, a pesar de seren expulsadas novamente en 1941 trala Operación Barbavermella, as tropas soviéticas reocuparon a área en agosto de 1944. Baixo o goberno soviético as rexións do norte e o sur habitadas por ucraínos e romaneses foron transferidas a Ucraína e Transnistria (cunha importante poboación rusa) uniuse co resto nun mesmo estado chamado "República Soviética Socialista de Moldova", a cal ocupaba o actual territorio da República Moldova.
Cando a Unión Soviética desapareceu, en agosto de 1991, Moldova proclamouse independente converténdose en membro da Comunidade de Estados Independentes en decembro dese mesmo ano, ó igual cá maioría das anteriores repúblicas soviéticas. Nun principio houbo un movemento pro-reunificación con Romanía, pero un referendo en marzo de 1994 recibiu unha enorme maioría de votos a favor da conservación da independencia.
Ese mesmo ano, a nova Constitución de Moldova, en vistas de acomodar ás minorías rusa, ucraína e gagauza, recoñece a creación das súas propias entidades territoriais dentro da estrutura nacional da República Moldova, permitindo a creación de organismos lexislativos propios, goberno e competencias lingüísticas. Do mesmo modo, permitíase para estes territorios a secesión se Moldova se unise a Romanía.
As eleccións presidenciais de 1996 resultaron propicias para os agrarios e os socialistas, principais partidos da esquerda moldova, e Petro Lucinschi foi nomeado Presidente da República, cun 54 por cento dos votos. Dende o principio do seu mandato, Lucinschi tratou de soluciona-lo problema, xa endémico, de Transnistria, achegando posicións coa Federación Rusa. Así a todo, as conversas entre os nacionalistas de Transnistria e os representantes da República de Moldova continúan sendo intermitentes e pouco produtivas, pese ó amplo grao de autonomía que o Estado moldovo outorgou a este territorio.
As eleccións lexislativas celebradas en 1998 estiveron caracterizadas pola soidade en que quedou o partido gañador, o Partido Comunista da República de Moldova, que non puido formar goberno. Boa parte dos partidos restantes da cámara uníronse en torno ó Bloque para unha Moldova Próspera e á Convención Democrática, formando un goberno de coalición.
A falta de acordos, a crispación política e o fracaso á hora de elixir un novo Presidente da República, provocaron a convocatoria de eleccións anticipadas para o 25 de abril de 2001. O Partido Comunista, con Vladimir Voronin e Vasile Tarlev á cabeza, obtivo unha importante vitoria electoral, conseguindo a metade dos votos emitidos, e obtendo a maioría absoluta na cámara. Voronin converteuse en Presidente da República de Moldova, e Tarlev en Primeiro Ministro. O partido comezou un amplo proceso de reformas económicas e sociais para favorece-la súa entrada na Unión Europea. Os esforzos do goberno tamén se orientaron na creación de emprego. O distanciamento de Moldova con respecto á Federación Rusa foi, no entanto, un crecente problema no asunto de Transnistria.
Os comunistas revalidaron a maioría absoluta nas eleccións de marzo de 2005, aínda que reduciron o seu número de representantes na cámara de 70 a 56.
Remove ads
Goberno e política
O Parlamento unicameral moldovo conta con 101 asentos e os seus membros son electos a través do sufraxio popular por catro anos. O Parlamento logo elixe ó presidente, quen exerce como xefe de Estado. O presidente nomea a un primeiro ministro como xefe de goberno, quen á súa vez confecciona un gabinete, ambos os sometidos á aprobación do Parlamento. Na actualidade o cargo de presidente ocúpao Igor Dodon e o de primeiro ministro Ion Chicu.[16]
División territorial
Dende 2003 (mediante unha Lei aprobada o 19 de marzo de 2003), Moldova está dividida en 32 distritos (raion, en plural raioane), 3 municipios (Chișinău, Bălți e Tighina), e dúas rexións semi-autónomas (Găgăuzia e Transnistria).
|
|
Remove ads
Demografía
A poboación de Moldova alcanza os 4,4 millóns (2006), e está decrecendo a un ritmo do 0,12 % anual. A maioría da poboación pertence á etnia romanesa (80 %), seguida por unha importante colectividade de rusos (7 %), ucraínos (7 %), alemáns, turcos, búlgaros e serbios que constitúen o resto da poboación. Os habitantes concéntranse nas chairas, onde están os centros industriais e desenvólvese a agricultura a grande escala.
O 72,2 % dos moldovos vive nas cidades, o que representa unha da proporcións máis baixas de Europa só superada por algúns dos seus veciños balcánicos. As principais cidades do país son Chisinau, a capital, con 1 millón de habitantes.
Moldova é un estado sen relixión oficial, aínda que máis do 70 % da poboación adscríbese á Igrexa ortodoxa romanesa. Tamén hai cantidades significativas de católicos protestantes (4 % da poboación) ou grupos pentecostais. Segundo o censo de 2002, tamén vivían no país 23.105 ateos e arrelixiosos e 6100 xudeus.
A romanés, co nome de moldovo, é a lingua oficial do país. Séguenlle en importancia o húngaro e o romaní, falados polas poboacións desas etnias. O francés é falado por un significativo número de persoas (entre 1 e 2 millóns), e Moldova é membro da Francofonía.
Remove ads
Economía
- Artigo principal: Economía de Moldova.
A economía moldova, tradicionalmente agrícola, comezou, en consonancia co resto de territorios da Unión Soviética, un acelerado proceso de industrialización, especialmente alimentario (viño e azucre refinado). A produción de refrixeradores, confección, materiais de construción e maquinaria agrícola é tamén significativa.
A moeda en Moldova é o leu moldovo.
A agricultura, sendo aínda un importante motor económico, perdeu peso, a raíz da acelerada industrialización. Con todo, conseguiu florecer de novo ante a crise do seu sector industrial. Máis da metade da poboación activa da República de Moldova dedícase á agricultura.
A produción agrícola moldova é variada: xirasol, tabaco, cereais, vide, hortalizas, remolacha azucreira e pataca. A gandería é pouco significativa, e é principalmente bovina e porcina, ademais da cría de aves de curral.
Existe en Moldova petróleo, aínda que en pouca cantidade, e extráese sal dalgunhas minas. É unha das ex-repúblicas soviéticas máis pobres en recursos do subsolo explotados.
Como sucedeu no resto das antigas repúblicas que formaron a Unión Soviética, a economía moldova sufriu un forte retroceso tras a independencia. O conflito da República de Moldova coa zona rebelde de Trans-Dniéster ou Transnistria agravou aínda máis a situación.
Comercio
Con respecto ao comercio exterior, en 2013, Rusia concentrou o 26% das exportacións moldovas seguido por Romanía (17%), Italia (7%), e Ucraína (5%). Por outra parte, tamén en 2013, Rusia subministrou a Moldova o 14% das súas importacións, seguido por Romanía (13%), Ucraína (12%), e China (8%).[18]
Remove ads
Notas
Véxase tamén
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads