ជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ

ជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ (វិវាទព្រំដែនខ្មែរ-ថៃ) បានចាប់ផ្តើមនៅក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០៨ ដែលជាជុំចុងក្រោយនៃជម្លោះដ៏យូរមួយសតវត្សន៍រវាងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសថៃ ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងតំបន់ជុំវិញប្រាសាទព្រះវិហារសតវត្សទី១១ នៅតំបន់ ភ្នំដងរែក ចន្លោះភ្នំជាំខ្សាន្ត។  ស្រុក​នៅ​ខេត្ត​ព្រះវិហារ​នៃ​ភាគ​ខាង​ជើង​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​ស្រុក​កន្ទ្រា​ឡាក់ (អំពែ) ក្នុង​ខេត្ត​ស៊ីសាកេត​នៃ​ភាគ​ឦសាន​នៃ​ប្រទេស​ថៃ។

ជម្លោះព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ
Preah Vihear Cambodia 004.jpg ទិដ្ឋភាពនៃប្រាសាទព្រះវិហារ
កាលបរិច្ឆេទ ២២ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០៨ ដល់ ១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១១ (3 ឆ្នាំ, 5 ខែ, 3 សប្ដាហ៍ និង 2 ថ្ងៃ) ទីតាំង ភាពជាប់គាំង សេចក្តីសម្រេចរបស់ ICJ ផ្តល់ពានរង្វាន់ប្រាសាទព្រះវិហារដល់កម្ពុជា[១]ដល់កម្ពុជា។
ភាគីសង្គ្រាម
កម្ពុជា	ថៃ
កម្ពុជា ហ៊ុន សែន	ថៃ អភិសិទ្ធិ វេជ្ជាជីវ៉ា
សហេតុភាព និង ការខាងបង់
ទាហាន៤៩៨នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ <ref>3 KIA នៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៨	ទាហាន១៣០នាក់ត្រូវបានសម្លាប់ <ref>1 KIA នៅថ្ងៃទី១៥ ខែតុលា ឆ្នាំ២០០៨។

យោងតាមឯកអគ្គរាជទូតខ្មែរប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ ជម្លោះថ្មីបំផុតបានចាប់ផ្តើមនៅថ្ងៃទី ១៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០០៨ នៅពេលដែលទាហានថៃប្រហែល ៥០ នាក់បានផ្លាស់ទីលំនៅចូលទៅក្នុងបរិវេណវត្តកែវសិក្ខាគិរីស្វារៈ ដែលគាត់អះអាងថាស្ថិតនៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជាប្រហែល ៣០០ ម៉ែត្រ (៩៨០ ហ្វីត) ប្រាសាទព្រះវិហារ។

ប្រទេសថៃអះអាងថា ការបោះបង្គោលព្រំដែនមិនទាន់ត្រូវបានបញ្ចប់សម្រាប់ផ្នែកខាងក្រៅនៃតំបន់ដែលនៅជាប់នឹងប្រាសាទ ដែលត្រូវបានវិនិច្ឆ័យថាជារបស់កម្ពុជាដោយសេចក្តីសម្រេចពី ៩ ទៅ ៣ របស់តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ (ICJ) ក្នុងឆ្នាំ ១៩៦២។ នៅខែសីហា ឆ្នាំ២០០៨ វិវាទបានពង្រីកដល់ ប្រាសាទតាមាន់ សតវត្សទី១៣ ចម្ងាយ ១៥៣ គីឡូម៉ែត្រ (៩៥ ម៉ាយ) ខាងលិចប្រាសាទព្រះវិហារ (១៤°២០′៥៧″N ១០៣°១៥′៥៩″E) ដែលកម្ពុជាបានចោទប្រកាន់កងទ័ពថៃថា ការ​កាន់កាប់​ប្រាសាទ​ដែល​ខ្លួន​អះអាង​ថា​ស្ថិត​នៅ​លើ​ដី​កម្ពុជា។ក្រសួងការបរទេសថៃបានបដិសេធថា ទាហានណាមួយមិនបានផ្លាស់ទីចូលទៅក្នុងតំបន់នោះ រហូតដល់មនុស្សជាច្រើននាក់បានស្លាប់នៅក្នុងការជួបប្រជុំគ្នាក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ 2011។ កិច្ចព្រមព្រៀងមួយត្រូវបានឈានដល់ក្នុងខែធ្នូ ឆ្នាំ 2011 ដើម្បីដកកងទ័ពចេញពីតំបន់ជម្លោះ។ នៅថ្ងៃទី 11 ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ 2013 តុលាការ ICJ បានប្រកាសក្នុងការសម្រេចចិត្តជាឯកច្ឆ័ន្ទថា សាលក្រមឆ្នាំ១៩៦២ របស់ ICJ បានប្រគល់ប្រាសាទព្រះវិហារទាំងអស់ឱ្យកម្ពុជា ហើយថាប្រទេសថៃមានកាតព្វកិច្ចដកទ័ព ប៉ូលីស ឬឆ្មាំថៃដែលឈរជើងនៅក្នុងតំបន់នោះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ខ្លួនបានច្រានចោលការលើកឡើងរបស់កម្ពុជាដែលថា សាលក្រមបានប្រគល់ភ្នំត្រពាំង (បីគីឡូម៉ែត្រភាគពាយព្យនៃប្រាសាទ) ដល់កម្ពុជា ដោយបានរកឃើញថា ខ្លួនមិនបានកាត់សេចក្តីលើអធិបតេយ្យភាពលើភ្នំនោះទេ។

ប្រាសាទព្រះវិហារ