di

 Binêre herwiha: di-, dî, û dı

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): //
• Deng (Wan)^ⓘ
• Kîtekirin: di

Pêşdaçek

di

1. di ... de, di ... da, cihê tiştekî di tiştekî de diyar dike

   Pêlav di kartonê de ne.

2. di ... ve, di ... va, cihê tiştekî di cihekî sergirtî de diyar dike

   Du kes di odeyê ve bûn.

3. di ... re, di ... ra, rêya derbazbûnê diyar dike

   Em di wê derê re çûn.

Herwiha

• d'
• t'

Bi alfabeyên din

• kurdî-krîlî: дь

Bikaranîn

Cudahiya daçekên "di" û "li" ew e ku "li" wî cihî diyar dike ku tiştek lê ye lê "di" wî tiştî diyar dike ku tiştek tê de ye. Loma em dibêjin "li gund, li bajarî, li Kurdistanê" (ji ber ku ew cih in) lê "di kitêbê de, di qutiyê de, di devê wî de" (ji ber ku ew tişt in).

Bide ber

• di-
• da
• de
• dê
• dî
• do
• du
• dû

Jê

• di-
• tê

Etîmolojî

Hevreha soraniya mukriyanî (), zazakî (paşdaçek e), farisî (), kurtkirina (), pehlewî ender, pazendî eṇder, hexamenişî e(n)ter, sanskrîtî (), yûnaniya kevn (), ermenî (, “hinav”), latînî , ... hemû ji proto-hindûewropî ku herwiha serekaniya peyvên hindir û hinav yên kurdî ye, ji proto-hindûewropî ku serekaniya li ya kurdî ye + ku çavkaniya -tir ya kurdî ye. Bo ketina r ji peyvên kurdî, bide ber îca ji îcar yan vêca ji "vê carê", bo ketina "-er" ji peyvê bidin ber kurmancî "xweh" (xuşk) û farisî "xʷaher". Nêzîkiya dengî ya "di" ya kurdî ya pêşdaçek li gel -da / -de ya tirkî ya paşdaçek tesedifî ye. Herwiha binêre: bi, ji, li...

Pêşpirtika berdewamiyê ya lêkeran "di-" (wek "di-k-im, di-got") jî ihtimalen ji "di" ya daçek e: "di-got" anku "di prosesa gotinê de bû", "di-çim" yanî "di prosesa çûnê de me." Ew ne hevreha hevwateya xwe ya "mi-, me-, mî-" ya hin zimanên din yên îranî ye, bo nimûne farisî "mî-konem" (di-kim) yan "mî-goft" (di-got). Ev ji "heme-" (herdem, hemîşe, daîmen") e.

Werger

• Afrîkansî:  → ,  → ,  → ,  → 
• Albanî:  → 
• Almanî:  → ,  → ,  → ,  → ,  → ,  → 
• Danmarkî:  → 
• Erebî:  →  (), ^? → , ^? → 
• Farisî: ^? → , ^? → 
• Ferî:  → 
• Fînî:  → , -ssä
• Frîsî:  → 
• Gaelîka skotî:  → 
• Holendî:  → ,  → ,  → ,  → ,  → 
• Îdoyî:  → 
• Îngilîziya kevn:  → 
• Îngilîzî: ^? → , ^? → , ^? → , ^? → , ^? → 
• Îtalî:  → ,  → 
• Îzlendî:  → ,  → 
• Katalanî:  → ,  → ,  → ,  → 
• Malezî:  → 
• Mayayiya yukatekî:  → ,  → 
• Norwecî:  → ,  → 
• Oksîtanî:  → ,  → ,  → 
• Papyamentoyî:  → ,  → ,  → 
• Polonî:  → 
• Portugalî:  → ,  → 
• Romanyayî:  → ,  → 
• Rusî:  →  (),  →  ()
• Spanî:  → ,  → ,  → ,  → 
• Swahîlî:  → ,  → 
• Swêdî:  → 
• Tagalogî:  → ,  → 
• Tirkî: ^? → , ^? → , ^? → 
• Tirkî: -da, -de, -ta, -te
• Yûnanî:  →  ()

Pirtik

di

1. pirtikeke rêzimanî ye ku di hin devokan de li gel cînav û navdêrên pirhejmar tê bikaranîn

   Ew di baş in. (Ew baş in)

   Ev kitêbên di min in. (Ev kitêbên min in)

Jê

• -êd / -êt (ji -ên + di)

Werger

3. ya/yê/yên di

di

1. Guhartoyeke din.

Navdêr

di n

1. gund: Binêre dê., dih

Zazakî

Hejmar

1. du, 2, II
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Binêre herwiha

Hejmarên sade yên zazakî

Etîmolojî

Binêre: du

Prusiya kevn

Navdêr

1. (zeman) roj (24 saet yan sibê heta êvarê)
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Friyolî

Daçek

1. ji
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên ji hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Haîtî

Lêker

1. gotin
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên gotin hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Îgboyî

Navdêr

1. (malbat) mêr, şû, (mêrê jinekê)
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Papyamentoyî

Daçek

1. ji
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên ji hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Îtalî

Daçek

1. ji
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên ji hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Malezî

Bilêvkirin

• Deng (Pontianak, Dutch East Indies)^ⓘ
• Deng (Kubu Raya, Îndonezya)^ⓘ

Hoker

1. li vir, li vê derê
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]

Çavkanî

Ev made ji wergerên li vir hatiye çêkirin. Dibe ku tê de xeletiya wergerê hebe.^{[rûpelên din]}

Romancî

Navdêr

1. (zeman) roj (24 saet yan sibê heta êvarê)
   • Nimûneyekê lê zêde bike [ biguhêre ]