Силикатни минерали

From Wikipedia, the free encyclopedia

Силикатни минерали
Remove ads

Силикатни минерали — најголемата и најзначајната класа на карпотворни минерали и околу 90% од Земјината кора. Тие се хемиски соединенија на силициумот со кислород и со некои минерали и широко се широко застапени во облик на стакло, порцелан, керамика и др.[1] Се класификуваат во зависност од составот и распореденоста на нивната силикатна група.

Thumb
Филосиликатниот минерал хризокола

Незосиликати и ортосиликати

Thumb
Незосиликатни примероци во Геолошкиот музеј на Јужна Дакота

Незосиликатите (од грч. νησος, несос = „остров“), или ортосиликати имаат изолирани (островски) [SiO4]4− тетраедри што се поврзани само со меѓупросторни катјони. Никел-Штрунцова класификација: 09.A

  • фенакити
    • фенакит — Be2SiO4
    • вилемит — Zn2SiO4
  • оливини
    • форстерит — Mg2SiO4
    • фајалит — Fe2SiO4
  • гранати
    • пироп — Mg3Al2(SiO4)3
    • алмандин — Fe3Al2(SiO4)3
    • спесартин — Mn3Al2(SiO4)3
    • гросулар — Ca3Al2(SiO4)3
    • андрадит — Ca3Fe2(SiO4)3
    • уваровит — Ca3Cr2(SiO4)3
    • хидрогросулар — Ca3Al2Si2O8(SiO4)3-m(OH)4m
  • циркони
    • циркон — ZrSiO4
    • торит — (Th,U)SiO4
Thumb
Кијанитни кристали (непознат размер)
  • Al2SiO5 group
    • андалусит — Al2SiO5
    • кијанит — Al2SiO5
    • силиманит — Al2SiO5
    • димортјерит — Al6.5-7BO3(SiO4)3(O,OH)3
    • топаз — Al2SiO4(F,OH)2
    • ставролит — Fe2Al9(SiO4)4(O,OH)2
  • хумити - (Mg,Fe)7(SiO4)3(F,OH)2
    • норбергит — Mg3(SiO4)(F,OH)2
    • хондродит — Mg5(SiO4)2(F,OH)2
    • хумит — Mg7(SiO4)3(F,OH)2
    • клинохумит — Mg9(SiO4)4(F,OH)2
  • датолит — CaBSiO4(OH)
  • титанит — CaTiSiO5
  • хлоритоид — (Fe,Mg,Mn)2Al4Si2O10(OH)4
Remove ads

Соросиликати

Thumb
Соросиликатни примероци во Геолошкиот музеј на Јужна Дакота

Соросиликатите (од грч. σωρός сорос = „купче“) имаат изолирани двојни тетраедарски групи со (Si2O7)6− или сооднос од 2:7. Никел-Штрунцова класификација: 09.B

  • хемиморфит (calamine) - Zn4(Si2O7)(OH)2•H2O
  • лосонит — CaAl2(Si2O7)(OH)2•H2O
  • илваит — CaFe2+2Fe3+O(Si2O7)(OH)
  • епидоти (has both (SiO4)4− and (Si2O7)6− groups)
    • епидот — Ca2(Al,Fe)3O(SiO4)(Si2O7)(OH)
    • цојзит — Ca2Al3O(SiO4)(Si2O7)(OH)
    • клиноцојзит — Ca2Al3O(SiO4)(Si2O7)(OH)
    • танзанит — Ca2Al3O(SiO4)(Si2O7)(OH)
    • аланит — Ca(Ce,La,Y,Ca)Al2(Fe2+,Fe3+)O(SiO4)(Si2O7)(OH)
    • долазеит-(Ce) — CaCeMg2AlSi3O11F(OH)
  • везувијанит (идокрас) - Ca10(Mg,Fe)2Al4(SiO4)5(Si2O7)2(OH)4
Remove ads

Циклосиликати

Thumb
Циклосиликатни примероци во Геолошкиот музеј на Јужна Дакота

Циклосиликатите (од грч. κύκλος киклос = „круг“), или прстенести силикати, имаат сврзани тетраедри со (TxO3x)2x- или сооднос од 1:3. Постојат како тричлени (T3O9)6- шестчлени (T6O18)12- прстени, каде T означува тетраедрално усогласен катјон. Никел-Штрунцова класификација: 09.C

  • тричлен прстен
    • бенитоит — BaTi(Si3O9)
  • шестччен прстен
    • аксинит — (Ca,Fe,Mn)3Al2(BO3)(Si4O12)(OH)
    • берил/смарагд — Be3Al2(Si6O18)
    • кордиерит — (Mg,Fe)2Al3(Si5AlO18)
    • турмалин — (Na,Ca)(Al,Li,Mg)3-(Al,Fe,Mn)6(Si6O18(BO3)3(OH)4

Треба да се напомене дека прстенот кај аксинитот содржи два тетраедра од B и четири тетраедра од Si и е многу изопачен во споредба со другите шестчлени циклосиликати.

