ហុងគ្រី

ប្រទេសហុងគ្រី (ភាសាហុងគ្រី៖ Magyarország) គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅតំបន់អឺរ៉ុបកណ្ដាល។ ហុងគ្រីបានគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីសរុប ៩៣,០៣០ គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ហើយមានព្រំប្រទល់ជាប់នឹងប្រទេសជាច្រើនដូចជា​ ប្រទេសស្លូវ៉ាគីនៅភាគខាងជើង អ៊ុយក្រែននៅភាគឦសាន រ៉ូម៉ានីនៅភាគខាងកើតនិងអាគ្នេយ៍ ប្រទេសស៊ែប៊ីនៅភាគខាងត្បូង ក្រូអាស៊ីនិងស្លូវេនីនៅភាគនិរតី និងប្រទេសអូទ្រីសនៅភាគខាងលិច។ ហុងគ្រីមានចំនួនប្រជាជនប្រមាណជិត ១០ លាននាក់ដោយភាគច្រើនជាជនជាតិហុងគ្រី និងជនជាតិរ៉ូមមួយភាគតូច និងមានភាសាហុងគ្រីជាភាសាផ្លូវការ។ រដ្ឋធានី និងទីក្រុងធំបំផុតរបស់ប្រទេសនេះមានឈ្មោះថា ប៊ុយដាប៉ែស។​

ហុងគ្រី

Magyarország (ភាសាហុងគ្រី)
ទង់ជាតិ វរលញ្ឆករ
ភ្លេងជាតិ "Himnusz" ("ចម្រៀង")
ទីតាំងប្រទេសហុងគ្រី (ក្រហម) នៅទ្វីបអឺរ៉ុប
រដ្ឋធានី និង ទីក្រុងធំបំផុត	ប៊ុយដាប៉ែស 47°26′N 19°15′E
ភាសាផ្លូវការ	ភាសាហុងគ្រី
ក្រុមជនជាតិ (ឆ្នាំ ២០១៦)	៩៨.៣% ហុងគ្រី ៣.២% រ៉ូម ១.៨% អាល្លឺម៉ង់ ១% មិនប្រកាស[ស ១][១]
សាសនា (ឆ្នាំ ២០១១)[២]	៥៤.៣% គ្រិស្តសាសនា —៣៩.០% កាតូលិក —១១.៨% ប្រូតេស្តង់ —៣.៥% និកាយគ្រិស្តដទៃទៀត ១៨.២% គ្មានជំនឿសាសនា ០.៣% សាសនាផ្សេងៗ ២៧.២% គ្មានចម្លើយ
រដ្ឋាភិបាល	សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យសភាឯកភូត
- ប្រធានាធិបតី	យ៉ាណូស អាឌែរ
- នាយករដ្ឋមន្ត្រី	វិចទ័រ អ័របាន
- ប្រធានរដ្ឋសភា	ឡាស្លូ កូវែរ
នីតិបញ្ញត្តិ	រដ្ឋសភា
និម្មិតកម្ម
- ក្សត្របុរីហុងគ្រី	៨៩៥[៣]
- ព្រះរាជាណាចក្រ	២៥ ធ្នូ ១០០០[៤]
- បដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៨៤៨	១៥ មីនា ១៨៤៨
- ចក្រភពអូទ្រីស-ហុងគ្រី	៣០ មីនា ១៨៦៧
- សន្ធិសញ្ញាទ្រីយ៉ាណុង	៤ មិថុនា ១៩២០
- សាធារណរដ្ឋទីបី	២៣ តុលា ១៩៨៩
- ចូលជាសមាជិកនៃសហភាពអឺរ៉ុប	១ ឧសភា ២០០៤
- រដ្ឋធម្មនុញ្ញថ្មី	១ មករា ២០១២
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប	៩៣,០៣០ គ.ម២   (ទី១០៨)
- ផ្ទៃទឹក (%)	៣.៧[៥]
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១)	៩,៧៣០,០០០[៦] (ទី៩១)
- ដង់ស៊ីតេ	១០៥ នាក់/គ.ម២   (ទី៧៨)
GDP (PPP)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១)
- សរុប	៣៥៩.៩០១ ពាន់លានដុល្លារ[៧] (ទី៥៣)
- ក្នុងម្នាក់	៣៦,៨៤៨ ដុល្លារ[៧] (ទី៤១)
GDP (ចារឹក)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២១)
- សរុប	១៨០.៩៥៩ ពាន់លានដុល្លារ[៨] (ទី៥៣)
- ក្នុងម្នាក់	១៨,៥២៧ ដុល្លារ[៧] (ទី៤៥)
ជីនី (២០២០)	២៨.៣[៩] ទាប
HDI (២០១៩)	០.៨៥៤[១០] ខ្ពស់ណាស់ · ទី៤០
រូបិយវត្ថុ	ហ្វូរី (HUF)
ល្វែងម៉ោង	UTC+១ (CET)
- រដូវក្តៅ (DST)	UTC+២ (CEST)
ទម្រង់កាលបរិច្ឆេទ	ឆ្នាំ/ខែ/ថ្ងៃ – yyyy.mm.dd
ទិសបើកបរ	ស្ដាំ
កូដហៅទូរស័ព្ទ	+៣៦
ដែនកម្រិតខ្ពស់	.hu

