Кованец

Кованец или Кованци — село во Општина Гевгелија, во областа Влахомеглен, во околината на градот Гевгелија.

Кованец Кованци
Влез во селото Кованец
Кованец Местоположба на Кованец во Македонија Кованец на карта
Координати 41°13′32″N 22°24′47″E
Регион	Вардарски
Општина	Гевгелија
Област	Бојмија
Население	149 жит. (поп. 2021)[1]
Пошт. бр.	1483
Повик. бр.	034
Шифра на КО	06010
Надм. вис.	290 м
Кованец на општинската карта Атарот на Кованец во рамките на општината
Кованец на Ризницата

Географија и местоположба

Поглед на дел од селото Кованец

Населбата се наоѓа во областа Бојмија, во северниот дел на територијата на Општина Гевгелија. Селото е сместено во подножјето на планината Кожуф.^[2] Селото е ридско, сместено на надморска височина од 290 метри. Од градот Гевгелија е оддалечено 17 километри.^[2]

Атарот зафаќа површина од 17,6 км². На него преовладуваат шумите со површина од 1.617 хектари, на обработливото земјиште отпаѓаат 120 хектари, а на пасиштата само 0,5 хектари.^[2]

До селото води асфалтен пат преку селото Негорци од кое е оддалечено 8 километри. Низ Кованец протекува малата Кованска Река, која е десна притока на реката Вардар и која често пресушува во текот на летото.

Историја

Подрачјето на Кованец е населено уште од железното време, за што сведочат наоѓалиштата Гроздени Дупки и Манастир Св. Атанас на 3 км западно од селото.^[3]

Во XIX век, Кованец било христијанско село во рамките на Гевгелиската каза на Отоманското Царство.

Селото било тешко оштетено при Валандовскиот земјотрес во 1931 година.^[4]

Стопанство

Селото има полјоделско-шумарска функција.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 271 —     1953 315 +16.2% 1961 298 −5.4% 1971 246 −17.4% 1981 242 −1.6%	Година Нас. ±% 1991 231 −4.5% 1994 212 −8.2% 2002 177 −16.5% 2021 149 −15.8%

Според податоците на Васил К’нчов („Македонија. Етнографија и статистика“) од 1900 година, во селото Кованец имало 200 жители, сите Македонци.^[5] По податоците на секретарот на Бугарската егзархија, Димитар Мишев („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Кованец имало 208 жители.^[6]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 250 Македонци.^[7]

Кованец е мало село, коешто во 1961 година броело 258 жители, а во 1994 година 212 жители, македонско население.^[2]

Според пописот од 2002 година, во селото Кованец имало 177 жители, од кои 176 Македонци и 1 Србин.^[8]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 149 жители, од кои 145 Македонци и 4 лица без податоци.^[9]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	200	208	271	315	298	246	242	231	212	177	149

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[10]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[11]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[12]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[13]

Општествени установи

Подрачното основно училиште во селото

• Основно училиште „Ристо Шуклев“ до V одделение^[14], подрачно училиште на ОУ „Ристо Шуклев“ - Негорци. Училиштето по неговото затворање во учебната 2000/2001, со обнова на фасадата и неговата внатрешност било повторно ставено во функција во 2016 година.^[15]

Самоуправа и политика

Селото влегува во рамките на Општина Гевгелија, која била променета со новата територијална поделба на Македонија во 2004 година, при што кон нејзе била придодадена поранешната Општина Миравци. Во периодот од 1996-2004 година, селото било во рамките на некогашната Општина Гевгелија.

Во периодот 1950-1952, селото било во рамките на некогашната општина Негорци, во која влегувале селата Кованец, Негорци, Прдејци и Смоквица.

Во периодот 1952-1955, селото било дел од тогашната општина Негорци, во која покрај селото Кованец се наоѓале и селата Негорци, Прдејци, Серменин и Смоквица.

Во периодот 1955-1965, селото се наоѓало во некогашната општина Гевгелија.

Во периодот 1965-1996 година, селото се наоѓало во рамките на големата Општина Гевгелија.

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 359 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на основното училиште.^[16]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 144 гласачи.^[17]

Културни и природни знаменитости

Главната селска црква „Св. Димитриј“

Цркви^[18]

• Црква „Св. Димитриј” — главна селска црква

Археолошки наоѓалишта^[3]

• Гробишта — населба и некропола од доцнантичкото време
• Гроздени Дупки — населба од железното време
• Ѓурова Нива — населба од доцнантичкото време
• Лешките — населба од доцнантичкото време
• Манастир Св. Атанас — населба од железното и доцнантичкото време
• Мучарад - Дубрава — сакрален објект од средниот век
• Чешмата — населба од доцноантичкото време

Реки^[19]

• Кованска Река — десна притока на Вардар

Личности

• Ѓорги Делев Балабанов — македонски револуционер од ВМОРО.^[20]
• Христо Танов Петков — македонски револуционер од ВМОРО.^[21]

Галерија

• 
  Страничен поглед на училиштето
• 
  Дел од селото
• 
  Поглед на училиштето на сретсело
• 
  Табла пред влезот