អាល់បានី

ប្រទេសអាល់បានី (ភាសាអាល់បានី៖ Shqipëri ឬ Shqipëria) ដោយមានឈ្មោះជាផ្លូវការ សាធារណរដ្ឋអាល់បានី (ភាសាអាល់បានី៖ Republika e Shqipërisë) គឺជាប្រទេសមួយស្ថិតនៅតំបន់អឺរ៉ុប​អាគ្នេយ៍។ ប្រទេសនេះមានព្រំប្រទល់ជាប់ជាមួយប្រទេសក្រិកនៅភាគខាងត្បូង ​ម៉ុងតេណេគ្រោនៅភាគពាយព្យ កូសូវ៉ូនៅប៉ែកឦសាន្ត និងម៉ាសេដ្វានខាងជើងនៅប៉ែកខាងកើត។ ទីរ៉ាណាគឺជារដ្ឋធានី និងជាទីក្រុងធំបំផុតនៅក្នុងប្រទេស។

សាធារណរដ្ឋអាល់បានី

Republika e Shqipërisë (ភាសាអាល់បានី)
ទង់ជាតិ វរលញ្ឆករ
បាវចនា Ti Shqipëri, më jep nder, më jep emrin Shqipëtar "អាល់បានី អ្នកបានផ្តល់កិត្តិយសឱ្យខ្ញុំ អ្នកបានផ្តល់ខ្ញុំនូវឈ្មោះអាល់បានី"
ភ្លេងជាតិ Himni i Flamurit "ចម្រៀងគោរពទង់ជាតិ"
ទីតាំងប្រទេសអាល់បានី (ក្រហម) នៅលើភូគោល
រដ្ឋធានី និង ទីក្រុងធំបំផុត	ទីរ៉ាណា 41°19′N 19°49′E
ភាសាផ្លូវការ	ភាសាអាល់បានី
ភាសាភាគតិចដែលទទួលស្គាល់	ក្រិក • អារូម៉ានី • ម៉ាសេដ្វាន
សាសនា (ឆ្នាំ ២០២០)[១]	៥៩% ឥស្លាមសាសនា ១៧% គ្រិស្តសាសនា ៩% គ្មានជំនឿសាសនា ១៥% មិនប្រកាសបញ្ជាក់
រដ្ឋាភិបាល	សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យសភាឯកភូត
- ប្រធានាធិបតី	អ៊ីលៀរ មេតា
- នាយករដ្ឋមន្ត្រី	អេឌី រ៉ាម៉ា
- ប្រធានសភា	លីនឌីតា នីកុលឡា
នីតិបញ្ញត្តិ	គូវិនឌី
និម្មិតកម្ម
- ក្សត្របុរីអារបាណុន	១១៩០
- ព្រះរាជាណាចក្រអាល់បានី	កុម្ភៈ ១២៧២
- ក្សត្របុរីទីពីរ	១៣៦៨
- សម្ព័ន្ធឡេហ្សា	២ មីនា ១៤៤៤
- ក្សត្របុរីមែរឌីតា	១៥១៥
- ប្រកាសឯករាជ្យចេញពីចក្រភពអូតូម៉ង់	២៨ វិច្ឆិកា ១៩១២
- ក្សត្របុរីអាល់បានី	២២ មករា ១៩១៩
- សាធារណរដ្ឋទីមួយ	១៣ មករា ១៩២៥
- ព្រះរាជាណាចក្រអាល់បានី	១ កញ្ញា ១៩២៨
- សាធារណរដ្ឋទីពីរ	១១ មករា ១៩៤៦
- សាធារណរដ្ឋទីបី	១៨ ធ្នូ ១៩៧៦
- សាធារណរដ្ឋទីបួន	២៩ មេសា ១៩៩១
- រដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ន	២៨ វិច្ឆិកា ១៩៩៨
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប	២៨,៧៤៨ គ.ម២   (ទី១៤០)
- ផ្ទៃទឹក (%)	៤.៧
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២០)	២,៨៤៥,៩៥៥[២]
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០១១)	២,៨២១,៩៧៧[៣]
- ដង់ស៊ីតេ	៩៨ នាក់/គ.ម២   (ទី៦៣)
GDP (PPP)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២០)
- សរុប	៤២.៥៩៤ ពាន់លានដុល្លារ[៤]
- ក្នុងម្នាក់	១៤,៨៦៦ ដុល្លារ[៤]
GDP (ចារឹក)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២០)
- សរុប	១៦.៧៥៣ ពាន់លានដុល្លារ[៤]
- ក្នុងម្នាក់	៥,៨៤៧ ដុល្លារ[៤]
ជីនី (២០១៩)	៣៤.៣[៥] មធ្យម
HDI (២០១៩)	០.៧៩៥[៦] ខ្ពស់ · ទី៦៩
រូបិយវត្ថុ	លិក (ALL)
ល្វែងម៉ោង	UTC+១ (CET)
- រដូវក្តៅ (DST)	UTC+២ (CEST)
ទម្រង់កាលបរិច្ឆេទ	ថ្ងៃ/ខែ/ឆ្នាំ – dd.mm.yyyy
ទិសបើកបរ	ស្ដាំ
កូដហៅទូរស័ព្ទ	+៣៥៥
កូដ ISO 3166	AL
ដែនកម្រិតខ្ពស់	.al

ប្រទេសអាល់បានី ក៏ជាសមាជិក អង្គការសហប្រជាជាតិ ណាតូ(អង្គការការពារសន្តិសុខ និង​ សហប្រតិបត្តិការសហគមអឺរ៉ុប អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក អង្គការសន្និសិទ្ធិនៃសាសនាអ៊ីស្លាម ហើយក៏ជាផ្នែកមួយរបស់សមាជិកស្ថាបនានៃសមុទ្រម៉េឌីទែរ៉ាណេផងដែល​​ ។ ប្រទេសនេះក៏ធ្លាប់ជាបេក្ខជន ដ៏មានសក្កានុពលក្នុងការចូលរួម ជាមួយសហគមអឺរ៉ុបចាប់តាំងពី ខែមករា ឆ្នាំ២០០៣ ហើយក៏បានដាក់ពាក្យជាផ្លូវការមួយ ដើម្បីធ្វើជាសមាជិករបស់សហភាពអឺរ៉ុប(EU) នៅថ្ងៃទី២៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០០៩ ។ ប្រទេសអាល់បានី គឺជាប្រទេសមួយដែលកាន់លទ្ធិប្រជាធិប្បតេយ្យ អាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។​ ប្រទេសនេះមានរដ្ឋធានីថាទីរ៉ាណា ដែលមានប្រជាជនរស់នៅប្រមាណជាជាង៧២៧ ០០០នាក់ ក្នុងចំនោមប្រជាជន៣.៦លាននាក់ ហើយវាក៏ជាកន្លែងហិរញ្ញវត្ថុដ៏សំខាន់ក្នុងប្រទេសផងដែល។

និរុត្តិសាស្រ្ត

ប្រទេសអាល់បានី គឺជាឈ្មោះនៅក្នុងភាសាឡាតាំង ដែលគេហៅថា ស្គ្វីប៉េរ៉ី(Shqipëri) ហៅដោយអ្នកស្រុកដើមនៅទីនោះ ។ នៅក្នុងភាសាក្រិច ប្រទេសនេះមានឈ្មោះថា អាល់បានី(Greek: Αλβανία) ក្រោយមកក៏បានប្តូរទៅជាអាល់បានីតៀ(Albanitia) ។

ទីវាលស្រែនៅអាល់បានី

ប្រទេសអាល់បានីមានឆ្នេរសមុទ្រមួយជាប់ សមុទ្រអាឌ្រីយ៉ាទិក ប៉ែកខាងលិច និង សមុទ្រអ៊ីអូនីអាន់ ប៉ែកខាងពាយ័ព្យ។ វាមានចំងាយខ្លីជាង ៧២ គីឡូម៉ែត្រ ពីប្រទេសអ៊ីតាលី តាមច្រកអូត្រានតូ ដែលភ្ជាប់រវាងសមុទ្រអាឌ្រីយ៉ាទិក និងសមុទ្រអ៊ីអូនីអាន់ ។

ឈ្មោះផ្លូវការជាភាសាអាល់បានីគឺ Republika e Shqipërise ។ ឈ្មោះហៅទូទៅគឺ Shqipërise

ភាសា	ឈ្មោះជាផ្លួវការ	ឈ្មោះហៅទូទៅ
ភាសាអាល់បានី	Republika e Shqipërise	Shqipërise
ភាសាខ្មែរ	សាធារណរដ្ឋអាល់បានី	អាល់បានី
ភាសាអង់គ្លេស	Republic of Albania	Albania

ជាភាសាអាល់បានី Shqipërise (ភាសាខ្មែរ:អាល់បានី) មានន័យថា ប្រទេសឥន្រ្ទី។ នៅប្រទេសអាល់បានី មានរឿងព្រេងដែលនិទានថា​ប្រជាជនអាល់បានី​ជាកូនចៅជំនាន់ក្រោយ​នៃពពួក​សត្វឥន្រ្ទី។