bie

Zuuch ouch: Bie.

Algemein Gesjreve Limburgs

Biewaord

bie (Nederlands: bij)

• Mofers: bie~ (es e bieveuglik naamwaord)

Veurzètsel

bie (Nederlands: bij)

• Mofers: bie~

Zelfsjtendig naamwaord

bie v (Nederlands: bij, insect)

• Mofers: bie (bie\je, bie\ke)

Sinneniem

• honingvleeg

Verbuging

bieje, bieke

Mofers

Bieveugelik naamwaord

Lemma

bie /bí:/

1. (predikatief) in 'n bewóste staot

   Det doerdje efkes ieër d'r bie waas naodet t'r vanne trap veel.

2. (predikatief) verstandj höbbendj

   Bös toe waal good bie? Det is laevesgevieërlik waas toe wils!

Aafbraeking

• bie

Homofoon

• bi

Zagswies

• bie kómme/zeen: in 'n bewóste staot kómme/zeen
• mitte kop (neet) d'rbie zeen: (gèn) aandach gaeve, neet aandechtig zeen
• (neet) good bie zeen: (neet) slum zeen

In anger spraoke

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: bie
• Nederlandjs: bij bewustzijn

Veurzitsel

Lemma

bie /bí:/

1. plaats (statisch):
   1. guuef aan det get inne buurt is van get

      De boum steit bie 't hoes.

   2. guuef aan det get oppe plaats is behuuerendj toet emes

      Die bieëster loupe bie Josje gewuuen róndj innen haof.

2. staot:
   1. guuef 'n ómstenjigheid aan

      Bie nach en óntiej.

   2. guuef 'nen toestandj aan

      Dae is neet bie zie vol verstandj.

3. tied:
   1. guuef aan det get drek daonao of bao mit gebeurt

      Bie 't valle vanne nach kómme die bieëster oet.

4. guuef 'n vereisdje aan

   Bie mieër es tieën aafmeljinge geit 't fieës neet door.

5. guuef aan det get örges in ekstra toegeveug wuuert

   Dooch de res van 't zaat meh bie de vès.

6. guuef aan det get 'n óngerdeil of emes e lid örges van is

   Dae zitj noe ouch bie de kliek.

Raod

Dit veurzitsel kan zowaal samekluntjere mit 't lidwaord es apaart gehaje waere: bie de kas en bieje kas zeen allebei good; d'n ieëste vorm is wersjienlik d'n oearsprunkelike.

Veur oearsprónk is dit e veurzitsel det d'n datief noom.

Aafbraeking

• bie

Homofoon

• bi

Aafleijinge

• bie-, biederhandj, biejein, bienao, biezeen
• biebinjing, biedrök, biegeboew, bieglouf, biehäöldje, biekaart, biekentoear, biekeuke, bielaag, bielach, bieles, biemaon, bienaam, biesjrif, biesmaak, biestandj, biestäönder, bietieds, bietraog, bievaart, bievoot, bievorm, biewaord, biewerk, biezaak, biezats, biezón
• daobie, d'rbie, dunbie, hiebie, kortbie, naobie, nejbie, rónjelómbie, sjoets-bie, veurbie, vlakbie, wobie

Zagswies

• bie ... euver: anen angere kantj van ...

  Brögkelke ligk bie de grens euver.

• bie nach en óntiej: snachs, es de luuj slaope
• Dao kan/kós ich mit mie verstandj neet bie: Det begriep/begreep ich gaar neet.
• Det kan/kós t'r nag waal bie! = Det is/waas net te väöl, wodoor get nimmieë dragelik wuuert!
• emes belege wo d'r bie steit: emes mit groeate euvertugingskrach belege
• örges mit 't/zie verstandj neet bie kómme (naodrök op bie): get gaar neet begriepe

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 79-80.

