Nafnorð
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Nafnorð (skammstafað sem no.) eru orð sem notuð eru yfir einstaklinga, staði eða atburði, hugmyndir o.fl. Þau skiptast í tvo undirflokka, sérnöfn og samnöfn.
 |
Það þarf að skrifa þessa grein út frá alþjóðlegu sjónarmiði. Vinsamlegast bættu greinina eða ræddu málið á spjallsíðunni. |
Nafnorð eru fallorð[1] og hafa því kyn, tölu og fall. Fáein nafnorð eru aðeins til í einni tölu, t.d. orðstír (et.), mjólk (et.), dyr (ft.) buxur (ft.). Nafnorð eru ýmist ákveðin þegar þau standa með greini (t.d. fjallið), eða óákveðin þegar þau standa án greinis (t.d. fjall).
Remove ads
Fallbeyging
Í orðabókum eru kenniföll nafnorða jafnan uppgefin, en það eru þau föll sem mestu máli skipta við fallbeygingu; nefnifall eintölu, eignarfall eintölu og nefnifall fleirtölu Dæmi; hestur, -s, -ar sem gefur til kynna fallbeyginguna hestur - hests - hestar. og gestur, -s, -ir sem gefur til kynna fallbeyginguna gestur - gests - gestir.
Talað er um sterk og veik no. eftir endingum þeirra eignarfalli eintölu; sterk no. enda á samhljóða í ef. et. (s eða r), t.d. hestur/hests, en veik no. enda á sérhljóða í ef. et., t.d. bóndi/bónda. Síðan má greina veika og sterka beygingu nánar eftir kyni:
Taflan sýnir endingar kennifalla nafnorða og falla flest nafnorð undir þessa flokkun en þó ekki öll, t.d sykur, gleði o.fl. Óreglulega beygingu hafa sex sterk karlkynsorð; faðir, bróðir, vetur, fótur, fingur og maður. Nokkur sterk kvenkynsorð hafa einnig óreglulega beygingu; hönd, kýr, ær, sýr, mús, lús, móðir, dóttir, systir, mær (mey).
Stofn nafnorðs er sá orðhluti þess sem er sameiginlegur öllum föllum. T.d. er orðhlutinn hest stofn orðsins hestur eins og sést af fallbeygingunni; hest-ur, hest-, hest-i, hest-s.
Remove ads
Tengt efni
Heimildir
- Björn Guðfinnson (1937). Íslenzk málfræði. Námsgagnastofnun.
- Þórunn Blöndal (1985). Almenn málfræði. Mál og menning.
Tilvísanir
Tenglar
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads