Памир

Памир — планински венец во средна Азија што го образува вкрстувањето на Хималаите, Тјеншан, Каракорум, Кунлун и Хиндукуш. Се вбројува меѓу највисоките планини на светот и го носи прекарот „Покривот на светот“ (веројатно превод од персиски).^[1]

39°N 72°E

Памир
Планински венец
Поглед на Памир од птичја перспектива
Земји	Таџикистан, Киргистан, Авганистан, Пакистан, Кина
Региони	Горнобадахшанска АО, Вахан, Хајбер Пахтунхва, Гилгит–Балтистан, Синѓанг
Највисока точка	Конгур
- височина	7.495 м
- координати	38°55′N 72°01′E
Масивот Памир во рамките на Авганистан, Гилгит-Балтистан, Кина, Киргистан и Таџикистан Масивот Памир во рамките на Авганистан, Гилгит-Балтистан, Кина, Киргистан и Таџикистан

На други јазици, венецот се нарекува: киргиски: Памир тоолору; персиски: رشته کوه های پامیر Реште Кух-хаје Памир; таџички: Кӯҳҳои Помир; паштунски: د پامير غرونه‎; ујгурски: پامىر ئېگىزلىكى‎; урду: پامیر کوهستان; хинди: पामीर पर्वतमाला; кинески: 葱岭 (мктр: „Цунглинг“),^[2] но денес почесто 帕米尔 („Памиар“).

Кои сè планини влегуваат во венецот зависи од тоа како се сметаат оние што се надоврзуваат на други масиви.^[3] Планините се протегаат претежно во Горнобадахшанската автономна област на Таџикистан и покраината Бадахшан во Авганистан. На север тие продолжуваат во масивот Тјеншан долж Алајската Долина во Киргистан. На југ се спојуваат со Хиндукуш по должината на Ваханскиот Коридор во Авганистан и Гилгит–Балтистан во Пакистан. На исток завршуваат на границата со Кина, но може да се смета и дека навлегуваат во венецот на Конгур, кој понекогаш се смета за составен дел на Кунлун.

Geography

Трите највисоки планини на Памир се Исмаил Самани („Сталинов Врв“ од 1932 до 1962 и „Врв на Комунизмот“ до 1998), со висина од 7.495 м; Ибн Сина (и денес неофицијално познат како „Ленинов Врв“), со висина од 7.134 м; и Корженевскаја, висок 7.105 м.^[4]

На планините има доста ледници како што е Федченковиот Ледник долг 77 км, најдолг во некогашниот СССР и најдолг во светот вон поларните региони.^[5]

Клима

Ливада на Памир на пролет

Планините се прекриени со снег во текот на целата година и се одликуваат со долги и многу студени зими и кратки, свежи лета. Годишното количество на атмосферски врнежи изнесува околу 130 мм, што значи дека вегетација е степска и има мошне малку дрва.

Стопанско значење

Главна стопанска во подрачјето е овчарството, кое се одвива по планинските пасишта. Покрај ова, во западниот дел се експлоатира и јаглен.

Стратешка положба

Памир во историјата играл значајна улога во караванскиот сообраќај меѓу Кашгар и Коканд по Северниот пат на свилата и затоа бил повод за чести борби за превласт над регионот. Северниот пат на свилата (долг 2.600 км) ја поврзувал древната кинеска престолнина Сиан со западните краишта преку Памир, и водел до Кашгар, а потоа сè до Партија.^[6] XX век бележи разни поважни настани во регионот. Тука се одвивала Таџикистанската граѓанска војна и се водел граничниот спор помеѓу Кина и СССР (1991). Подоцна во подрачјето се воспоставени воени бази на САД, Русија и Индија,^[7] а во поново време постои поголем интерес за развој на трговијата и искористувањето на природните ресурси.^[8]

Поврзано

• Памирски јазици
• Список на највисоки планини
• Средна Азија