Sikhismo

O sikhismo^[1] (en panxabí: ਸਿੱਖੀ sikkhī, do sánscrito: 'śiṣya' 'aprendiz', ou śikṣa 'instrución'^[2][3]), tamén coñecido tradicionalmente como gurmat (literalmente, 'o consello dos gurús) ou dharma sikh (doutrina dos sikhs), é unha relixión monoteísta que se desenvolveu durante o século XV na rexión do Panxab^[4][5], no contexto do conflito entre o hinduísmo e o islam. Os seguidores do sikhismo chámanse sikhs.

Símbolo do sikhismo.

Home sikh diante do Templo Dourado.

O termo sikh significa en panxabí discípulo forte e tenaz. A doutrina básica do sikhismo consiste na crenza dun único deus e as ensinanzas do gurú Nanak e dos Dez Gurús do sikhismo, recollidas no libro sagrado dos sikhs, o Guru Granth Sahib. Dun monoteísmo estrito, estas ensinanzas son unha síntese do movemento bhakti hinduísta e do sufismo islámico que nega a autoridade dos vedas, abole o sacrificio, o sacerdocio e o sistema de castas. Coas ensinanzas do último gurú Gobind Singh (1666-1708), o seu carácter pacifista transformouse nun espírito militar, rexeitando a doutrina non violenta do ahimsa. Os templos sikhs reciben o nome de gurdwaras e o máis importante é o Templo Dourado da cidade de Amritsar.

Os sikhs cren nun deus chamado Ek Onkar^[6], omnipresente e con cualidades infinitas e, en certo xeito, son panteístas^[7]. Tamén cren na reencarnación, mais aceptan outras crenzas para despois da morte. Practican as virtudes da caridade, amabilidade e humildade contra os vicios da ira, gula e luxuria. Manteñen que hai igualdade entre todas as persoas (son contrarios ao sistema de castas da India) e procuran un estilo de vida chamado Chardi Kala, que se considera positivo e optimista^[8].

É a quinta relixión máis importante do mundo por número de fieis, cun número estimado de 25 millóns de crentes en todo o mundo. A maior parte deles (o 75%) viven na rexión india do Panxab, onde representan o 60% da poboación, mais tamén hai comunidades sikhs importantes nos Estados Unidos, no Reino Unido, no Canadá, en Malaisia e en Singapur^[9][10].

Os 10 gurús

Unha pintura Tanjore do século XIX amosando os dez gurús sikh con Bhai Bala e Bhai Mardana.

#	Nome	Data de nacemento	Inicio como gurú	Data da ascensión	Idade
1	Nanak Dev	15 de abril de 1469	20 de agosto de 1507	22 de setembro de 1539	69
2	Angad Dev	31 de marzo de 1504	7 de setembro de 1539	29 de marzo de 1552	48
3	Amar Das	5 de maio de 1479	26 de marzo de 1552	1 de setembro de 1574	95
4	Ram Das	24 de setembro de 1534	1 de setembro de 1574	1 de setembro de 1581	46
5	Arjan Dev	15 de abril de 1563	1 de setembro de 1581	30 de maio de 1606	43
6	Har Gobind	19 de xuño de 1595	25 de maio de 1606	28 de febreiro de 1644	48
7	Har Rai	16 de xaneiro de 1630	3 de marzo de 1644	6 de outubro de 1661	31
8	Har Krishan	7 de xullo de 1656	6 de outubro de 1661	30 de marzo de 1664	7
9	Tegh Bahadur	1 de abril de 1621	20 de marzo de 1665	11 de novembro de 1675	54
10	Gobind Singh	22 de decembro de 1666	11 de novembro de 1675	7 de outubro de 1708	41
11	Gurú Granth Sahib	n/a	7 de outubro de 1708	n/a	n/a

As ensinanzas dos Dez Gurús sikhs (así como doutros sabios hindús e musulmáns) están contidas no Gurú-grant-sahib.

Crenzas e ritos

Os sikhs cren nun deus panteísta, ou máis exactamente panenteísta. A primeira frase de todas as escrituras sikhs son dúas palabras, que reflicten a base das ensinanzas: «Ik Onkar» ("[hai] un só deus"), en punjabí, aínda que ten a súa orixe no vocábulo sánscrito «eka omkara» ("un só son om"), sendo

• eka: "un" (número);
• om, un mantra que representa o Brahman (o deun non-persoa do hinduísmo); e
• kara: ‘letra’.

ੳ (onkar): representa a Deus ou o poder trascendental. Trátase da letra ura (a primeira letra do alfabeto gurmují), mais cunha cola estendida. Pronúnciase |onkar| e representa todo o poder do universo, controlado por deus.

Segundo Bhai Gurdas, «ao escribir “un” (ik, ੧) ao principio, demostrouse que deus (quien subsume todas as formas nel), é un». Nisto diferénciase da Santísima Trindade (un só deus en tres persoas divinas, do cristianismo) ou do Trimurti (os tres deuses principais do hinduísmo).

Os cinco K ou artigos de fe

Un kirpan.

• Kesh: cabelos longos sen cortar.
• Khanga: un pequeno peite de madeira para recoller o cabelo.
• Kara: un brazalete metálico.
• Kachera: roupa interior de algodón.
• Kirpan: nas súas orixes era unha espada cerimonial, mais hoxe en día non é máis que unha daga pequena. Simboliza o poder e a liberdade do espírito, o autorespecto, a loita constante do ben e a moralidade sobre a inxustiza. O kirpan nunca se pode desenvaiñar para atacar, mais pode ser usado para autodefensa ou protexer a outro.

Khanda, o emblema sikh

O Khanda.

Este símbolo está formado por tres armas, o khanda, situado entre dúas espadas curvas chamadas kirpans e un chakkar, arma con forma de disco. Cada arma ten un significado simbólico diferente:

• Khanda: espada recta que simboliza o coñecemento de Deus.
• Kirpans: espadas curvas que representan a soberanía política e espiritual.
• Chakkar: arma en forma de disco que simboliza a unidade de Deus.