ស៊ឹម វ៉ា

ស៊ឹម វ៉ា ( ថ្ងៃទី២ ខែកុម្ភៈឆ្នាំ១៩០៦ – ១២ តុលា ១៩៨៩) គឺជាអ្នកនយោបាយខ្មែរ លោក​បាន​កាន់​តំណែង​ជានាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាកម្ពុជា ​ពី​ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​១៩៥៧ ដល់​ខែ​មករា ឆ្នាំ​១៩៥៨ និង​ពី​ខែ​មេសា ដល់​ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​១៩៥៨។ រួមគ្នាជាមួយលោក ឈាន វ៉ាម និង អៀវ កើស លោកបានសហស្ថាបនិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ នៅខែមេសា ឆ្នាំ១៩៤៦។ ក្នុងនាមជាអ្នកជាតិនិយម ^[១] លោកវ៉ា បានប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងមកលើប្រទេសកម្ពុជា ហើយបានដឹកនាំចលនាប្រឆាំងជាមួយនឹងអ្នកជាតិនិយមផ្សេងទៀត។ លោក​ជា​ឯកអគ្គរាជទូត​កម្ពុជា​ប្រចាំប្រទេស​ជប៉ុន ​ក្នុង​ទសវត្សរ៍​ឆ្នាំ​១៩៧០។

^[២]

សុឹម វ៉ា
នាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា
ក្នុងការិយាល័យ ២៤ មេសា ១៩៥៨ – ១០ កក្កដា ១៩៥៨
ព្រះមហាក្សត្រ	នរោត្តម សុរាម្រិត
មុន	ប៉ែន នុត
បន្ទាប់	នរោត្តម សីហនុ
ក្នុងការិយាល័យ ២៦ កក្កដា ១៩៥៧ – ១១ មករា ១៩៥៨
ព្រះមហាក្សត្រ	នរោត្តម សុរាម្រិត
មុន	នរោត្តម សីហនុ
បន្ទាប់	ឯក យីអ៊ុន
ព័ត៌មានលម្អិតផ្ទាល់ខ្លួន
កើត	៣ កុម្ភៈ ១៩០៦ កំពង់ចាម, កម្ពុជា, បារាំងឥណ្ឌូចិន
ស្លាប់	១២ តុលា ១៩៨៩ (អាយុ ៨៣ឆ្នាំ)[៣] ប៉ារីស, បារាំង
គណបក្ស​នយោបាយ	ប្រជាធិបតេយ្យ
ពន្ធភាព	ម៉ា ប្រកុប (m. ១៩៦២; div.) យ៉ូកូ កាវ៉ាដា[៤]

ផ្ទៃខាងក្នុង

លោក ស៊ឹម វ៉ា កើត​នៅ​ឆ្នាំ​១៩០៦ នៅ​ស្រុក​កំពង់​ចាម (ខេត្ត​ត្បូងឃ្មុំបច្ចុប្បន្ន) ក្នុង​គ្រួសារ​កសិករ។ គាត់​ជា​អ្នកជាតិ​និយមខ្មែរ​ដំបូង​គេ​ម្នាក់។ លោកបានសហស្ថាបនិកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យនៅក្នុងឆ្នាំ ១៩៤៦ រួមជាមួយអ្នកជាតិនិយម ឈាន វ៉ាម និង អៀវ កើស ក្នុងគោលបំណងដឹកនាំចលនាប្រជាធិបតេយ្យប្រឆាំងនឹងអាណាព្យាបាលបារាំង។ លោក​ក៏​បាន​សហការ​បង្កើត​កាសែត​ដំបូង​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៣៩ រួម​ជាមួយ​នឹង​លោក ប៉ាច ឈឿន និង​លោក សឺង ង៉ុកថាញ់ ដែល​គេ​ស្គាល់​ថា​ជា «នគរវត្ត»។ ^{[៣] [៤]}

នៅខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៤៧ លោកវ៉ា ត្រូវបានចាប់ខ្លួនរួមជាមួយអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ១៦ នាក់ផ្សេងទៀតដោយអាជ្ញាធរបារាំងចំពោះការចោទប្រកាន់ថាជាសមាជិកនៃក្រុមគាំទ្រជប៉ុនដែលប្រឆាំងនឹងការគ្រប់គ្រងរបស់បារាំងនៅកម្ពុជា។ ^[៤] គាត់ត្រូវបានបញ្ជូនទៅព្រៃនគរ រយៈពេលប្រាំបួនខែចាប់ពីខែមីនាដល់ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ១៩៤៧ ហើយទីបំផុតទៅខេត្តកំពង់ចាមរហូតដល់គាត់ត្រូវបានដោះលែងនៅឆ្នាំ១៩៤៨ ។ គាត់បានក្លាយជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅឆ្នាំ១៩៥៧ ហើយបានបម្រើការតិចជាងមួយឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៥៨ ដោយសារតែបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច។ ^{[៣] [៤]}

នៅឆ្នាំ 1962 គាត់បានរៀបការជាមួយម៉ា ប្រកុប ហើយបង្កើតបានកូនប្រុសមួយកូនស្រី។ ប្តីប្រពន្ធនេះបានលែងលះគ្នាជាផ្លូវការប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមក។ ក្រោយមកគាត់បានធ្វើជាបេសកជនកម្ពុជាប្រចាំ ប្រទេសជប៉ុន ក្នុងរដ្ឋាភិបាលលន់នល់ ហើយបានរៀបការជាមួយស្ត្រីជនជាតិជប៉ុននៅទីនោះឈ្មោះ យូកូ កាវ៉ាដា។ ^[៤] លោកវ៉ា ត្រូវ​បាន​គេ​ជឿ​ថា​មាន​ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​រដ្ឋប្រហារ​ទម្លាក់ ​សម្តេច​នរោត្តម សីហនុ ។ ^[៥] លោក​បាន​ជ្រក​កោន​នៅទីក្រុង​ប៉ារីស ​ក្នុងរបប​ខ្មែរ​ក្រហម ​គ្រប់គ្រង​ប្រទេស​កម្ពុជា​រហូត​ដល់​ទទួល​មរណភាព​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ១២ ខែ​តុលា ឆ្នាំ ១៩៨៩ ក្នុង​ជន្មាយុ ៨៣ ឆ្នាំ។