ji

 Binêre herwiha: jî

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): //
• Deng (Êlih)^ⓘ
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: ji

Pêşdaçek

ji

1. daçekek e bo diyarkirina guherrîna yan guherrandina cihê tiştekê/î yan kesekê/î.

   Ji Kurdistanê çû Swêdê.

   Ji malê hat ber dikanê.

   Ji avê anî derê.

2. Daçekek e bo diyarkirina guherrîna yan guherrandina demê.

   Ji sala 2000ê ve ez li zankoyê dixwînim.

   Ji havînê ta zivistanê.

   Ji spêdê ta êvarê.

3. Daçekek e bo diyarkirina dûratiyê.

   Kurdistan ji vir dûr e.

4. Daçekek e bo diyarkirina sedemê / sebebê.

   Ji sarmayê ye ku nesax bûye.

5. Daçekek e bo diyarkirina çavkaniyê.

   Ev agahî ne ji wê pirtûkê ne.

6. Daçekek e bo diyarkirina bikaranîna tiştekê/î bo çêkirina tiştek din.

   Ev xanî ji mermer e.

7. Daçekek e bo diyarkirina rêgirtina li kesekê/î yan tiştekê/î yan jî astengdanîna li ber wan.

   Ji agir parastin.

8. bo berhevdan û miqayesekirina tiştan yan kesan:

   Mişk ji fîlan biçûktir in.

   Tu ji wî mezintir î.

   Ew ji hemûyan zîrektir e.

Ji wêjeya klasîk

• Nê ji me sûc û xeta tên û sîtem
  Lê ji te îhsan û xufran û kerem — ()

Herwiha

• -ij
• -iş
• j'
• ş'
• şi

Bi alfabeyên din

• kurdî-krîlî: жь

Nîşeyên karanînê

• Dema ev daçek serbixwe tê bikaranîn (anku ti nomîn nadin pey wê), ew dibe jê:
  jê çûn: ji wê (derê) çûn; ji wî (cihî) çûn; ji wan (deran) çûn
• Dema ev daçek wek gerund bi kar bê, piştî navdêrê daçeka bi ramaneke nêzîk ve tê; ji bîr kirin > bîrvekirin, ji birç mirin > birçvemirin.

Jê

• ji ... de
• ji ... re
• ji ... ve
• ji alî
• ji ber
• ji ber ...
• ji bin
• ji der
• ji hêlê
• ji hindir
• ji jêr
• ji jor
• ji nav
• ji rex
• ji ser
• ji tenişt

Daçekên bingehîn

• bi
• di
• li

Etîmolojî

proto-hindûewropî * eǵʰs, * eǵʰs (ji)

proto-îranî *heç ("li pey, li dûv",) heçeyte "li pey çûn")

avestayî: heç heçeyte "li pey çûn")

farisiya kevn: hec

partî: h'xs

pehlewî: h'c, ez

partî: ej

farisî: ez, zi

belûçî: eç, eş

kurmancî: ji, iş

zazakî: zi, ci

sanskrîtî: sec

rusî: из (iz)

yûnanî: ἐξ (êks)

latînî: ex

lîtwanî: iš, iž

Çavkanî: Cheung p.124, Horn p.18, Watkins p.74, Etymonline

Bi zaravayên din

• Kurmancî: ji
• Kurmancîya Xorasanê: sa/sewa, le, je, da, ra
• Kurdiya başûrî: le, je, de
• Soranî: le ...ewe
• Zazakî: ... ra

Werger

bo diyarkirina derketina ji cihekî yan ji tiştekî

• Afrîkansî:  → 
• Albanî:  → ,  → 
• Almanî:  → ,  → 
• Aramî:

  Îbranî: ()

  Siryanî: ()

• Asamî: ()
• Aynuyî:
• Belarusî: (), ()
• Bengalî:  →  (),  →  ()
• Bextiyarî: (), ()
• Bîkoliya naverast:
• Bulgarî:  →  (),  →  ()
• Burmayî:  →  (),  →  ()
• Çekî:  → ,  → ,  → 
• Çerokî: ()
• Çînî:

  Kantonî:  / (), (), ()

  Mandarînî:  /  →  (),  →  (),  →  (),  /  →  (),  /  →  ()

• Dalmatî:
• Danmarkî:  → 
• Erebî: ()

  Erebiya misrî: ()

  Erebiya hîcazî: ()

• Esperantoyî:  → 
• Farisî:  →  (),  →  ()
• Fînî:  → ,  → 
• Fransî:  → ,  → ,  → 
• Friyolî:
• Frîsî:  → 
• Gaelîka skotî: , , ,
• Galîsî:  → ,  → ,
• Gurcî: (), ()
• Guwaranî:  → 
• Hindî:  →  ()
• Holendî:  → ,  → 
• Îbranî: (), ()
• Îdoyî:  → 
• Îngilîzî:  → 
• Înterlîngua:  → ,  → 
• Îrlendî:
• Îtalî:  → ,  → 
• Îzlendî:  → 
• Japonî:  →  (),  →  ()
• Katalanî:  → ,  → 
• Koreyî: ()
• Kornî:
• Kreyoliya belizeyî:
• Ladînî:
• Latînî:  → ,  → ,  → ,  → 
• Lawsî: ()
• Lîtwanî:  → 
• Mòçenoyî:
• Makedonî: ()
• Malezî:  → ,
• Maltayî:  → 
• Mançûyî: ,
• Mecarî: ,
• Napolîtanî: ,
• Nepalî: ()
• Norwecî:  → 
• Papyamentoyî:
• Polonî:  → ,  → 
• Portugalî:  → 
• Puncabî: ()
• Rapanuyî:
• Romanyayî:  → 
• Rusî:  →  (),  →  (),  →  ()
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: ,

  Latînî: ,  → 

• Sîlhetî: (), ()
• Skotî: ,
• Slovakî:  → ,
• Slovenî:  → ,  → ,  → 
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn:

• Spanî:  → 
• Swêdî:  → ,  → 
• Tayî:  →  ()
• Tigrînî: ()
• Tirkî:  → ,  → ,  → ,  → 
• Tîbetî: ()
• Urdûyî: ()
• Ûkraynî:  →  (),  →  ()
• Venîsî:  → 
• Viyetnamî:  → 
• Weylsî:
• Wutunhuayî:
• Ximêrî:  →  ()
• Yidîşî: ()
• Yûnanî:  →  ()

  Kevn: () ; ()

Ev qismê Wergerê ji malûmatên naveroka vê versiyona madeya a Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

bo berhevdanê

• Albanî:  → ,  → 
• Almanî:  → 
• Astûrî:  → 
• Azerî: ,
• Bashkir: ablative case; dative case + ()
• Baskî:
• Belarusî: (), (), (),  →  ()
• Bengalî:  →  ()
• Bretonî:  → 
• Bulgarî:  →  (), (), (), (), ()
• Burmayî:  →  ()
• Cimbrî:
• Çekî:  → 
• Çînî:

  Mandarînî:  →  ()

• Danmarkî:  → 
• Endonezyayî:  → 
• Erebî: ()

  Erebiya misrî: ()

• Ermenî:  →  ()
• Esperantoyî:  → 
• Estonî:  → 
• Farisî:  →  ()
• Ferî:
• Fînî:  → , partitive case followed by a comparative adjective
• Fransî:  → 
• Gaelîka skotî:
• Galîsî:  → ,
• Gotî: ()
• Gurcî: ()
• Hindî: (),  →  ()
• Holendî:  → 
• Îbranî: (), (), ()
• Îdoyî:  → 
• Îngilîzî:  → 
• Îrlendî:
• Îtalî:  → ,  → 
• Îzlendî:  → ,
• Japonî:  →  ()
• Katalanî:  → 
• Kirgizî:  →  (),  →  ()
• Koreyî:  →  ()
• Kornî: ,
• Latînî:  → ,
• Latviyayî:
• Lawsî: ()
• Lîtwanî:  → 
• Makedonî: ()
• Malezî:
• Mecarî:  → ,  → 
• Nedersaksî:
• Norwecî:  → 
• Ozbekî:  → ,  → ,  → 
• Polonî:  → ,  → 
• Portugalî:  → ,
• Qazaxî: (), ()
• Romanyayî:  → ,  → 
• Rusî:  →  (), (), ()
• Samiya bakurî:
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî:

  Latînî:  → 

• Skotî:
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: (), (), ()

• Slaviya rojavayî ya kevn: (), ()
• Slovakî: ,
• Slovenî:  → 
• Spanî:  → 
• Swahîlî:
• Swêdî:  → 
• Şîngazîcayî:
• Tacikî:  →  ()
• Tagalogî: ,  → 
• Tayî:  →  ()
• Telûgûyî:  →  ()
• Tirkî:  → ,  → ,  → 
• Tirkmenî:
• Tîbetî: ()
• Urdûyî: ()
• Ûkraynî:  →  (),  →  (),  →  (),  →  ()
• Venîsî:  → 
• Viyetnamî:  → 
• Volapûkî:  → 
• Weylsî:
• Ximêrî:  →  ()
• Yidîşî: (), (), (), ()
• Yûnanî:  →  ()

  Kevn: (), ()

Ev qismê Wergerê ji malûmatên naveroka vê versiyona madeya a Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Hoker

ji

1. Guhartoyeke jî (「herwiha, hem」).