ខេត្តបឹងកក់
ខេត្តបឹងកក់ អាណាចក្រខ្មែរ From Wikipedia, the free encyclopedia
ខេត្តបឹងកក់ ដែលសៀមបានធ្វើការផ្លាស់ប្ដូររាជធានីពីខេត្តសុខោទ័យមកខេត្តអយុធ្យារួចបន្តពីខេត្តអយុធ្យាមកខេត្តបឹងកក់នេះដែលសព្វថ្ងៃគឺជាទីក្រុងបាងកកនេះឯងដែលជារាជធានីផ្លូវការរបស់ប្រទេសសៀមបច្ចុប្បន្នហើយរាជធានីនេះត្រូវបានប្ដូរឈ្មោះពីទីក្រុងបាងកកទៅជាទីក្រុងទេពមហានគរ(กรุงเทพมหานคร)វិញ។ប៉ុន្តែសៀមបានទទួលស្គាល់ថាទីក្រុងបាងកកបានកកើតឡើងនៅចន្លោះសតវត្សរ៍ទី ១២ នៅក្នុងរាជ្យសម្តេចព្រះចៅតាកស៊ីនមហារាជ(สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช)និងព្រះពុទ្ធយ៉តហ្វាចុឡាលោកមហារាជ(พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช)។ខេត្តបឹងកក់ដែលជាទីក្រុងបាងកកសព្វថ្ងៃនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងខេត្តនគរបឋមខាងលិចខេត្តនន្ទបុរីនិងខេត្តបទុមធានីខាងជើងខេត្តសមុទ្រប្រាការខាងត្បូងខេត្តសមុទ្រសាគរភាគនិរតីនិងខេត្តស្ទឹងជ្រៅខាងកើត។
ខេត្តបឹងកក់ กรุงเทพมหานคร | |||
---|---|---|---|
[[File:<div class="thumb tmulti tnone center"><div class="thumbinner" style="width:252px;max-width:252px;border:none"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:250px;max-width:250px"><div class="thumbimage" style="height:165px;overflow:hidden">![]() Sathon Business District Wat Benchamabophit Grand Palace Giant Swing Wat Arun Temple of the Emerald Buddha Democracy Monument | |||
| |||
រហស្សនាម: City of Angels, The Big Mango | |||
[[File:Lua error: Coordinates not found on Wikidata.|250px|none|alt=|Location of ខេត្តបឹងកក់]] | |||
Country | Thailand | ||
Region | Central Thailand | ||
First settlements | រ. 15th century | ||
Founded as capital | 21 April 1782 | ||
Re-incorporated | 13 December 1972 | ||
បង្កើតឡើងដោយ | Rama I | ||
រដ្ឋាភិបាល | |||
• ប្រភេទ | Special local administrative area | ||
• Body | Bangkok Metropolitan Administration | ||
• Governor | Chadchart Sittipunt (indp.) | ||
ផ្ទៃក្រឡា[១] | |||
• Total | ១៥៦៨.៧៣៧ គម2 (៦០៥.៦៩៣ ម៉ាយ ការ) | ||
• Metro[២] | ៧៧៦១.៦ គម2 (២៩៩៦.៨ ម៉ាយ ការ) | ||
រយៈកំពស់[៣] | ១.៥ m (៤.៩ ft) | ||
ប្រជាជន (2010 census)[៤] | |||
• Total | ៨៣០៥២១៨ | ||
• Estimate (2021)[៥] | ៩០៣៤០០០ | ||
• សន្ទភាព | ៥៣០០/km2 (១៤០០០/sq mi) | ||
• Metro | ១៧៤០០០០០ | ||
• Metro density | ២២០០/km2 (៥៨០០/sq mi) | ||
ប្រជានាម | Bangkokian | ||
GDP[៥] | |||
• City | THB 6.143 trillion (US$176 billion) (2023) | ||
• Per capita | THB 675,979 (US$19,448) (2023) | ||
ល្វែងម៉ោង | ICT (ម.ស.ស.+07:00) | ||
Postal code | 10### | ||
ក្រមផ្ទៃដាល | 02 | ||
ក្រមអ.ម.អ. ៣១៦៦ | TH-10 | ||
គេហទំព័រ | main.bangkok.go.th |
នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរថាទីក្រុងបាងកកក៏ធ្លាប់ស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងនិងជាអាណាខេត្តរបស់អាណាចក្រខ្មែរចាប់តាំងពីសតវត្សរ៍ទី ០៩-១៤ ដែលមានន័យជាភាសាខ្មែរថាបឹងកក់។