នៅសម័យកាលឆ្នាំ ៤៥០ មុនគ.ស ក្នុងស.វ ទី០៩ ប្រទេសហុងគ្រីបានទទួលស្តេចថ្មីឈ្មោះអាភេដ'(Arpad) ដែលជាជីតារបស់ ស្តិបភេន(stephen) នៃប្រទេសហុងគ្រី ព្រមទាំងបានបំពាក់មង្កុតដែលព្រះសង្ឃរាជចំនួន ១០០០ អង្គយកមកពីប្រទេស រ៉ូ​ម (Rome)។ មុនឆ្នាំ ៩៤៦ ប្រទេសហុងគ្រីបានក្លាយជាអាណាចក្រមួយដ៏អស្ចារ្យ ហើយបន្ទាប់មកក៏មានការបែងចែកអរិយធម័ខុសៗ នៅភាគខាងលិចនៃពិភពលោក។ អ្វីដែលនឹកស្មានមិនដល់នោះគឺហុងគ្រីធ្លាប់តែជាប្រទេសដែលមានភាពរីកចំរើនយ៉ាងខ្លាំង តែក្រោយពេលសង្គ្រោមលោកលើកទី១ ប្រទេសនេះត្រូវបាត់បង់ដែនដីអស់៧០% ហើយដង់ស៊ីតេប្រជាជនត្រូវបាត់បង់មួយភាគបីនៃចំនួនប្រជាជនសរុប ហើយនេះគឺជាការខូចខាត់ដ៏ធំបំផុតនៃប្រទេសហ៊ុងគ្រី ក្រោមការត្រួតពិនិត្យរបស់អង្គការ Treaty of trianon ។ នៅឆ្នាំ ១៩៤៧-១៩៨៩ ស្តេចនៃប្រទេសហ៊ុងគ្រីបានសំរេចចូលបក្ស កំមុយនីស(Communist) ក្នុងអំឡុងពេលដែលប្រទេសនេះមានការលូតលាស់សុះសាយឡើងវិញ ប៉ុន្តែក៏មានការប្រុសប្រយ័ត្នចំពោះពួករាវ៉ូលូស៊ិនក្នុងឆ្នាំ​១៩៥៦ ហើយសំខាន់បំផុតនោះគឺការបិទច្រកព្រំដែនរវាងប្រទេសហ៊ុងគ្រីនិងប្រទេស អូស្តារ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៨៩​ មករដ្ឋភិបាលគឺជាសាធារណះរដ្ឋសភា។ បច្ចុប្បន្ននេះហ៊ុងគ្រីគឺជាប្រទេសមួយដែលមានសេដ្ឋកិច្ចលូតលាស់ខ្ពស់បំផុត ហើយក៏ជាប្រទេសមួយដែលពិភពលោកចាប់អារម្មណ៏ផងដែរ។

ហុងគ្រីគឺជាសមាជិកនៃសហភាពអឺរ៉ុប ណាតូ អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក ធនាគារពិភពលោក និងក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុបជាដើម។

