Лапонија (Шведска)

Лапонија (од лат. Lapponia) или Лапланд (швед. Lappland) е покраина во крајниот северен дел на Шведска. Се граничи со покраините Јемтланд, Онгерманланд, Вестерботен, Норботен, како и Норвешка и Финска. Зазема околу ¹⁄₄ од површината на Шведска.

За регионот во Финска, видете Лапонија (Финска).

Лапонија Lappland
Знаме
Земја	Шведска
Крај	Норланд
Окрузи	Вестерботен Норботен Јемтланд
Површина
• Вкупна	109,702 км2 (42,356 ми2)
Население (2009)[1]
• Вкупно	94,350
• Густина	0,86/км2 (2,2/ми2)
Народ
• Јазик	шведски
Култура
• Цвет	снежник
• Животно	поларна лисица
• Птица	синовратка
• Риба	пастрмка
Час. појас	CET (UTC+1)
• Лето (ЛСВ)	CEST (UTC+2)

Планинскиот премин Лапортен

Историската област Лапонија во прво време се протегала и на исток. Меѓутоа во 1809 Русија го презела источниот дел од шведска Лапонија, така создавајќи го Големото Кнежевство Финска. Од таа причина и денес Лапонија се дели на шведска и финска.

Управа

Традиционалните покраини во Шведска немаат административна и политичка улога, туку претставуваат чисто културно-историски целини. Административно Лапонија спаѓа под окрузите Норботен (север) и Вестерботен (југ).

Граѓаните од лапонско потекло можат да гласаат и да се кандидираат на изборите за Лапонското собрание, што важи и за Лапонците било каде во Шведска. Лапонскиот има службен малцински статус во општините Кируна, Јеливаре, Јокмок и Арјеплуг.

Население

На 31 декември 2009, шведска Лапонија имала 94.350 жители.^[1] Заедно со остатокот од историската област Лапонија, населението брои вкупно 125.000 жители.^[2] Најголем град е Кируна (18.154 жители).^[3]

Географија

Делови од Лапонија наречени „Лапонска област“ се прогласени за светско наследство на УНЕСКО. Во покраината се наоѓа еден од најстарите и највпечатливите национални паркови во Европа, Сарек (осн. 1909). Лапонија зафаќа површина од 109.702 км², речиси колку Португалија.

Национални паркови

• Абиску
• Бјорнландет
• Вадвешока
• Мудус
• Падјеланта
• Сарек
• Стура Шефалет

Историја

Историјата на Лапонија во голема мера е поврзан со историјата на Норботен и Вестерботен, бидејќи Лапонија е историскиот регион на овие подрачја. Во Средиот век, Лапонија се сметала за ничија земја. Во неа всушност живееле номадските Лапонци (Сами), на кои подоцна им се придружиле шведски, фински и норвешки доселеници (особено во крајбрежните предели и покрај големите реки). Шведските кралеви правеле напори да ја колонизираат и христијанизираат областа, но ова потрајало доста долго време. Дури и денес локалните малцинства ја имаат задржано својата култура и обичаи.

Ова не е случај со религијата. Во XVII и XVIII век Лапонците го напуштиле домородниот шаманизам и го примиле лутеранското христијанство. Во XIX век навлегло лестадијанското лутеранство.

Природните ресурси (хидроенергијата, дрвената граѓа и рудите, особено железото) на Норботен одиграле клучна улога во индустријализацијата на Шведска во текот на XX век, што предизвикало масовни преселби на населението од север кон југ и обратно. Меѓутоа, во последните децении поради значителната невработеност младите се селат од родниот крај во крајбрежните и јужните делови на Шведска.

Поврзано

• Лапонија - културно-историска област
• Финска Лапонија
• Сапми - крај на Лапонците (Сами)