Վերսալ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Վերսալ, Վերսայ (ֆր.՝ Versailles), քաղաք Ֆրանսիայում, Փարիզի հարավարևմտյան արվարձանը։ Իվելին դեպարտամենտի վարչական կենտրոնն է։ Բնակչությունը՝ 85 900 մարդ (ըստ 2004 թվականի տվյալների)։ Վերսալը միջազգային ճանաչում է գտել իր ճարտարապետական հուշարձաններով, կերպարվեստով և պատմական իրադարձություններով։
 |
Տեղեկությունը այս հոդվածում կամ նրա որոշ բաժիններում հնացել է: Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ թարմացնելով այն և դրանից հետո հեռացնել կաղապարը: |
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Վերսալ | |||
| ֆր.՝ Versailles[1] ֆր.՝ Berceau-de-la-Liberté[2] | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Ֆրանսիա | ||
| Համայնք | Իվելին, arrondissement of Versailles? և Communauté d'agglomération Versailles Grand Parc? | ||
| Հիմնադրված է | 1624 թ. | ||
| Առաջին հիշատակում | 1038 | ||
| Մակերես | 26,18 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 180±1 մետր | ||
| Բնակչություն | ▲83 587 մարդ (հունվարի 1, 2021)[3] | ||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||
| Փոստային դասիչ | 78000[4] | ||
| Պաշտոնական կայք | versailles.fr(ֆր.) | ||
| |||
.svg)
1682-1789 թվականներին Վերսալը ֆրանսիական թագավորների գլխավոր նստավայրն էր։ 1783 թվականին Վերսալում կնքվել է հաշտության պայմանագիր, որով ավարտվել է 1775-1783 թվականների ԱՄՆ-ի անկախության պատերազմը։ 1870-1871 թվականներին, ֆրանս-պրուսական պատերազմի ժամանակ, Վերսալը զավթել են պրուսական զորքերը։ 1871 թվականի հունվարի 18-ին այստեղ թագադրվել է Վիլհելմ I գերմանական կայսրը։ 1871 թվականին, Փարիզի կոմունայի ժամանակ Վերսալը, որտեղ գտնվում էր Ազգային ժողովը և Ա․ Թիերի կառավարությունը, դարձել է հակահեղափոխության կենտրոն։ Առաջին համաշխարհային պատերազմից (1914-1918) հետո Վերսալում ստորագրվել է Վերսալի հաշտության պայմանագիրղ 1919-ը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Վերսալը օկուպացրել են (1940 թվականից) գերմանաֆաշիստական զորքերը, ազատագրել են ֆրանսիական պարտիզանները 1944-ի օգոստոսին։ Լյուդովիկոս XIII-ի ոչ մեծ որսորդական դղյակից (1624, ճարտարապետ՝ Ֆ․ Լերուա) Վերսալը 17-18֊րդ դարերում (1661-1668, ճարտարապետ՝ Լ․ Լևո, 1670-1674, ճարտարապետ՝ Ֆ․ դ’ Օրբե, 1678-1689, ճարտարապետ՝ ժ․ Արդուեն Մանսար) վերաճել է վեհաշուք պալատա-պուրակային անսամբլի՝ մեծածավալ պալատով (ճակատի երկարություն՝ 576,2 մետր) և կանոնավոր պուրակով (տարածությունը՝ 6 հազար հեկտարից ավելի)։ Քաղաքի հատակագիծը պայմանավորվել է պալատից ճառագայթող երեք ճանապարհներով (դեպի Փարիզ, Սեն Կլու և Սո թագավորական պալատները), որոնց առանցքների հատման կետում, պալատի հանդիսավոր բակում հեծյալ Լյուդովիկոս XIV-ի արձանն է (19-րդ դարի 2-րդ քառորդ, քանդակագործ՝ Լ․ Մ․ Լ․ Պտիտո)։ Միջին՝ փարիզյան ուղու առանցքով, դեպի պալատի մյուս կողմը տարածվում է գլխավոր ծառուղին՝ Լատոնայի (Լետոյի) և Ապոլլոնի ավազաններով և Մեծ ջրանցքով (երկարություն՝ 1520 մետր), որը կանոնավոր զբոսայգու (1660-ական թվականներ, ճարտարապետ՝ Ա.Լենոտր), ծառուղիների երկրաչափորեն հստակ ցանցի սիմետրիայի առանցքն է։ Մեծ ջրանցքից հյուսիս՝ Մեծ Տրիանոն (1687, ճարտարապետ՝ Ժ․ Արդուեն Սանսար) և Փոքր Տրիանոն (1762-1764, ճարտարապետ՝ Ժ․ Ա․ Գաբրիել) պալատներն են, բնապատկերային պարտեզը (1774, ճարտարապետ՝ Ա․ Ռիշար)։ Վերսալի անսամբլը, ուր զուգակցվել են բարոկկոյի տարածական թափն ու կլասիցիզմին հատուկ կառուցման ռացիոնալությունը, որոշակի ազդեցություն է ունեցել եվրոպական շատ երկրների քաղաքաշինության և պարտեզապուրակային արվեստի զարգացման վրա։ 1830 թվականին Վերսալի անսամբլները վերածվել են Վերսալի և Տրիանոնների ազգային թանգարանի։
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