  • Thumb
    Циклосиликат, [Si6O18]- шестчлени единечни прстени, берил (црвено: Si, сино: O)
  • Thumb
    Циклосиликат, [Si3O9]- тричлен единечен прстен, бенитоит
  • Thumb
    Циклосиликат, [Si4O12]- четиричлен единечен прстен, папагоит
  • Thumb
    Циклосиликат, [Si9O27]- деветчлен прстен, евдиалит
  • Thumb
    Циклосиликат, [Si6O18]- шестчлен двоен прстен, миларит

Иносиликати

Иносиликатите (од грч. ις ис [генитивно: ινος инос] = „влакно“), или верижни силикати, имаат преплетени ланци на силикатни тетраедри со SiO3, во сооднос од 1:3 (кај единечните ланци) или Si4O11, во сооднос од 4:11 (кај двојните ланци). Никел-Штрунцова класификација: 09.D

Едноланчени иносиликати

  • пироксени
    • енстатитно-ортоферосилитна низа
      • енстатит — MgSiO3
      • феросилит — FeSiO3
    • пижонит — Ca0.25(Mg,Fe)1.75Si2O6
    • диопсидно-хеденбергитна низа
      • диопсид — CaMgSi2O6
      • хеденбергит — CaFeSi2O6
      • авгит — (Ca,Na)(Mg,Fe,Al)(Si,Al)2O6
    • натриумско-пироксенска низа
      • жадит — NaAlSi2O6
      • егирин (Acmite) - NaFe3+Si2O6
    • сподумен — LiAlSi2O6
  • пироксеноиди
    • воластонит — CaSiO3
    • родонит — MnSiO3
    • пектолит — NaCa2(Si3O8)(OH)

Дволанчени иносиликати

  • амфиболи
    • антофилит — (Mg,Fe)7Si8O22(OH)2
    • камингтонитна низа
      • камингтонит — Fe2Mg5Si8O22(OH)2
      • грунерит — Fe7Si8O22(OH)2
    • тремолитна низа
      • тремолит — Ca2Mg5Si8O22(OH)2
      • актинолит — Ca2(Mg,Fe)5Si8O22(OH)2
    • хорнбленда — (Ca,Na)2-3(Mg,Fe,Al)5Si6(Al,Si)2O22(OH)2
    • натриумамфиболи
      • глаукофан — Na2Mg3Al2Si8O22(OH)2
      • рибекит (asbestos) - Na2Fe2+3Fe3+2Si8O22(OH)2
      • арфведсонит — Na3(Fe,Mg)4FeSi8O22(OH)2
  • Thumb
    Иносиликат, сем. пироксени, со двепериоден единечен ланец (Si2O6), диопсид
  • Thumb
    Иносиликат, клиноамфибол, со двепериодни двојни ланци (Si4O11), тремолит
  • Thumb
    Иносиликат, неразгранет трипериодичен единечен ланец на воластонит
  • Thumb
    Иносиликатwith петпериоден единечен ланец, родонит
  • Thumb
    Иносиликатwith цикличен разгранет осумпериоден ланец, пелиит
Remove ads

Филосиликати

Филосиликатите (од грч. φύλλον филон = „лист“), или лиснати силикати, образуваат напоредни листови од силикатни тетраедеи со Si2O5 или сооднос од 2:5. Никел-Штрунцова класификација: 09.E

