gur

From Wiktionary, the free dictionary

Remove ads
 Binêre herwiha: gurr, gûr, û gür

Kurmancî

Bilêvkirin

Zêdetir agahî Tewandina, Zayenda nêr a binavkirî ...
Gotareke li ser gur di Wîkîpediya kurmancî de heye.

gur axlebî nêr

  1. (guhandar) Heywanek e dişibe seyan anku kûçikan lê kûvî ye (bi taybetî êrişî sewalan dike û ji wan dixwe).
  2. (mecazî) Kesa/ê dixwaze ziyanê bigihîne kesek din.
    • Hevrê û rêberê min ê evîn û evîndariyê Ovidius li derekî jî weha gotibû; "Meriv gurên hev in..." Di wan rojên tarî yên nêçîra Ruhistîn de, ez gelek caran li vê gotinê fikirîm. Meriv, bi rastî, gurên hev bûn, mîna guran diketin gewriya hev û cîh li hev dikirin gola xwînê. Hê hingî, ez li Pera'yê, cîhê gurên mezin difikirîm. Hem ji bo qesta felekê hem ji bo fahmkirina çerxa dinê û şerê guran. — ()
  3. (mecazî) Kesên fêde, camêr, yên ku xwe bi rê ve dibin.
    • Min dî bi wext ew nêk bi xet îro li text fexfûr-i bû
      Fexfûrsur e sîmadur e heybetpur e pir dil gur e
      Ew hate miş min çûne hiş dil min di 'iş -qê fûr-i bû       — ()

Bi alfabeyên din

Herwiha

Pîrepend

  • ku ti ne gur bî wê gur te bixwe
  • ma gurê kuderê nêwiye
  • ma te gur kuştiye ma min nehilîştiye
  • te gur kuştiyê min nîştiyê

Biwêj

Têkildar

Bide ber

Etîmolojî

Ji proto-îranî (“gur”), ji proto-hindûîranî (“gur”), ji proto-hindûewropî (“gur”). Hevreha soranî () û (), kurdiya başûrî , lekî gurg, farisî (), tacikî гург (gurg), belûçî (), partî 𐫃𐫇𐫡𐫃‎ (gurg), pehlewî 𐭢𐭥𐭫𐭢‎ / 𐬔𐬎𐬭𐬔‎ (gurg), tatî wurg, hewramî werg, sogdî ܘܝܪܩ‎ (wyrg), mazenderanî (), zazakî verg, gîlekî (), hexamenişî 𐎺𐎼𐎣 (varka, /verke/), avestayî 𐬬𐬆𐬵𐬭𐬐𐬀‎ (vəhrka, /vihrke/), sanskrîtî वृक (vṛ́ka), hindî वृक (vŕk), bulgarî вълк (vǎlk), rûsî волк (volk), çekî/slovakî vlk, polonî wilk, lîtwanî vil̃kas, latviyayî vìlks, hîtîtî 𒉿𒀠𒆪𒉿𒀸 (wa-al-ku-wa-aš: tiştê xirab), inglîziya kevn wulf, inglîziya niha û holandî wolf, almanî Wolf, danmarkî/norwecî/swêdî ulv û herwiha bi metatezê yûnanî λύκος (lýkos) û latînî lupus.

Forma bi G li dawiyê (gurg) di kurmanciya rojhilatî de hatiye parastin lê di kurmanciya navendî û kurmanciya rojavayî de G jê ketiye û bûye gur.

Tevî nêzîkiya dengî jî li gel hevwateya xwe ya tirkî kurt, ji aliyê etîmolojî ve ew ne ji eynî rehî ne û kurt ya tirkî jî hevrehê xwe di zimanên din yên tirkîkî de hene û ne ji zimanekî îranî hatiye wergirtin, bo nimûne: azerî qurd, qazaxî құрт (qurt), oyxurî () (qurt)...