និរុត្តិសាស្ត្រ

អត្ថបទដើម: ឈ្មោះហុងគ្រី

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

អត្ថបទដើម: ប្រវត្តិសាស្ត្រហុងគ្រី

មុនឆ្នាំ ៨៩៥

ប្រទេសហ៊ុងគ្រីនៅស.វទី១០

មុនគ.សទី៩ ចុងស.វទី ៤ ផាណូនា (Panonia) គឺជាខេត្តបុរាណចាស់ហើយជាផ្នែកមួយនៃតំបន់ រ៉ូម៉ានអេមភៀរ (Roman Empire) ក្នុងតំបន់ដ៏តូចនៃប្រទេស ហ៊ុងគ្រី។ តំណាក់កាលចុងក្រោយបង្អស់នៃតំបន់ រ៉ូម៉ានអេមភៀរ​ នេះក៏បានក្លាយជាមជ្ឈមណ្ឌលទីក្រុងដ៏អស្ចារ្យ ដែលមានផ្លូវក្រាលកៅស៊ូយ៉ាងស្រស់ស្អាត ហើយគ្រប់វិស័យទាំងអស់នៃតំបន់នោះមានការរីកចំរើនជាខ្លាំង។ ការមកដល់ដំបូងបំផុតនៃពួក ហ៊ួនដែល បានសាងអំនាចនៅតំបន់នេះក្រោមច្បាប់ អ័រថលា ។ អ័រថលា គឺជាច្បាប់ដ៏ចាស់បុរាណមួយនៃជនជាហ៊ុងគ្រី។ ទោះបីយ៉ាងណាក៏ដោយច្បាប់នេះក៏ត្រូវបានគេផ្តួលរំលំដោយអ្នកមានចំនេះដឹងជាច្រើននាក់។ បន្ទាប់ ពីការប្តឹងមកច្បាប់នោះក៏បានសាបសូន្យបន្តិចម្តងៗ។

នៅក្នុងឆ្នាំ ៥៦០ អាវ៉ាស បានស្ថាបនារដ្ឋមួយដែលមានឈ្មោះថា អាវ៉ា ខាហ្គាណេត សំរាប់ការពារជាតិមាតុភូមិ ព្រមទាំងមានក្រុមទាហានចំាការពារពួកប្រទេសដែលមានបំណងចង់រុករានចូលមក​ដណ្តើមទឹកដីរបស់ខ្លួនទៀតផង។ អាវ៉ា បានទទួលជោគជ័យជាច្រើនលើកច្រើនសារមិនថាសង្គ្រោមក្នុងស្រុកនិងសង្គ្រោមក្រៅស្រុក។ ជាចុងក្រោយបន្ទាប់ពីអាវ៉ាមានអាយុ ២៥០ ឆ្នាំ ពួកនេះក៏បានច្បាំង យកតំបន់មួយដែលមានឈ្មោះថា ហ្រាក់ស៏ ដែលមានស្តេចឈ្មោះឆារឡេម៉ាក ដែលស្ថិតនៅភាគខាងលិចនៃតំបន់ប៉ូហ្គារ៉េន និងភាគខាងកើតនៃតំបន់គ្រួម ។ សូមបញ្ជាក់ថាមិនមែនមានតែតំបន់ ពីរនេះទេដែលរដ្ឋនេះដណ្តើមបាន ព្រោះនៅស.វទី ៩ ដែនដីនេះមានសភាពតូចចង្អៀតហើយចំនួនប្រជាជនមានកំរិតទាបបំផុត និងប្រជាជនភាគច្រើនជាកញ្ជះ។

ស្តេច អាណួវ ត្រូវបានគេតែងតាំងកាន់កំលាំងកងទ័ពជំនួស ស្វាតួបភ្លួស នៅទិសបូពា៏នៃតំបន់ ដាណួប។ នៅក្នុងឆ្នាំ ៨៩៤ ខណះពេលដែល សឺមើអន វាយប្រហារទៅលើប៉េសាន់ធីន អ៊ីមផាយ ស្វាតួបភ្លួស បានឈ្លោះជាមួយ ស្តេច អាណួវ ដោយបានលុកលុយនៅតំបន់ ផាន់ណូនរ ។ ប៉ុន្តែស្តេច អាណួវ ក៏មានជំនួយពីពួកហ៊ុងគ្រី ដែលបានជួយយកតំបន់ ប៉ូហ្គារ៉េន និង តំបន់ម៉ូរ៉ាវ៉ាន់ ពីក្រោយផងដែរ។

ភូមិសាស្ត្រ

អត្ថបទដើម: ភូមិសាស្ត្រហុងគ្រី

រដ្ឋាភិបាល និងនយោបាយ

អត្ថបទដើម: នយោបាយនៅហុងគ្រី

សេដ្ឋកិច្ច

អត្ថបទដើម: សេដ្ឋកិច្ចហុងគ្រី

ប្រជាសាស្ត្រ

អត្ថបទដើម: ប្រជាសាស្ត្រហុងគ្រី

វប្បធម៌

អត្ថបទដើម: វប្បធម៌ហុងគ្រី

កំណត់សម្គាល់

1. នៅក្នុងប្រទេសហុងគ្រី ប្រជាជនទូទៅអាចប្រកាសអត្តសញ្ញាណជាតិសាសន៍ច្រើនជាមួយបាន ដូច្នេះហើយបានជាផលបូកខាងលើមានចំនួនលើសពី ១០០%។