Thumb
Каолин
  • серпентини
    • антигорит — Mg3Si2O5(OH)4
    • хризотил — Mg3Si2O5(OH)4
    • лизардит — Mg3Si2O5(OH)4
  • глинени минерали
    • халојзит — Al2Si2O5(OH)4
    • каолинит — Al2Si2O5(OH)4
    • илит — (K,H3O)(Al,Mg,Fe)2(Si,Al)4O10[(OH)2,(H2O)]
    • монтморилонит — (Na,Ca)0.33(Al,Mg)2Si4O10(OH)2•nH2O
    • вермикулит — (MgFe,Al)3(Al,Si)4O10(OH)2•4H2O
    • талк — Mg3Si4O10(OH)2
    • палигорскит — (Mg,Al)2Si4O10(OH)•4(H2O)
    • пирофилит — Al2Si4O10(OH)2
  • ликсуни
    • биотит — K(Mg,Fe)3(AlSi3)O10(OH)2
    • мусковит — KAl2(AlSi3)O10(OH)2
    • флогопит — KMg3(AlSi3)O10(OH)2
    • лепидолит — K(Li,Al)2-3(AlSi3)O10(OH)2
    • маргарит — CaAl2(Al2Si2)O10(OH)2
    • глауконит — (K,Na)(Al,Mg,Fe)2(Si,Al)4O10(OH)2
  • хлорити
    • хлорит - (Mg,Fe)3(Si,Al)4O10(OH)2•(Mg,Fe)3(OH)6
  • Thumb
    Филосиликат, ликсуни, мусковит (црвено: Si, сино: O)
  • Thumb
    Филосиликат, една мрежа од тетраедри со четиричлени прстени, низа апофилит-(KF)-апофилит-(KOH)
  • Thumb
    Филосиликат, единечна мрежа од тетраедри со шестчлени прстени, низа пиросмалит-(Fe)-пиросмалит-(Mn)
  • Thumb
    Филосиликат, единечна мрежа од тетраедри со шестчлени прстени, заофилит
  • Thumb
    Филосиликат, двојни мрежи со четиричлени и шестчлени прстени, карлтонит
Remove ads

Тектосиликати

Тектосиликатите, или рамковни силикати, имаат тридимензионална оплата од сликиатни тертраедри со SiO2 или сооднос од 1:2. Во оваа група спаѓа речиси 75% од Земјината кора. Со исклучок на кварцната група, тектосиликатите се алуминосиликати. Никел-Штрунцова класификација: 09.F и 09.G, 04.DA (сем. кварцови/силициуми)

Thumb
Кварц
Thumb
Железест анортозит #60025 (плагиокласен момирок). Земен од кратерот „Декарт“ на Месечината.
  • кварцови
    • кварц — SiO2
    • тридимит — SiO2
    • кристобалит — SiO2
    • коезит — SiO2
  • момироки
    • алкален момирок (калиумски момирок)
      • микроклин — KAlSi3O8
      • ортоклас — KAlSi3O8
      • анортоклас — (Na,K)AlSi3O8
      • сандин — KAlSi3O8
      • албит — NaAlSi3O8
    • плагиокласни момирок
      • албит — NaAlSi3O8
      • олигоклас — (Na,Ca)(Si,Al)4O8 (Na:Ca 4:1)
      • андезин — (Na,Ca)(Si,Al)4O8 (Na:Ca 3:2)
      • лабрадорит — (Na,Ca)(Si,Al)4O8 (Na:Ca 2:3)
      • битовнит — (Na,Ca)(Si,Al)4O8 (Na:Ca 1:4)
      • анортит — CaAl2Si2O8
  • момирокоиди
    • нозеан — Na8Al6Si6O24(SO4)
    • канкринит — Na6Ca2(CO3,Al6Si6O24).2H2O
    • леуцит — KAlSi2O6
    • нефелин — (Na,K)AlSiO4
    • содалит — Na8(AlSiO4)6Cl2
      • аијн — (Na,Ca)4-8Al6Si6(O,S)24(SO4,Cl)1-2
    • лазурит — (Na,Ca)8(AlSiO4)6(SO4,S,Cl)2
  • петалит — LiAlSi4O10
  • скаполит group
    • маријалит — Na4(AlSi3O8)3(Cl2,CO3,SO4)
    • мејонит — Ca4(Al2Si2O8)3(Cl2CO3,SO4)
  • аналким — NaAlSi2O6•H2O
  • зеолити
    • натролит — Na2Al2Si3O10•2H2O
    • хабазит — CaAl2Si4O12•6H2O
    • хојландит — CaAl2Si7O18•6H2O
    • стилбит — NaCa2Al5Si13O36•17H2O
    • сколецит — CaAl2Si3O10.3H2O
    • Mordenite — (Ca,Na2,K2)Al2Si10O24•7H2O
Remove ads

Галерија

  • Thumb
    Незосиликат (SiO4)
  • Thumb
    Соросиликат (Si2O7), како кајзсуолунит от
    [Ca2Si2O5(OH)2•H2O]
  • Thumb
    Тектосиликат, алуминосиликатна 3Д мрежа, синтетски зеолит ZSM-5
  • Thumb
    Силикатно семесјство (3Д мрежа на SiO2), β-кварц

Поврзано

Наводи

Надворешни врски

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads
Remove ads