Verbuging

		predikatief		inkelvaad mannelik		inkelvaad vrouwelik	inkelvaad ónziejig		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison		radikaal	liaison
nom.	sjrif	bie		bieje	biejen	bieje	bie 't		bieje
	IPA	/bí:/		/bíje/	/bíjen/	/bíje/	/bíjet/	/bíjed/	/bíje/
dat.	sjrif	bie		†biegene	†biegenen	†biegen	†biege	†biegen	†biegen †biege
	IPA	/bí:/		/bí:ɣene/	/bí:ɣenen/	/bí:ɣen/	/bí:ɣe/	/bí:ɣen/	/bí:ɣen/ /bí:ɣe/

In anger spraoke

[1.1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: bie

Albanees: afër(sq:) Bengaals: কাছে(bn:) Bölgaars: при(bg:) Frans: près de Gotisch: 𐌰𐍄(got:) Hindi: पर(hi:) Ingels: at, by(en:) Luuksembörgs: bei Macedonisch: кај(mk:) Nederlandjs: bij(nl:)

Pools: przy(pl:) Pruus: bei(de:) Russisch: у(ru:) Servisch: у(sr:), код(sr:), kod(sr:), при(sr:), pri(sr:) Sjekkisch: při(cs:) Sloveens: pri(sl:) Slowaaks: pri(sk:) Spaans: cerca de Witrussisch: пры(be:) Zweeds: vid

[1.2]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: bie

Bengaals: কাছে(bn:) Frans: chez Hindi: पर(hi:) Ingels: at Luuksembörgs: bei Nederlandjs: bij(nl:)

Pruus: bei(de:) Russisch: у(ru:) Servisch: у(sr:) Witrussisch: пры(be:) Zweeds: hos

Biewaord

Lemma

bie /bí:/

1. neet-wirkwäördelike res van e wirkwaord beginnendj mit bie-

Aafbraeking

• bie

Homofoon

• bi

Zelfstenjig naamwaord

Lemma

bie v /bì:/

1. (bieëster) Apidae: 'n groeate femielje mit insekte die laeve van nekter en honing
2. (bieëster) Apis mellifera: specefiek de saort die gehaje wuuert veur honing en was

Aafbraeking

• bie

Homofoon

• bi

Synoniem

• [2] honingsbie

Aafleijinge

• biejekaar, biejekas, biejekloeat, biejekorf, biejemert, biejemös, biejenaeter, biejenheljer, biejestal, biejesteek, biejestok, biejevoor, biejewas, biejezwerm
• honingsbie

Verwantje wäörd

• draen, honing, kaar, keuningin, nekter, raot, was, wirkerse, zeze
• hómmel, sjeldaes, wispel

Zagswies

• zoea ief(e)rig wie 'n bie: hieël ieferig

Vermeljing

• Bakkes, Pierre: Mofers Waordebook, Stichting Mofers Waordebook (2007); p. 80.

Verbuging

		inkelvaad		mieëvaad
		radikaal	liaison	radikaal	liaison
nom.	sjrif	bie		bieje	biejen
	IPA	/bì:/		/bìje/	/bìjen/
dim.	sjrif	bieke	bieken	biekes
	IPA	/bì:kʲe/	/bì:kʲen/	/bì:kʲes/	/bì:kʲez/

In anger spraoke

[1]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: bie

Frans: abeille(fr:) v Gallisch: bekos(xtg:) m Grieks (nuuj): μέλισσα(el:) v Ieslandjs: býfluga(is:) v Ingels: bee Japans: 蜂(ja:) Koreaans: 벌(ko:)

Luuksembörgs: Bei v Nederlandjs: bij(nl:) g Portegees: abelha(pt:) v Pruus: Biene v Spaans: abeja v Viëtnamees: ong(vi:) Zweeds: bi ó

[2]

bewirk

• Algemein Gesjreve Limbörgs: bie

Ieslandjs: alibýfluga(is:) v Ingels: honey bee Koreaans: 꿀벌(ko:) Nederlandjs: honingbij g

Pruus: Honigbiene v Spaans: abeja de la miel v Zweeds: honungsbi ó