យោងតាមវចនានុក្រមរបស់សម្តេចព្រះសង្ឃរាជជួនណាតបានឲ្យនិយមន័យថា ៖
- ពាក្យថា បឹង (ន) ល្ហាលទឹកធំល្វឹងល្វើយក៏មានគ្រាន់តែធំជាងស្រះជាងត្រពាំងដែលធំៗក៏មានខ្លះមានដីខ្ពស់ជាភ្លឺព័ទ្ធជុំវិញខ្លះមានប្រឡាយឬជ្រលង ព្រែកជួបនឹងស្ទឹងឬទន្លេសម្រាប់ទឹកហូរចេញចូល។បឹងបួ បឹងតូចៗ ឬ បឹងរាយរង (ស. បឹង អ.ថ ប៊ឹង(បឹង), ប្វ័ អ.ថ បួ(ឈូក) គួរយល់ថា បឹងបួ គឺបឹងឈូក)។
- ពាក្យថា កក់ (កិ) ជម្រះសក់ឲ្យស្អាត : កក់សក់។ធ្វើឲ្យទទឹកជោក : ភ្លៀងកក់។បញ្ចាំទុកមុន ឲ្យមុនជាការបញ្ចាំចិត្ត : ខ្ញុំបានកក់ប្រាក់ ៥០រៀលឲ្យគេរួចហើយ។
- ពាក្យថា កក់ (ន) ឈ្មោះស្មៅទឹកមួយពួកសម្រាប់ប្រើប្រាស់ជារបរធ្វើកន្ទេល។កក់មានច្រើនប្រភេទគឺ កក់មូល កក់ជ្រុង កក់ចែងម៉ែង។ល។ឈ្មោះប្រដាប់ម្យ៉ាងមានសណ្ឋានដូចផ្លែឈូកសម្រាប់ងូតទឹក : ទឹកធ្លាក់ចេញពីកក់ (ហៅថាផ្លែឈូកក៏បាន)។
ខេត្តបឹងកក់ ឬ ទីក្រុងបាងកក ឬ ទីក្រុងទេពមហានគរ ចែកចេញជា ៥០ ខណ្ឌ និង ១៨០ សង្កាត់ ៖


១. ព្រះនគរ
២. ឌុសិត
៣. នងចក ឬ ណងចក
៤. បាងរ័ក
៥. បាងខេន
៦. បាងកៈបិ
៧. បទុមវ៉ាន់
៨. បនប្រាប់សាតរូពាយ ឬ បនបៈរាបស័តរ៉ូផាយ
៩. ព្រះខ្នោង
១០. មីនបុរី
១១. លាដក្របាង ឬ លាតក្រៈបាង
១២. យាននាវា
១៣. សម្ព័ន្ធវង្ស
១៤. ពញាទៃ ឬ ផាយ៉ាថៃ
១៥. ធនបុរី
១៦. បាងកកយៃ៉
១៧. ហួយខ្វាង
១៨. ដ្លងសាម
១៩. ត្លិងជាម ឬ តៈលិងឆាម
២០. បាងកកនយ ឬ បាងកកណយ
២១. បាងខុនទៀន
២២. ភាស្ស៊ីច្រើន ឬ ផាស៊ីចាក់រើន
២៣. នងខែម ឬ ណងខែម
២៤. រាស្ត្របូរណៈ
២៥. បាងព្ល័ដ ឬ បាងផ្លាត
២៦. ដិនដែង
២៧. បឹងកុន
២៨. សាទរ
២៩. បាងជឺ ឬ បាងស៊ឺ
៣០. ចតុច័ក្រ
៣១. បាងគរហ្លែម
៣២. ប្រវេស
៣៣. ដ្លងតេយ
៣៤. សាមហ្លួង
៣៥. ចមទង ឬ ចមថង
៣៦. ដមមឿង
៣៧. រាជទេវី
៣៨. ល្លាដព្រាវ
៣៩. វឌ្ឍនា
៤០. បាងគែ
៤១. ហ្ល័កស៊ី
៤២. សាយម៉ៃ
៤៣. គាន្នាយ៉ាវ
៤៤. ស្ពានស៊ូង
៤៥. វាងទងហ្លាង
៤៦. ដ្លងសាម្វា
៤៧. បាងនា ឬ បាងណា
៤៨. ទវីវឌ្ឍនា
៤៩. ទុងគ្រុ
៥០. បាងបន
មកដល់ពេលបច្ចប្បន្ននេះរាជវង្សចក្រីសុទ្ធតែសោយរាជ្យនៅនៅក្នុងទីក្រុងបាកកនេះ ៖
- ព្រះបាទរាមាទី ១ ឬ ព្រះពុទ្ធយ៉តហ្វាចុឡាលោក
- ព្រះបាទរាមាទី ២ ឬ ព្រះពុទ្ធលើសឡានភាល័យ
- ព្រះបាទរាមាទី ៣ ឬ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះណាងក្លៅចៅយូហួ
- ព្រះបាទរាមាទី ៤ ឬ មង្កុដ
- ព្រះបាទរាមាទី ៥ ឬ ព្រះបាទសម្ដេចចូឡាលង្ករណ៍
- ព្រះបាទរាមាទី ៦ ឬ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមេន្ទ្រមហាវជិរាវុធព្រះមង្កុដក្លៅចៅយូហួ
- ព្រះបាទរាមាទី ៧ ឬ ព្រះបាទប្រជាធិផុក
- ព្រះបាទរាមាទី ៨ ឬ អានន្ទមហិតល
- ព្រះបាទរាមាទី ៩ ឬ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមិន្ទ្រមហាភូមិពលអតុល្យតេជ
- ព្របាទរាមាទី ១០ ឬ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមេន្ទ្ររាមាធិបតីស្រីសិន្ទ្រមហាវជិរាលង្ករណ៍ព្រះវជិរក្លៅចៅយូហួ
ប្រទេសសៀមបានចាប់ផ្តើមមានអាណាចក្ររបស់ខ្លួននៅពេលដែលអាណាចក្រខ្មែរបានដួលរលំ ៖
- អាណាចក្រសុខោទ័យ (១២៣៨ - ១៤៤៨)
- អាណាចក្រអយុធ្យា (១៣៥១ - ១៧៦៧)
- អាណាចក្រធនបុរី (១៧៦៨ - ១៧៨២)
- អាណាចក្ររតនកោសិន្ទ្រ៍ (ថ្ងៃទី ០៦ ខែមេសា ឆ្នាំ ១៧៨២)
- ព្រះរាជាណាចក្រថៃអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ (ថ្ងៃទី ២៤ ខែមិថុនា ឆ្នាំ ១៩៣២)
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.