Çavkanî:
  • (2003): , Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, .
  • (1893): [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg
  • , , , 1966
  • , Ferhenga etîmolojî ya zimanê kurdî [""], Moskova, 2001-2010
  • Turner, Ralph Lilley (1969–1985): A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press.
  • Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots, Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2an
  • .
  • The Tower of Babel - An Etymological Database Project [Birca Babilê - Projeyeke Danegeha Etîmolojî] (bi îngilîzî û rusî): http://starling.rinet.ru/

Jê

  • Canis lupus

Bi zaravayên din

Werger

  • Abazayî: ()
  • Abenakî:
  • Abxazî: (), ()
  • Adîgeyî: ()
  • Afrîkansî:  → 
  • Aghwanî: ()
  • Akadî:  n ()
  • Albanî:  →  n
  • Alêwîtî:
  • Algonquinî: ,
  • Almanî:  →  n,  n
  • Altayiya başûrî: ()
  • Amharî: ()
  • Andî: ()
  • Apaçiya deştan:
  • Apaçiya rojava: , , ,
  • Aramî:
    Siryaniya klasîk:  n (),  m ()
    Aramiya babîlonî ya cihûyî:  n ()
  • Aromanî:  n
  • Astûrî:  →  n
  • Atîkamekwî:
  • Avarî: ()
  • Aynuyî: (), ()
  • Azerî:  → ,  → 
  • Baltî: ()
  • Baskî:  → 
  • Başkîrî: ()
  • Batsbî: ()
  • Bayerî:
  • Belarusî:  →  n (),  m (),  m ()
  • Belûçî: ()
  • Bengalî:  →  ()
  • Blakfotî:
  • Bretonî:  →  n
  • Bulgarî:  →  n ()
  • Burmayî:  →  ()
  • Buryatî: ()
  • Çakmayî: ()
  • Çamiya rojhilatî: (), ()
  • Çaxatayî: ()
  • Çeçenî: ()
  • Çekî:  →  n
  • Çerokî: ()
  • Çeyenî:
  • Çînî:
    Kantonî: ()
    Dunganî: (), (), ()
    Hakkayî: ()
    Mandarînî:  →  ()
    Min dongî: ()
    Minnanî:  →  ()
    Wuyî:
  • Çukçî: (), ()
  • Çuvaşî: ()
  • Danmarkî:  →  g
  • Dogrîbî:
  • Dolganî: ()
  • Elfdalî:  n
  • Emilî:  n
  • Endonezyayî:  → 
  • Erebî:  →  n ()
    Erebiya misrî:  n ()
    Erebiya kendavî: ()
    Erebiya hîcazî:  n ()
    Erebiya fasî:  n ()
  • Ermenî:  →  ()
    Ermeniya kevn: ()
  • Erzayî: ()
  • Esperantoyî:  → 
  • Estonî:  → ,  → 
  • Evenkî: ()
  • Eweyî:
  • Farisî:  →  ()
  • Ferî:  n
  • Fînî:  → ,  → ,
  • Frankoprovansî:  n,  n
  • Fransî:  →  n
  • Friyolî:  n,  n
  • Frîsiya bakur: ,  n
  • Frîsiya saterlandî:  n
  • Frîsî:  g
  • Gabrielino-fernandeñoyî:
  • Gaelîka skotî:  n,  n
  • Galîsî:  →  n
  • Gaulisî:
  • Gîlekî: ()
  • Gondiyî: ()
  • Gotî:  n ()
  • Gujaratî: ()
  • Gurcî: ()
  • Guwaranî:
  • Haidayî:
  • Haîtî:
  • Hawayî:
  • Hindî:  →  n (),  →  n (),  →  n ()
  • Holendî:  →  n
  • Holîkaçukî:
  • Hopîyî:
  • Hunsrikî:  n
  • Îbranî:  n ()
  • Îdoyî:  → 
  • Îngilîziya kevn:  n
  • Îngilîzî:  → 
  • Îngriyî:
  • Îngûşî: ()
  • Înterlîngua:  → 
  • Înuîtî:  →  ()
  • Înupîakî:
  • Îrlendî:  n,  n,  n,  n
    Îrlendiya navîn: , ,
    Îrlendiya kevn: , , ,  n
  • Îstro-romanyayî:  n
  • Îtalî:  →  n
  • Îtelmenî:
  • Îzlendî:  →  n
  • Japonî:  →  (),  →  (), ()
  • Javayî:  → 
  • Kabardî: ()
  • Kakî aeyî:
  • Kalalîsûtî:  → 
  • Kalaşayî:
  • Kalmîkî: ()
  • Kannadayî:  →  ()
  • Karaçay-balkarî: ()
  • Karakalpakî: ,
  • Karelî:
  • Kaşûbî:  n
  • Katalanî:  →  n
  • Keçwayî:
  • Keşmîrî:  →  ()
  • Ketî: ()
  • Khvarşiyî: ()
  • Kirgizî:  →  (), ()
  • Kîngalî: ()
  • Komî-zîriyî: ()
  • Koreyî:  →  (),  →  ()
  • Kornî:  n
  • Korsîkayî:  →  n
  • Koryakî: ()
  • Krî:
  • Kumikî: ()
  • Ladînî:  m
  • Lakî: ()
  • Lakotayî:
  • Latgalî:
  • Latînî:  →  n
  • Latviyayî:  →  n
  • Lenape:
    Unamî:
  • Lawsî:  →  (),  →  (), ()
  • Lezgînî: ()
  • Livvî:
  • Lîgûrî:  n
  • Lîtwanî:  →  n
  • Lolopoyî:
  • Lombardî:
  • Luksembûrgî:  →  n
  • Mòçenoyî:  n
  • Makedonî:  n ()
  • Malagasî:  → 
  • Malay:
    Malezî: ,
    Rûmî:  → ,
  • Malayalamî:  →  ()
  • Maltayî:  n,  n
  • Mançûyî:
  • Manksî:  n,  n
  • Maorî:  → ,
  • Maratî:  n (),  n ()
  • Marî:
    Mariya rojhilatî: ()
    Mariya rojavayî: ()
  • Mazenderanî: ()
  • Mbya guaraniyî:
  • Mecarî:  → 
  • Megrelî: ()
  • Mingoyî:
  • Mîkmakî:  zindî,  zindî,  zindî
  • Mîrandî:  n
  • Mokşayî: ()
  • Mongolî:  →  ()
  • Montagnaîsî:
  • Muongî:
  • Nahwatlî:  → 
  • Nanayî: ()
  • Navajoyî:
  • Naxî: ,
  • Nedersaksî:  →  n
  • Nenetsiya tundra: (), ()
  • Nepalî: ()
  • Nganasanî:
  • Nîvxî: ()
  • Nogayî: ()
  • Nootkayî:
  • Norsiya kevn:  n
  • Norwecî:
    Norweciya bokmålî:  →  n,  n,  n
    Norweciya nînorskî:  →  n,  n,  n
  • Ojibweyî:
  • Oksîtanî:  →  n
  • Oromoyî:
  • Oroqenî:
  • Osetî: ()
  • Oygurî: (),  →  (), (), ()
  • Ozbekî:  → ,  → 
  • Pawnî:
  • Peştûyî:  →  n (),  →  n ()
  • Piedmontîsî:  n
  • Plodîşî:  n
  • Polabî:  n
  • Polonî:  →  m zindî,  →  m zindî,  →  m
  • Portugalî:  →  n
  • Punjabi:
    Gurmuxî:  →  n ()
    Şahmuxî:  n ()
  • Qazaxî: (), ()
  • Qiptî: ()
  • Romancî:  n,  n
  • Romanî:  n
  • Romanyayî:  →  n
  • Rusî:  →  n (),  m ()
  • Rusînî:  n ()
  • Sabineyî:
  • Salarî:
  • Samiya bakurî:
  • Samiya kildînî: (), ()
  • Samiya skoltî:
  • Samogîtî:  n
  • Sanskrîtî:  →  n (),  →  n ()
  • Sêriyî: ,
  • Sicîlî:  →  n
  • Sierra mîwokiya navendî:
  • Sirboxirwatî:
    Kirîlî:  n
    Latînî:  →  n
  • Skotî:
  • Slaviya kevn:
    Kirîlî:  n (),  m ()
    Glagolîtîk:  n ()
  • Slaviya rojavayî ya kevn:  n ()
  • Slovakî:  →  n
  • Slovenî:  →  n
  • Somalî:
  • Sorbî:
    Sorbiya jêrîn:  n
    Sorbiya jorîn:  n
  • Sonxayî:
  • Spanî:  →  n
  • Sûmerî: ()
  • Svanî: ()
  • Swahîlî:  sinif c9/c10
  • Swêdî:  →  g,  →  g
  • Şerpayî: ()
  • Şîngazîcayî:
  • Şorî: ()
  • T'enî:
  • Tabasaranî: ()
  • Tacikî:  →  ()
  • Tagalogî:  → 
  • Tahltanî:
  • Tamîlî:  →  ()
  • Taosî:
  • Tarifitî:  n
  • Tayî:  → ,
  • Telûgûyî:  →  ()
  • Temazîxtiya atlasa navendî: ()
  • Teteriya krîmî:
  • Teterî:  →  ()
  • Tigrînî: ()
  • Tirkî:  → ,  → 
  • Tirkmenî:  → , ,  → 
  • Tîbetî: (), ()
  • Tlingitî:
  • Tokpisinî:
  • Toxarî B:
  • Tuvanî: ()
  • Udî: ()
  • Udmurtî: ()
  • Urak lawoi': ()
  • Urdûyî:  n ()
  • Ûkraynî:  n (),  m (),  m ()
  • Ûrûmî:
  • Venîsî:  n,  n
  • Vepsî:
  • Viyetnamî:  → ,  → 
  • Volapûkî:  → ,
  • Voroyî:
  • Votî:
  • Walonî:  →  n
  • Weylsî:  →  n
  • Wîlamowî:  n
  • Wînnebagoyî:
  • Xakasî: ()
  • Ximêrî:  →  ()
  • Xîkarîyayî:
  • Yagnobî: ()
  • Yakutî: ()
  • Yidîşî:  n ()
  • Yokutî:
    Yokutiya geliyê başûrî:
  • Yiyiya siçuwayî: (), ()
  • Yupîkiya navendî:
  • Yûnanî:  →  n ()
    Kevn:  n ()
  • Zhuangî:
  • Zuluyî:  sinif c9/c10
  • Zuniyî:
Zêdetir agahî Tewandina, Zayenda mê ya binavkirî ...

gur m

  1. (bijîşkî) xur, nexweşiyek e ku mirov û heywanan dixurîne

Werger

gur m

  1. girê, girêk, girêdan (bi taybetî ji terikên daran yan jî bi qor û qamîşî)

Jê

Werger

Rengdêr

Zêdetir agahî Pozîtîv, Komparatîv ...

gur, r-ya req

  1. xurt, bihêz, qewî, geş.
    • Xwînbarî dikir bi herdu çavan
      Seyla cegerê wesa li gur hat
      Goya ko bi ser Erez ve gur hat       — ()
    • ...agirê gur... — ()

Herwiha

Etîmolojî

Hevreh bi soranî (, “têhn; hêz”), sanskrîtî (), ji *gurn, proto-îranî , proto-hindûîranî , proto-hindûewropî (“germ, kel”), hevreh bi germ û kel. Guherra ramanê a mecazî ji têhn, germî va di zimanên din da jî peyda ye. Bêtêkilî tirkî û .

Ramanên din ên wek "dengê brûskan" onomatopoetîk in.

Jê

Werger

Remove ads

Albanî

  1. kevir

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads