Ազգային եկեղեցի

Ազգային եկեղեցին քրիսոտոնեական եկեղեցի է՝ կապված որոշակի էթնիկ խմբի կամ պետության հետ։ Այդ գաղափարը հատկապես քննարկվել է 19-րդ դարում ՝ ժամանակակից ազգայնականության առաջացման ժամանակ։

Այս հոդվածը Ազգային եկեղեցիներ' մասին է․ եկեղեցական կազմակերպություններ ազգային մակարդակով տես՝ Հռոմի ազգային եկեղեցիները։ Կաթոլիկ եկեղեցի տես՝ Ազգային եկեղեցական համայնք։

Դանիայի եկեղեցի՝ Հոլտեի ծխական եկեղեցի, Դաննեբրոգ

Սամուել Քոլրիջը 1828 թվականի եկեղեցու և պետության հարցը քննարկող նախագծում գրել է․

«Նախքան Քրիստոնեական եկեղեցու հիմնադրումը ազգային եկեղեցին կարող էր գոյություն ունենալ և գոյություն ունենալ առանց քրիստոնեության, և դրա վառ ապացույցն էր՝ [...] հրեական սահմանադրության Լևիտիկյան եկեղեցին [և] կելտական Դրուիդների եկեղեցիները^[1]»:

Ջոն Ուորդսվորթը՝ Սալիսբերիի եպիսկոպոսը, 1911 թվականին գրել է Շվեդիայի ազգային եկեղեցու մասին՝ Շվեդիայի եկեղեցին և Անգլիայի եկեղեցին ներկայացնելով համապատասխանաբար շվեդացիների և անգլիացիների ազգային եկեղեցիներ։ Լեյքը 1987 թվականին հետևում է Անգլիայի XVI դարի պրեսբիտերականության զարգացմանը «բարեպաշտ փոքրամասնության» կարգավիճակով, որն ինքնին շրջապատված է բնակչության կոռումպացված և թշնամական զանգվածով, և որն էլ տանում էր դեպի «իսկական ազգային եկեղեցի»^[2]։

Ազգային եկեղեցու գաղափարը կենդանի է մնում մասնավորապես Անգլիայի և Սկանդինավիայի բողոքականության մեջ։ Չնայած, Անգլիայի համատեքստում, ազգային եկեղեցին շարունակում է մնալ ընդհանուր նշանակություն Անգլիայի Եկեղեցու համար, Սկանդինավիայի լութերական որոշ «ժողովրդական եկեղեցիներ», որոնք բնութագրվում են որպես ազգային եկեղեցիներ էթնիկ իմաստով, ի տարբերություն պետական եկեղեցու գաղափարի, առաջացել է 19-րդ դարի երկրորդ կեսին ՝ Գրունդտվիգի առաջնորդության ներքո։ ^[3]։ Այնուամենայնիվ, այն երկրներում, որտեղ պետական եկեղեցին (նաև հայտնի է որպես հանրաճանաչ եկեղեցի) ունի քաղաքացիների մեծամասնության հետևորդներ, պետական եկեղեցին կարող է նաև լինել ազգային եկեղեցի և կարող է այդպիսին հռչակվել կառավարության կողմից, օրինակ՝ Դանիայի եկեղեցին^[4], Հունաստանի եկեղեցին^[5], Իսլանդիայի եկեղեցին^[6] և Հայաստանի եկեղեցին։

Երկրների և տարածաշրջանների ազգային եկեղեցիները

Երկիր	Ազգային եկեղեցի	Անվանում	%
Արգենտինա	Կաթոլիկ եկեղեցի[7]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	62.9% (2019)
Հայաստան	Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցի[8]	Արևելյան հնագույն եկեղեցիներ	92.5% (2017)
Ավստրիա	Կաթոլիկ եկեղեցի[9]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	56.9% (2018)
Բելգիա	Բելգիայի Կաթոլիկ եկեղեցի[10]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	57.1% (2018)
Բրազիլիա	Բրազիլիայի Կաթոլիկ եկեղեցի[11][12]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	64.6% (2010)
Բուլղարիա	Բուլղարիայի Ուղղափառ եկեղեցի[13]	Արևելյան Ուղղափառ	59.5% (2011)
Կոստա Ռիկա	Կոստա Ռիկայի Կաթոլիկ եկեղեցի[14]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	52% (2018)
Խորվաթիա	Խորվաթիայի Կաթոլիկ եկեղեցի[15]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	86.28% (2011)
Կիպրոս	Կիպրոսի եկեղեցի	Արևելյան Ուղղափառ	89.1% (2011)
Դանիա	Դանիայի եկեղեցի[16]	Լյութերականություն	74.7% (2019)[17]
Անգլիա	Անգլիայի եկեղեցի[18]	Անգլիկան եկեղեցի	47.0% (2008, Ուելսի հետ)
Արևելյան Թիմոր	Արևելյան Թիմորի Կաթոլիկ եկեղեցի[19]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	97.7% (2015)[20]
Էստոնիա(նախկինում)	Էստոնական ավետարանա-լյութերական եկեղեցի[21]	Լյութերականություն	9.91% (2011)
Եթովպիա	Եթովպական ուղղափառ միաբնակ եկեղեցի[22]	Արևելյան հնագույն եկեղեցիներ	43.5% (2007)
Ֆարերյան կղզիներ	Ֆարերյան կղզիների եկեղեցի[23]	Լյութերականություն	79.7% (2019)
Ֆինլանդիա	Ֆինլանդիայի ավետարանա-լյութերական եկեղեցի[24]	Լյութերականություն	69.83% (2018)
Ֆրանսիա	Ֆրանսիայի Կաթոլիկ եկեղեցի	Հռոմեական Կաթոլիկ եկեղեցի	57.5% (2017)
Վրաստան	Վրաց ուղղափառ եկեղեցի[25]	Արևելյան ուղղափառ	83.4% (2014)
Գերմանիա	Գերմանիայի ավետարանական եկեղեցի[26] Catholic Church[26]	Բողոքականություն[Ն 1]<br	25.4% (2018) 27.7% (2017)
Հունաստան	Հունաստանի եկեղեցի[27]	Արևելյան ուղղափառ	90% (2017)
Հունգարիա	Հունգարիայի կաթոլիկ եկեղեցի[28]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	37.1% (2011)
Իսլանդիա	Իսլանդիայի եկեղեցի[29]	Լյութերականություն	65.15% (2019)
Իռլանդիա	Իռլանդիայի կաթոլիկ եկեղեցի	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	78.3% (2016)
Իտալիա	Իտալիայի կաթոլիկ եկեղեցի	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	78% (2018)[30]
Լատվիա	Լատվիայի ավետարանա-լյութերական եկեղեցի	Լյութերականություն	34.2% (2011)
Լիխտենշտայն	Լիխտենշտայնի կաթոլիկ եկեղեցի[31]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	75.9% (2010)
Մալթա	Մալթայի կաթոլիկ եկեղեցի[32]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	93.9% (2018)
Մեքսիկա	Մեքսիկայի կաթոլիկ եկեղեցի[33][34][35]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	82.7% (2010)
Մոնակո	Մոնակոյի կաթոլիկ եկեղեցի[36]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	77.0%
Հյուսիսային Մակեդոնիա	Մակեդոնական ուղղափառ եկեղեցի[37]	Արևելյան ուղղափառ	64.4% (2011)
Նորվեգիա	Նորվեգիայի եկեղեցի[38]	Լյութերականություն	69.91% (2018)
Պերու	Պերուի կաթոլիկ եկեղեցի[39]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	76.03% (2017)[40]
Լեհաստան	Լեհաստանի կաթոլիկ եկեղեցի[41][42]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	92.9% (2015)
Պորտուգալիա	Պորտուգալիայի կաթոլիկ եկեղեցի	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	81.0% (2011)
Ֆիլիպիններ	Ֆիլիպինների կաթոլիկ եկեղեցի[43]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	80.6% (2010)
Ռումինիա	Ռումինական ուղղափառ եկեղեցի	Արևելյան ուղղափառ	81.9% (2011)[44]
Ռուսաստան	Ռուս Ուղղափառ եկեղեցի[45]	Արևելյան ուղղափառ	71% (2017)[46][47]
Շոտլանդիա	Շոտլանդական եկեղեցի[48]	Կալվինականություն	22% (2018)
Սերբիա	Սերբ ուղղափառ եկեղեցի[49]	Արևելյան ուղղափառ	84.59% (2011)
Իսպանիա	Կաթոլիկ եկեղեցի[50]	Հռոմեական կաթոլիկ եկեղեցի	68.9% (2019)[51]
Շվեդիա	Շվեդական եկեղեցի[52]	Լյութերականություն	60.9% (2016)
Տուվալու	Տուվալուի եկեղեցի[53]	Կալվինականություն	91%+ (2012)
Ուկրաինա	Ուկրաինական ուղղափառ եկեղեցի[54]	Արևելյան ուղղափառ	43.9% (2019)
Արևմտյան Ուկրաինա	Ուկրաինայի հունա-կաթոլիկ Եկեղեցի	Արևելյան կաթոլիկ եկեղեցի	30.9% (2016; ընդհանուր Արևմտյան)

Էթնիկ խմբեր

Երկիր	Խումբ	Ազգային եկեղեցին	Անվանում
Եգիպտոս	Ղպտիներ	Ղպտի ուղղափառ եկեղեցի[55]	Արևելյան ուղղափառ
Սիրիա-Թուրքիա	Արամեացիներ	Ասորական ուղղափառ եկեղեցի	Արևելյան հնագույն եկեղեցիներ
Ասորեստան	Ասորիներ	Արևելքի Ասորական Եկեղեցի	Արևելքի Եկեղեցի
Ասորեստան	Ասորիներ	Արևելյան հնագույն եկեղեցի	Արևելքի Եկեղեցի
Ասորեստան	Ասորիներ	Քաղդեական կաթոլիկ եկեղեցի[56]	Արևելյան կաթոլիկ եկեղեցիներ
Սիրիա	Արամեացիներ	Ասորական կաթոլիկ եկեղեցի	Արևելյան կաթոլիկ եկեղեցիներ
Լիբանան	Մարոնիներ	Մարոնիական կաթոլիկ եկեղեցի[57]	Արևելյան կաթոլիկ եկեղեցիներ

Քննադատություն

Կառլ Բարթը դատապարտեց քրիստոնեական Աստծուն «ազգայնացնելու» միտումը, մանավանդ Առաջին համաշխարհային պատերազմում այլ քրիստոնյա ժողովուրդների դեմ պատերազմը պատժող ազգային եկեղեցիների համատեքստում^[58] ։

Տես նաև

Քրիստոնեություն

• Քաղաքացիական կրոն
• Եպիսկոպոսական համաժողով
• Աստված և պետությունը
• Ազգային Աստված
• Ֆիլետիզմ
• Պետական կրոն

Նշումներ

1. Միացյալ բողոքականություն (Լյութերականություն և Կալվինականություն), Lutheran, and Reformed