Васил Априлов

Васил Евстатиев Априлов (бугарски: Васил Евстатиев Априлов) (21 јули 1789 – 2 октомври 1847) бил бугарски просветител.^[1]

Васил Априлов
Роден(а)	21 јули 1789(1789-07-21) Габрово, Османлиско Царство (денес Бугарија)
Починал(а)	2 октомври 1847(1847-10-02) (возр. 58) Галац, Молдавија (денес Романија)

Биографија

Ран живот и образование

Васил Евстатиев Априлов е роден на 21 јули 1789 година во Габрово, во заможно трговско семејство. Неговиот татко, Евстатиј, бил истакнат трговец, а неговите браќа Христофор и Никифор исто така се занимавале со трговија. Габрово во тоа време било важен центар за производство и трговија во Османлиското Царство, што влијаело врз формирањето на Априлов како личност со претприемачки дух. До 11-годишна возраст, Васил учел во локалното ќелијно училиште во Габрово, каде што се стекнал со основно образование. По смртта на неговиот татко во 1800 година, неговиот постар брат Христо го одвел во Москва, каде што семејството имало трговски врски. Таму, Васил бил сместен во грчко семејство за да го научи грчкиот јазик, кој бил неопходен за трговијата во тоа време.

Во 1802 година, Априлов се запишал во гимназија во Брашов, тогаш под австроунгарска власт, каде што стекнал солидно класично и хуманистичко образование, совладувајќи латински и германски јазик. По завршувањето на гимназијата во 1807 година, по инсистирање на брат му, започнал да студира медицина во Виена (1807–1809). Сепак, поради влошената финансиска состојба на семејството, тој не ги завршил студиите и се вратил во Русија.

Трговска кариера

Во 1809 година, Априлов се вратил во Русија, а во 1811 година се преселил во Одеса, која во тоа време се развивала како главен трговски центар во Западна Новорусија. Таму започнал работа кај грчкиот трговец Маразли, чија сестра била сопруга на неговиот брат Никифор. Подоцна, заедно со брат му, основале своја трговска кантора, занимавајќи се со производство и трговија на алкохолни пијалаци, а подоцна и со рафинирање на шеќер. Во 1821 година, браќата Априлови засадиле 300 јаболкници, чии плодови подоцна ги користеле за производство на калвадос и шеќер. Нивниот бизнис бил многу успешен, што му овозможило на Васил да стекне значително богатство.

Во овој период, Априлов бил убеден елинофил и активен член на грчката заедница во Одеса. Тој бил дел од грчкото училишно настојателство и финансиски ги поддржувал грчките училишта и доброволците за време на Грчкото востание во 1821 година. Неговата библиотека содржела книги на девет јазици, но бугарскиот јазик бил меѓу оние што ги владеел најслабо.

Промена во светогледот

Благодарение на Јуриј Венелин, чија книга „Старите и сегашните Бугари и нивните политички и религиозни односи со Русите“ (1829), побудила посебен интерес кај него.^[2] Ова дело го натерало Априлов да го преиспита својот елинофилски идентитет и да ја препознае важноста на своето бугарско потекло. Под влијание на Венелин, тој се посветил на промовирање на бугарската просвета и култура, откажувајќи се од грчката кауза. Во 1830 година, тој го напуштил настојателството на грчкото училиште во Одеса и отпатувал за Цариград, каде што се надевал дека неговото здравје, нарушено од туберкулоза, ќе се подобри.

Основање на Габровското училиште

Габровското училиште

Инспириран од методот на взаемоучително образование на британските педагози Ендрју Бел и Џозеф Ланкастер, Априлов ја развил идејата за основање на модерно световно училиште во Габрово, каде што наставата ќе се одвива на бугарски јазик.^[3] Во 1832 година, заедно со Николај Палаузов, браќата Константин и Димитар Мустакови, Иван Бакалглу и Јонко Килифарев, започнал да ја реализира оваа идеја. Тие собрале средства од габровските трговци во Букурешт, а Априлов го финансирал обучувањето на јеромонахот на Рилскиот манастир Неофит во Букурешт за да ја совлада взаемоучителната метода. На 2 јануари 1835 година, во Габрово било свечено отворено првото бугарско световно взаемоучително училиште, денес познато како Априловска гимназија. Ова училиште било значајна пресвртница во бугарската просвета, бидејќи за првпат наставата се одвивала на бугарски јазик, со бугарска граматика и взаемоучителни таблици. Првите 70 ученици во училиштето означиле почеток на модерното бугарско образование, а успехот на ова училиште поттикнал отворање на слични училишта низ регионите населени со Бугари во Османлиското Царство.

Последни години

Фотографија од свеченото положување на коските на Васил Априлов во дворот на Априловската гимназија во Габрово во 1897 година

Кон крајот на својот живот, Априлов продолжил да го поддржува бугарското просветно движење. Во 1847 година, тој оставил значителна сума пари за формирање на фонд за образование на Бугари во Русија, како и својата богата лична библиотека на Априловската гимназија во Габрово. Неговото здравје, нарушено од туберкулоза, се влошило, и тој починал на 2 октомври 1847 година во Галац, Молдавија, на пат кон Одеса. Неговиот гроб се наоѓа во дворот на Априловската гимназија во Габрово, каде што се наоѓа и единствениот Музеј на образованието во Бугарија.