Իրանի հարվածները Իսրայելին (2024)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Իրանի հարվածները Իսրայելին սկսվել է 2024 թվականի ապրիլի 13-ի երեկոյան, երբ Իսրայելի և ՀԱՄԱՍ-ի միջև տեղի ունեցող պատերազմի ժամանակ Իրանի Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսը (ԻՀՊԿ)՝ Իրաքի ժողովրդական մոբիլիզացիայի ուժերի[34], Լիբանանի «Հեզբոլլահ» խմբավորման և Եմենի հութիների հետ համակարգելով, հարյուրավոր ավիահարվածներ է հասցրել Իսրայելի և նրա կողմից բռնազավթված Գոլանի բարձունքների դեմ[Ն 1]՝ օգտագործելով անօդաչու թռչող սարքեր, թևավոր ու բալիստիկ հրթիռներ[35][36]։ Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսն իր հարձակումն անվանել է «Ճշմարիտ խոստում» գործողություն (պարս.՝ وعده صادق)[37][38]։ Գործողությունն իրականացվել է ի պատասխան ապրիլի 1-ին Սիրիայի մայրաքաղաք Դամասկոսում Իրանի դեսպանատան վրա Իսրայելի կողմից ռմբակոծության, որի հետևանքով զոհվել էր 16 մարդ[39]։ Սա 1979 թվականից ի վեր Իրանի առաջին ուղիղ հարձակումն է Իսրայելի վրա և առաջին ուղիղ հակամարտությունը Իրան-Իսրայել պրոքսի հակամարտությունը սկսվելուց ի վեր[40]։
Իրան-Իսրայել հակամարտությունը Սիրիայի քաղաքացիական պատերազմի ժամանակ, Իրան-Իսրայել պրոքսի հակամարտություն, Իսրայելա-պաղեստինյան պատերազմ (2023), Իսրայել-Հեզբոլլահ հակամարտություն, international reactions to the Israeli bombing of the Iranian embassy in Damascus? և Իրան-Իսրայել հակամարտություն (2024) | |||||||||
Իսրայելի ուղղությամբ Իրանի հարվածների ինֆոգրաֆիան | |||||||||
| |||||||||
Հակառակորդներ | |||||||||
Գլխավոր շտաբ[5]
Աջակցություն |
Իսրայել
Աջակցություն
Հետախուզական աջակցություն | ||||||||
Հրամանատարներ | |||||||||
Ալի Խամենեի
Աջակցություն
|
Բենյամին Նեթանյահու
Աջակցություն
| ||||||||
Կողմերի ուժեր | |||||||||
Ըստ Իսրայելի՝ ~320 Իրանական հակադրվող զենք, այդ թվում[19][20]՝
Ըստ Իրանի՝ Ըստ ԱՄՆ-ի՝
Հեզբոլլահ՝
Հութիներ՝ |
Իսրայել
ԱՄՆ
Մեծ Բրիտանիա
Հորդանան
| ||||||||
Ռազմական կորուստներ | |||||||||
Ըստ Իսրայելի՝
|
Ըստ Իսրայելի՝
Ըստ Իրանի՝
1 իսրայելցի քաղաքացիական անձ ծանր վիրավորվել է բեկորներից[30], առնվազն 31 հոգի բուժվել են թեթև վնասվածքների կամ անհանգստության պատճառով[31][32][33]։ |
Մերձավոր Արևելքի մի քանի երկրներ[Ն 2] փակել են իրենց օդային տարածքները 2024 թվականի ապրիլի 13-ի կեսգիշերին Իրանի կողմից Իսրայելի դեմ զանգվածային հարձակում սկսելուց մի քանի ժամ առաջ։ Իրանի հարձակմանը ներգրավվել է շուրջ 170 անօդաչու թռչող սարք, ավելի քան 30 թևավոր հրթիռ և ավելի քան 120 բալիստիկ հրթիռ։ Իսրայելը օգտագործել է «Arrow 3» և «Դավթի պարսատիկ» համակարգերը մուտքային զենքերը խոցելու համար[41][42]։
Ամերիկյան, բրիտանական և հորդանանյան ռազմաօդային ուժերը և դաշնակցային նավատորմը օգնեցին խոցել իրանական անօդաչու թռչող սարքերը[43][44], մինչդեռ Ֆրանսիան, որը միջամտեց Հորդանանի խնդրանքով[45], տեղակայեց իր նավատորմը՝ ռադիոտեղորոշիչ ծածկույթ ապահովելու համար[16][46]։ Հորդանանը հայտարարում է, որ իր քաղաքացիների անվտանգությունն ապահովելու համար որսացել է իր օդային տարածք թռչող օբյեկտները[47]։
Իսրայելը հայտարարում է, որ անօդաչուների և հրթիռների 99 տոկոսը խոցվել է կոալիցիայի կողմից «Երկաթե վահան» գործողության շրջանակներում[48][49][50][51], մեծ մասը՝ նախքան Իսրայելի օդային տարածք մտնելը[52], սակայն ավելի ուշ ԱՄՆ բարձրաստիճան պաշտոնյան հայտարարեց, որ առնվազն ինը իրանական հրթիռներ խոցել են իսրայելական երկու ավիաբազաներ[27]։ Բալիստիկ հրթիռների մի մասը խոցվում է տիեզերքում Arrow համակարգի կողմից[53]։ Նախնական տեղեկություններն այն էին, որ միայն մի քանի հրթիռներ չեն խոցվել ու նրանցից մեկը փոքր վնաս է հասցրել Իսրայելի հարավում գտնվող Նևաթիմ ավիաբազային, որը շարունակում է գործել[54][55][56]։ Իսրայելում մեկ երեխա՝ 7-ամյա իսրայելցի բեդվին աղջիկը, խոցվել և վիրավորվել է հրթիռի մի մասից[30]։ Եվս 31 մարդ կա՛մ թեթև վնասվածքներ է ստացել պահպանվող տարածքներ շտապելիս, կա՛մ բուժվել է անհանգստությունից[31]։ Հորդանանը հայտնել է, որ որոշ բեկորներ են ընկել իր տարածքում, ինչը էական վնասներ կամ վիրավորներումներ չի պատճառել[54][55]։ Հաջորդ օրը ՄԱԿ-ում Իրանի ներկայացուցիչը հայտարարում է, որ հարձակումները «կարելի է ավարտված համարել»[57]։
Հարձակումը պատմության մեջ ամենախոշոր անօդաչու թռչող սարքի հարվածն էր[58][59], որի նպատակն էր թուլացնել հակահրթիռային պաշտպանությունը, և առաջին անգամն էր, որ Իսրայելը 1991 թվականի իրաքյան հարձակումներից ի վեր հայտնվել է այլ երկրի զինված ուժերի ուղղակի հարձակման տակ[60]։ Իրանի հարձակումները քննադատության են արժանացել ՄԱԿ-ի, մի շարք համաշխարհային առաջնորդների և քաղաքական վերլուծաբանների կողմից, որոնք նախազգուշացրել են, որ դրանք կարող են վերածվել լայնածավալ տարածաշրջանային պատերազմի[61][62][63][64]։