Veleno

Un veleno é calquera substancia tóxica,^[1] xa sexa sólida, líquida ou gasosa, que pode producir unha enfermidade, lesión, ou que altera as funcións do organismo cando entra en contacto cun ser vivo, ata provocando a morte.

Símbolo universal para recoñecer velenos: a caveira e as tibias.

Cartel cunha cóbrega pezoñenta.

Características

Os velenos son substancias que bloquean ou inhiben unha reacción química, uníndose a un catalizador ou enzima máis fortemente que o reactivo normal. Esta definición descarta fenómenos físicos como a calor, a radiación, a presión etc., que tamén poden provocar lesións nos organismos.

Segundo Theophrastus Bombastus von Hohenheim, chamado Paracelso:

Alle Dinge sind ein Gift und nichts ist ohne Gift. Allein die Dose macht, dáß ein Ding kein Gift ist. ("Todo é veleno, nada é sen veleno. Só a dose fai o veleno".)

Segundo a observación de Paracelso, todas as substancias son tóxicas a doses altas, como a auga, o osíxeno e as vitaminas. Os velenos son substancias nocivas a doses ou concentracións moi baixas.

A diferenza entre un veleno e un fármaco é a dose administrada ou acumulada no corpo, pero xeralmente un veleno é mortal a unha determinada dose e sen ningunha función terapéutica.

Orixe

Os velenos poden ter unha orixe:

• Mineral: Como o arsénico, o mercurio.
• Vexetal: Como algunhas "plantas velenosas". A maioría das plantas medicinais conteñen substancias tóxicas que son velenos a determinadas concentracións, por exemplo, a cicuta.
• Animal: Como o veleno das serpes, das abellas, chamados normalmente pezoñas.
• Artificial: Coma moitas das substancias sintetizadas polo ser humano na industria.

A ciencia encargada dos estudos de velenos ou substancias tóxicas chámase toxicoloxía.