Ակտաու

Ակտաու (ղազ.՝ Aqtau, Ақтау, ռուս.՝ Актау), նավահանգստային քաղաք Ղազախստանում՝ Կասպից ծովի արևելյան ափին, Մանղշլակ թերակղզում։ Թաղամասերի մեծ մասն ընկած է ծովի մակերևույթից ցած՝ Կասպյան իջվածքում։ Բնակավայրի ներկայիս անվանումը ղազախերենից բառացի թարգմանած՝ նշանակում է «սպիտակ սար». այդ անվան համար հավանաբար հիմք են հանդիսացել քաղաքի մերձակայքում՝ Կասպից ծովի ափին բարձրացող կրաքարե սպիտակ ժայռերը։ 1964-ից 1991 թվականներին քաղաքը ուկրաինացի նշանավոր բանաստեղծ Տարաս Շևչենկոյի պատվին կոչվել է Շևչենկո՝ նկատի առնելով, որ վերջինս այս վայրերում է անցկացրել իր աքսորի տարիները^[2]։ Քաղաքը Ղազախստանի Մանղստաու մարզի վարչական կենտրոնն է և խոշորագույն բնակավայրը. 2016 թվականի տվյալներով նրա բնակչության թվաքանակը եղել է մոտավորապես 190 հազար^[3]։

Բնակավայր
Ակտաու
ղազ.՝ Ақтау
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Ղազախստան
Համայնք	Aqtaū Qalasy?
Հիմնադրված է	1961 թ.
Առաջին հիշատակում	1961
Մակերես	140 000 000 քառակուսի մետր
ԲԾՄ	−8 մետր
Բնակչություն	▲261 907 մարդ (2022)[1]
Ժամային գոտի	UTC+5
Հեռախոսային կոդ	7292
Փոստային դասիչ	130000
Պաշտոնական կայք	aktau.gov.kz
Ակտաու (Ղազախստան)
Ակտաու Վիքիպահեստում

Ակտաուում փողոցները, որպես կանոն, անվանումներ չունեն, հասցեները հիմնականում բաղկացած են երեք թվանշանից, որոնցից առաջինը նշում է թաղամասի կամ միկրոշրջանի համարը, երկրորդը՝ շենքի համարը, երրորդը՝ բնակարանի համարը։ Պատճառն այն է, որ բնակավայրն սկզբնապես պլանավորվել և կազմավորվել է որպես նավթարդյունաբերության աշխատողների ճամբար^[4]։

Կլիմա

Ակտաուին բնորոշ է անապատային կլիման՝ չոր ու չափազանց շոգ ամառներով։ Օդի ջերմաստիճանը կարող է հասնել 45 աստիճանի։ Բուսականությունը պահպանվում է միայն ոռոգման շնորհիվ։ Մայիսից սեպտեմբեր ընկած ժամանակաշրջանում հիմնականում Ղազախստանի այլ բնակավայրերից այստեղ են գալիս հազարավոր հանգստացողնոր, որոնց գրավում են չորային եղանակն ու Կասպիականի ավազոտ լողափերը։

Ակտաուի կլիմայական տվյալները
Ամիս	հունվ	փետ	մարտ	ապր	մայ	հուն	հուլ	օգոս	սեպ	հոկ	նոյ	դեկ	Տարի
Ռեկորդային բարձր °C (°F)	16.0 (60.8)	21.6 (70.9)	25.1 (77.2)	31.0 (87.8)	37.5 (99.5)	41.2 (106.2)	41.6 (106.9)	44.1 (111.4)	39.2 (102.6)	32.8 (91)	22.3 (72.1)	15.4 (59.7)	44.1 (111.4)
Միջին բարձր °C (°F)	2.4 (36.3)	3.7 (38.7)	8.8 (47.8)	15.9 (60.6)	21.2 (70.2)	26.5 (79.7)	30.0 (86)	29.6 (85.3)	24.4 (75.9)	17.7 (63.9)	9.6 (49.3)	4.4 (39.9)	16.2 (61.2)
Միջին օրական °C (°F)	−1.0 (30.2)	−0.2 (31.6)	5.3 (41.5)	12.4 (54.3)	17.9 (64.2)	23.1 (73.6)	25.6 (78.1)	25.0 (77)	19.6 (67.3)	12.6 (54.7)	5.5 (41.9)	0.5 (32.9)	12.2 (54)
Միջին ցածր °C (°F)	−3.2 (26.2)	−2.9 (26.8)	1.5 (34.7)	8.5 (47.3)	14.0 (57.2)	19.2 (66.6)	21.4 (70.5)	21.1 (70)	15.4 (59.7)	9.3 (48.7)	2.9 (37.2)	−1.6 (29.1)	8.8 (47.8)
Ռեկորդային ցածր °C (°F)	−24.0 (−11.2)	−24.0 (−11.2)	−17.2 (1)	−4.4 (24.1)	3.2 (37.8)	6.7 (44.1)	10.0 (50)	10.0 (50)	0.0 (32)	−7.0 (19.4)	−16.0 (3.2)	−18.0 (−0.4)	−24.0 (−11.2)
Տեղումներ մմ (դյույմ)	11 (0.43)	11 (0.43)	14 (0.55)	14 (0.55)	15 (0.59)	10 (0.39)	5 (0.2)	4 (0.16)	6 (0.24)	10 (0.39)	14 (0.55)	15 (0.59)	127 (5)
աղբյուր: Pogodaiklimat.ru[5]

Քույր քաղաքներ

•  Ադրբեջան, Սումգայիթ^[6]
•  Իրան, Բանդարե Անզալի
•  Չինաստան, Կարամայ
•  Հարավային Կորեա, Չհանվոն
•  Թուրքիա, Սամսուն
•  Ռուսաստան, Մախաչկալա
•  Իրան, Գորգան^[7]
•  Ուկրաինա, Չերկասի
•  Ուզբեկստան, Ուրգենչ^[8]
•  Լիտվա, Կլայպեդա^[9]
•  Ռուսաստան, Օրենբուրգ^[9]
•  Ռուսաստան, Սամարա^[9]
•  Ռուսաստան, Էլիստա^[9]
•  Ռուսաստան, Իշիմբայ^[9]
•  Թուրքմենական ԽՍՀ, Աշխաբադ^[10]
•  Թուրքիա, Ստամբուլ

Պատկերասրահ

Գիշերային Ակտաուի համայնապատկերը

Գիշերային Ակտաուի համայնապատկերը

• 
  Ծովափը.
• 
  Ափամերձ թաղամասերը.
• 
  Տեսարան 4-րդ միկրոշրջանից.
• 
  Նորակառույց «Երեք թագ»-ը, հետևի պլանում՝ «Ռենեսանս» հյուրանոցը
• 
  Ծովափնյա կենդանական աշխահի նմուշներ
• 
  Գիշերային տեսարան
• 
  Տեսարան 32-րդ միկրոշրջանից
• 
  Տեսարան Ակժելկեն միկրոշրջանից
• 
  Առափնյան
• 
  Տեսարան 32-րդ միկրոշրջանից
• 
  Քաղաքի շուրջը տարածվող տափաստանը
• 
  Հինգաստղանի «Ռենեսանս» հյուրանացը